مواد غذایی ضد فراموشی!
خیلی‌ها به محض این که نکته‌ای را فراموش یا وسایلشان را گم می‌کنند و نمی‌توانند به خاطر بیاورند كه آن‌ها را کجا گذاشته‌اند، به یاد بیماری آلزایمر می‌افتند و با شوخی و خنده می‌گویند: «حتماً آلزایمر دارم!»
با این که تقریباً همه افراد، چه پیر و چه جوان، از ابتلا به این بیماری می‌ترسند و نگران هستند، ولی اغلب، کاری برای پیشگیری از بروز آن انجام نمی‌دهند. در صورتی که شاید به شیوه‌های ساده‌ای بتوان احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش داد. البته متخصصان هنوز راه حلی قطعی برای پیشگیری از ابتلا به آلزایمر پیدا نکرده‌اند، ولی می‌گویند كه فعال نگه داشتن مغز، تمرکز، تکرار و پیروی از یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند در این زمینه موثر باشد. با این حال، اگر می‌خواهید به کمک یک رژیم غذایی مناسب با آلزایمر مقابله کنید، باید از دوران کودکی و سال‌ها قبل از رسیدن به سالمندی، به فکر باشید.
توصیه می‌شود كه افراد برای پیشگیری از بروز آلزایمر از سنین جوانی و حتی نوجوانی به فکر باشند و در همان دوران، اقدامات لازم را انجام دهند تا در سال‌های آینده به این بیماری مبتلا نشوند.
وقتی متخصصان می‌گویند كه در دوران کودکی باید با مصرف مواد غذایی مناسب به فکر پیشگیری از آلزایمر باشیم، این سوال مطرح می‌شود که چه موادی مناسب است و کدام یک می‌تواند احتمال خطر را افزایش دهد؟
توصیه می‌شود از دوران کودکی و نوجوانی، مصرف آنتی اکسیدان‌ها را در رژیم غذایی روزانه افزایش دهیم و آنتی اکسیدان‌های مهمی مانند ویتامین C، منابع ویتامین E و A و همین طور سلنیوم را در برنامه غذایی‌مان بگنجانیم.
میوه‌ها و سبزیجات، بهترین منابع برای تأمین ویتامین C به حساب می‌آیند، ولی باید به این موضوع هم توجه داشته باشیم که بسیاری از سبزیجات پس از این که به بازار می‌رسند، تا فرد مصرف کننده آن‌ها را بخرد و همچنین مدتی که ممکن است آن‌ها را در یخچال نگهداری کند، تمام ویتامین C خود را از دست خواهد داد. به همین دلیل، سبزی خوردن یا کاهویی که در طول روز مصرف می‌شود، نمی‌تواند منبعی غنی از ویتامین C باشد. برای دریافت ویتامین C مورد نیاز بدن، بیشتر از میوه‌های حاوی این ویتامین مانند لیموترش، مرکبات، کیوی و انواع توت استفاده کنید و این نکته را هم در نظر داشته باشید که ویتامین C نباید در معرض حرارت قرار بگیرد.
منابع حاوی ویتامین Eهم از دوران کودکی باید در برنامه غذایی وجود داشته باشد و به همین دلیل هم توصیه می‌شود كه از دوران کودکی و نوجوانی، از جوانه گندم، ماش و شبدر استفاده کنید. ویتامین E در روغن‌های مایع گیاهی مانند روغن زیتون، روغن آفتابگردان و روغن سویا نیز وجود دارد، ولی زمانی که این روغن‌ها حرارت می‌بینند، ویتامین E آن هم از دست می‌رود. بنابراین برای دریافت این ویتامین باید روغن را همراه با سالاد مصرف کنید تا بتواند ویتامین E مورد نظر را تأمین کند.
در مورد اهمیت مصرف ویتامین A یا منابع حاوی بتاکاروتن نیز گفته می‌شود كه از سنین کودکی باید موادی مانند هویج، آلو زرد، فلفل دلمه‌ای نارنجی رنگ، زردآلو و انبه را در برنامه غذایی داشته باشید تا نیاز بدن به این آنتی اکسیدان مهم نیز تأمین شود.
آجیل و ماهی نیز حاوی مقدار زیادی سلنیوم است و حتماً باید جزئی از برنامه غذایی باشد. البته نباید فراموش کنیم مصرف مواد غذایی مناسب، هیچ وقت آلزایمر را درمان نخواهد کرد، ولی در پیشگیری از آن تا حد زیادی موثر است.
این مواد را از رژیمتان حذف کنید
همیشه قرار نیست با مصرف مواد غذایی خاصی، احتمال ابتلا به بیماری‌ها را کاهش دهیم، بلکه در بسیاری از مواقع، شرایط برعکس است و اگر بخواهیم با بیماری مقابله کنیم، نباید بعضی غذاها را در رژیم روزانه‌مان قرار دهیم.
مصرف برخی از مواد غذایی می‌تواند احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد. امروزه ثابت شده، مصرف چربی‌های مضر مانند اسیدهای چرب ترانس و اسیدهای چرب اشباع می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به آلزایمر باشد. در واقع، مصرف منابع اسیدهای چرب ترانس و اشباع مانند دنبه، روغن‌های جامد حیوانی و گیاهی، کره، خامه و لبنیات پرچرب می‌تواند باعث ایجاد رادیکال آزاد در بدن شود و این رادیکال‌های آزاد هم می‌تواند به سلول‌های عصبی حمله کرده و در نتیجه، موجب بروز اختلال و ابتلا به آلزایمر شود.
بنابراین، علاوه بر خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی - عروقی و فشار خون بالا که بارها در مورد آن صحبت شده است، تأکید می‌شود برای پیشگیری از ابتلا به آلزایمر، مصرف مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب ترانس و اشباع را محدود کنید.
مکمل آهن را خودسرانه مصرف نکنید
آن طور که ثابت شده، در کسانی که دچار کمبود آهن نیستند، ولی خودسرانه و بدون تجویز پزشک از مکمل‌های آهن استفاده می‌کنند، به ویژه افراد بالای 50 سال، خطر ابتلا به آلزایمر افزایش می‌یابد. آهن هم مانند اسیدهای چرب اشباع و ترانس، می‌تواند باعث تخریب سلول‌های عصبی و بروز اختلال شود. به همین دلیل تاکید می‌شود كه هیچ وقت خودسرانه، به خصوص در سنین بالای 50 سال از مکمل‌های حاوی آهن استفاده نکنید. بنابراین حتماً ابتدا باید به کمک آزمایش خون، میزان آهن بررسی شود تا اگر کمبودی وجود دارد، زیر نظر پزشک از مکمل مورد نیاز مصرف کنید.
ظرف و ظروف هم می‌تواند موثر باشد
برای پیشگیری از ابتلا به آلزایمر باید مصرف بعضی از غذاها را افزایش داد و برخی را هم باید به کلی از رژیم غذایی حذف کرد. در کنار این موارد، اما نوع ظرف و ظروف آشپزخانه هم مهم است و می‌تواند در ابتلا به آلزایمر یا پیشگیری از بروز آن موثر باشد. استفاده از ظروف خش‌دار مانند تفلون‌هایی که در آن‌ها خط و خش ایجاد شده، می‌تواند موجب افزایش احتمال ابتلا به آلزایمر شود. این ظرف‌ها با آزاد کردن ترکیباتی در غذا موجب بروز این مشکل می‌شود. استشمام هوای آلوده نیز به دلیل وجود سرب، یا استفاده از روزنامه برای بسته‌بندی مواد غذایی، می‌تواند زمینه ابتلا به آلزایمر را ایجاد کند.
جام جم
دکتر میترا زراتی - متخصص تغذیه و رژیم درمانی
