رگبندی برگ
در مقاله ی پیش درباره ی برگ گیاهان مطالبی آموختیم. دانستیم برگ ها اندام های رویشی سبز رنگی هستند که به صورت برآمدگی هایی در نوک ساقه ها و شاخه ها از فعالیت مریستم انتهایی نمو پیدا می کنند. هم چنین در رابطه با انواع و اجزای برگ ها نکاتی ذکر شد در ادامه می خوانیم...
آوندهای برگ را اصطلاحاً رگبرگ می گویند. آرایش و پراکندگی رگبرگ را رگبندی می نامند. در اکثر گیاهان دو لپه رگبندی به صورت مشبک است و در اکثر تک لپه ای ها و بازدانگان رگبندی موازی است. در رگبندی مشبک یک رگبرگ اصلی درون برگ وارد شده و سپس منشعب می شود. این نوع رگبندی به دو شکل شانه ای و پنجه ای دیده می شود.
در رگبرگ شانه ای (برگ سمت راست) رگبرگ رگبرگ اصلی در طول برگ امتداد یافته و رگبرگ های فرعی از آن منتشعب می شوند. در رگبندی پنچه ای (شکل سمت چپ)، رگبرگ اصلی فرعی از آن منشعب می شوند.
در رگبندی پنجه ای، رگبرگ اصلی در محل ورود به برگ به چند رگبرگ فرعی منشعب شده و سپس رگبرگ های فرعی تر از آن ها منشعب و شبکه ای را به وجود می آورند. رگبندی شانه ای در بید، گیلاس و .... نوع پنجه ای در مو، چنار و .... دیده می شود.
در رگبندی موازی که اغلب در گیاهانی با برگ های بدون دمبرگ دیده می شود، آوندها در برگ به طور موازی از نیام وارد پهنک می شوند و به صورت موازی تا انتهای پهنک امتداد می یابند. این نوع رگبندی در گندم، ذرت و .... دیده می شود.
جالب توجه است که در گیاهان تک لپه ای مانند نخل ها رگبندی مشبک و در گیاهان دو لپه ای مانند بارهنگ رگبندی موازی وجود دارد.
فیلوتاکسی یا نظم برگی
آرایش برگ ها روی ساقه فیلوتاکسی گفته می شود. انواع فیلوتاکسی در گیاهان به سه شکل متداول است.
تغییرات برگ
در برخی از گیاهان، پهنک برگ و یا بخش های دیگر برگ به علت تغییرات محیط و یا انجام عملکردهای خاص تغییر شکل پیدا می کنند. به عنوان مثال، در برخی از آکاسیاها، پهنک تحلیل رفته و دمبرگ پهن شده و جای پهنک را می گیرد، به این دمبرگ پهن شده فیلود گفته می شود. در گیاهانی مانند خلر برگ یا برگچه ها به پیچک تبدیل می شوند. در این گیاه گوشوارک ها پهن شده و جای برگ را می گیرند. در گیاه زرشک برگ تبدیل به تیغ شده و گوشوارک ها جای برگ ها را می گیرند. در پیاز برگ ها ذخیره ای و متورم می شوند.
 |
