زندگی بدون غده تیروئید
آیا می‌دانید که بدون غده تیروئید هم می‌توان زندگی طبیعی داشت؟ در این صورت شاید پرسش دیگر این باشد که برداشتن غده تیروئید اصولا چرا و در چه زمانی ضرورت پیدا می‌کند؟
دکتر فرامرز کریمیان، جراح عمومی در پاسخ می گوید: مهم ترین ضرورت برداشتن تیروئید هنگامی است که غده تیروئید دچار سرطان شده باشد. البته در مواردی که حتی احتمال سرطان هم زیاد باشد، تیروئید باید برداشته شود.
در موارد نادری نیز ممکن است اندازه غده تیروئید بسیار بزرگ شود، به طوری که باعث فشار روی راه تنفس یا بلع غذا شود که در این صورت نیز جراحی تیروئید ضرورت پیدا می کند، حتی اگر مساله سرطان مطرح نباشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ارتباط با این که چگونه می توان بدون غده تیروئید به زندگی طبیعی ادامه داد، توضیح می دهد: البته به شرط آن که هورمون تیروئید به مقدار کافی مصرف شود. مصرف هورمون تیروئید به مقدار مناسب هیچ عارضه ای ندارد و روزانه به صورت قرص استفاده می شود. خوشبختانه قرص هورمون تیروئید قیمت پایینی دارد و هزینه زیادی را به بیمار تحمیل نمی کند. البته مصرف آن باید حتما با مراقبت و راهنمایی پزشک صورت بگیرد.
جراحی بدخیمی تیروئید به درمان قطعی ختم می شود
درمان اصلی بدخیمی یا سرطان تیروئید، برداشتن غده تیروئید است و دیگر درمان ها فقط نقش مکمل دارند.
در موارد بدخیمی، درمان جراحی باید به سرعت انجام شود. خوشبختانه اگر بیمار به موقع عمل شود، احتمال درمان قطعی و ریشه کن شدن سرطان تیروئید وجود دارد؛ ولی اگر درمان با تاخیر صورت گیرد، سرطان تیروئید به احشای مجاور دست اندازی کرده، امکان برداشتن کامل غده سرطانی از بین می رود.
همچنین تاخیر در درمان سرطان تیروئید به دست اندازی سلول های سرطانی به غدد لنفاوی و دیگر اعضای دوردست نظیر کبد، ریه و استخوان منجر می شود.
کم کاری، پرکاری و آسیب جدی به غده تیروئید
برخی بیماری های تیروئید که نیاز به عمل جراحی دارد، ممکن است همراه با کم کاری باشد. به گفته متخصصان، دلیل جراحی در این موارد، بیماری اصلی تیروئید است و نه کم کاری آن، اما درمان پرکاری تیروئید مصرف دارو است، ولی در موارد خاص و به تشخیص پزشک، جراحی باید صورت بگیرد.
در پرکاری تیروئید نیز هنگامی که درمان دارویی موثر نیست، جراحی می تواند بیماری را ریشه کن کند و نیاز به مصرف مداوم دارو را برطرف سازد.
نشانه های بدخیمی تیروئید
اولین علامت ندول سرطانی تیروئید، بزرگ شدن بخشی از غده تیروئید است که بسادگی مشاهده نمی شود. به همین دلیل ندول (توده کوچک و گرد) سرطانی تیروئید تا وقتی بزرگ نشود، علامتی ایجاد نمی کند و در بیشتر موارد به طور اتفاقی کشف می شود، ولی با افزایش اندازه به تدریج علائم فشار روی عناصر حیاتی مجاور نظیر حنجره، راه تنفس، مسیر بلع و رگ های بزرگ گردن ایجاد می شود که می تواند باعث تغییر صدا، تنگی نفس، ایجاد مانع در راه عبور غذا و تورم سر و صورت در اثر فشار روی رگ های گردن شود.
آسیب تارهای صوتی همیشه اتفاق نمی افتد
اما افراد بسیاری نسبت به آسیب های ناشی از جراحی تیروئید به تارهای صوتی نگرانند که دکتر کریمیان در این باره اظهار می کند: جراحی تیروئید غالبا عارضه درازمدتی بر جا نمی گذارد، اما اگر تمام تیروئید برداشته شود بیمار باید تا پایان عمر هورمون تیروئید مصرف کند.
با این حال ممکن است عوارض ناخواسته ای در حین جراحی پیش آید که تقریبا همیشه خارج از اراده جراح رخ می دهد، چراکه هیچ جراحی به طور عمدی آسیبی به بیمار وارد نمی کند. مهم ترین آسیب، صدمه به عصب تار صوتی و نیاز به مصرف دائم کلسیم است.
البته آسیب به عصب تار صوتی در هر عمل جراحی تیروئید ممکن است اتفاق بیفتد. با این حال مهارت و تجربه جراح، نقش مهمی در پیشگیری از آسیب به عصب تار صوتی دارد.
البته در مواردی که تیروئید بسیار بزرگ باشد، دچار سرطان پیشرفته باشد، قبلا عمل شده یا بیمار دچار عود سرطان تیروئید باشد، احتمال آسیب دیدن عصب تار صوتی بیشتر می شود.
مراقبت، پس از جراحی
نحوه مراقبت و پیگیری پس از جراحی تیروئید با توجه به بیماری اولیه تیروئید تعیین می شود. پس لازم است که پس از عمل، بیمار به صورت منظم برای معاینه و پیگیری به پزشک مراجعه کند. گاهی این مراجعه ها باید تا پایان عمر ادامه یابد.
مراقبت و پیگیری های مختلفی پس از جراحی برداشتن تیروئید به عمل می آید که شامل انواع آزمایش ها و تصویربرداری است و بیمار باید دستورهای پزشک را دقیقا دنبال و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کند.
پیشگیری از سرطانی شدن تیروئید
در موارد مشخصی امکان پیشگیری از بزرگ شدن غده تیروئید وجود دارد. کمبود ید در رژیم غذایی به بزرگ شدن یکپارچه غده تیروئید منجر می شود. به این ترتیب مصرف نمک یددار مانع بزرگی غده تیروئید به دلیل کمبود ید می شود.
از سوی دیگر تابش اشعه رادیواکتیو به ناحیه گردن می تواند به سرطان غده تیروئید منجر شود که معمولا به صورت ندول بروز می کند، ولی قرار گرفتن در معرض تابش اشعه رادیواکتیو نیز در شرایط استثنایی رخ می دهد.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم - پونه شیرازی
مطالب مرتبط:
علایم کم‌کاری و پرکاری تیروئید
کم‌کاری تیروئید چه اثراتی دارد؟
علل و عوامل خطر کم کاری تیروئید
