به بهانه شروع مهر
هیچ پدری به هنگام صبح بیدار نمی شود تا زندگی فرزندش را تیره سازد و هیچ مادری با خود نمی گوید" اگر امروز فرصتی پیش آید سر بچه ام داد خواهم زد از او ایراد خواهم گرفت و یا او را تحقیر خواهم کرد".
همه ی والدین خواستار خوشبختی و رفاه و امنیت کودکانشان هستند . هیچ کس عمدا کودکش را ترسو ، کمرو ، سهل انگار ، یا بی نزاکت و بیزار از درس و مدرسه بار نمی آورد . اما با وجود نیات و مقاصد خوب والدین جنگ ناخواسته در می گیرد و والدین درمی یابند که سخنانی ناخواسته بر زبان آورده اند و باعث شده اند که کودکان در رشدشان خصوصیاتی نامطلوب کسب کنند و از داشتن احساس اطمینان و امنیت باز می مانند.
صنعتی شدن ، شهرنشینی و اشتغال بیش از حد والدین به ویژه اشتغال برخی از مادران در خارج از خانه ، ضرورت آموزش خانواده به طور اعم و آموزش خانواده هایی که فرزند مدرسه ای دارند را صد چندان کرده است.
توصیه های کلی به والدین
- یكی از مهم ترین سوال هایی كه هر پدر و مادری باید از خود بپرسد این است که هدف از تحصیل چیست؟ آیا تنها راه سعادتمند شدن فرزندم فقط درس خواندن است؟ اگر نتوانست درس بخواند با او چه برخوردی باید داشته داشته باشم؟ سلامت روانی و جسمانی فرزندم مهمتر است یا موفقیت تحصیلی او؟ (یعنی همه ی استعدادها و توانایی ها و کمبود های کودک مورد توجه قرار گیرد).
- والدین نباید همیشه به جای كودك فكر كنند و به جای او عمل كنند به کودک کمک کنید تا معلم خود شود و به خود آموزش دهد و خود را اصلاح کند . به عنوان مثال اگر کودکی نداند تکرار مطالب به یادآوری آن ها کمک می کند از راهبرد تکرار و تمرین استفاده نخواهد کرد.
- والدین نباید همیشه به کمک کودک بشتابند، به کودک اجازه دهیم تجربه کند ، تلاش کند، مسئله اش را حل کند و مسئولیت اعمالش را بپذیرد .
- گاهی اوقات کودک سئوال می کند "معنای این کلمه چیست؟ یا این مسئله چگونه حل می شود؟" در پاسخ بگویید "خودت چی فکر می کنی؟ خودت فکر کن".
- فرزندتان را در شرایط کنترل شده قرار دهید و عوامل مزاحم را از میان بردارید.
- سعی کنید کودک را درگیر فعالیت های جالب کنید و از تمرین های بدون هدف و خسته کننده پرهیز نمایید . تمرین باید متنوع ، هدف دار ، واقعی ، به قدر کافی منظم و شادی بخش باشد.
- سعی کنید موقعیت های موفقیت آمیز را یک به یک برای فرزندتان فراهم کنید تا احساس خود ارزشمندی نماید . کودک را به روش های گوناگون تشویق کنید و رفتارها و پاسخ های درست او را تقویت نمایید.
- شناسایی استعدادها و توانایی های کودک همان قدر مهم است که شناسایی محدودیت ها و ناتوانی های او .
- سعی کنید محیط خانه و خانواده را محیطی امن و آرام و مناسب سازید . در صورت امکان از میزهای یک نفره ی مخصوص مطالعه برای کودک استفاده کنید تا حواسش متمرکز شود.
- در ارتباط با فرزند خود شکل بازرس به خود نگیرید ، بلکه به سادگی به او بگویید:"من می خواهم کمکت کنم ، می خواهم بدانم این متن را چگونه می خوانی ، یا این مسئله را چگونه حل می کنی؟"
- در برخورد با کودک خود پیش داوری نکنید و از قبل نگویید "من می دانم اشتباهت کجاست؟" یادتان باشد انسان تا اشتباه نکند یاد نمی گیرد . البته اجازه ندهید اشتباه ها وارد ذهن کودک شود.
- به اندازه ی توان کودک از او انتظار داشته باشید و به اندازه ی توان او به وی آموزش دهید ، به او کمک کنید که توانایی های خود را باور کند و در او اعتماد به نفس ایجاد کنید ، از تهدید کردن ، مقایسه کردن ، سرزنش کردن و خجالت دادن کودک جدا خودداری کنید و برای او امنیت روانی ایجاد کنید.
- به طور منظم با معلم فرزندتان در تماس باشید و سعی کنید در صورت امکان با کمک معلم کودکتان با روش های تدریس فارسی و حساب آشنا شوید. در جلسه های آموزش خانواده شرکت کنید و کتاب و نشریات مربوط به آموزش و پرورش را مورد مطالعه قرار دهید.
و بالاخره یادمان باشد مهم ترین هدف های تعلیم و تربیت عبارتند از:
- انسان سازی و کسب ارزش ها و فضایل اخلاقی
- رشد و شکوفاسازی توان های بالقوه به طور همه جانبه
- حفظ و تأمین سلامت جسمانی و روانی
- آماده سازی کودک برای زندگی در دنیای واقعی
- مستقل سازی و قادرسازی برای رفع نیازها
و در آخر فراموش نکنیم که مهمترین روش تعلیم و تربیت، برقراری رابطه ی انسانی با کودک و نوجوان در خانه، مدرسه و جامعه است.
منابع :
- خانواده و فرزندان در دوره ابتدایی (تالیف : استادان طرح جامع آموزش خانواده)
- رابطه ی بین والدین و کودکان (تالیف: دکتر هایم جی گینات- ترجمه ی سیاوش سرتیپی)
