آقای دکتر برو خوشنویسی!
یکی از مشکلات عمدهای که مردم در حوزه سلامت دارند مربوط به دست خط ناخوانای نسخههای پزشکی است که در این زمینه دکتر جمشید سلامزاده، معاون غذا و داروی دانشگاه شهید بهشتی اظهار داشت: واقعیت این است که در این زمینه مشکلات وجود دارد و بعضا هم خود داروسازان با این معضلات مواجه میشوند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا ناخوانا بودن نسخههای پزشکی باعث خطای پزشکی میشود، افزود: بله، گزارشهایی داشتهایم که به دلیل ناخوانا بودن نسخه پزشک باعث خطا و تحویل اشتباه دارو شده است.
سلامزاده در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه بر اساس گزارشات مردمی عنوان میشود برخی داروخانهها به دلیل عدم چرخش اقتصادی داروخانههایشان وقتی بیمار برای تحویل دارو به آنان مراجعه میکنند به بیماران داروی خارجی پیشنهاد میدهند، مثلاً وقتی 5 قلم دارو در یک نسخه نوشته شده باشد سعی میکنند حداقل یک قلم آن را، از داروهای خارجی به بیمار پیشنهاد دهند آیا این مسئله رسیدگی میشود، گفت: در وهله نخست مردم باید این گزارشات را برای نظارت و بررسی ما ارائه دهند و در وهله دوم از طریق دانشگاههای علوم پزشکی به این مسئله رسیدگی میشود.
وی افزود: آنچه مسلم است اگر دارویی برای بیمار نوشته میشود و بِرند خارجی نیست ولی مسئول داروخانه میخواهد به بیمار داروی خارجی ارائه دهد باید بیمار را کاملاً توجیه کند و رضایت بیمار را جلب نماید. مثلاً مسئول داروخانه اگر میخواهد به جای داروی ایرانی به بیمار داروی خارجی عرضه کند باید کاملاً بیمار را از این مسئله آگاه کند و عنوان کند که میخواهد به جای داروی ایرانی خارجی بدهد که هزینه آن نیز مسلماً بالا است و در غیر این صورت این روش غیر مجاز است.
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این پرسش که آیا در صورت چنین گزارشاتی با آن داروخانه برخورد میشود، افزود: بله، اگر چنین موردی گزارش شود با آن داروخانه حتماً برخورد خواهد شد.
سلام زاده در پاسخ به این پرسش که حکم چنین تخلفاتی چیست، خاطرنشان کرد: حکم آن گرانفروشی است البته باید تخلف دارویی که پزشک چنین دارویی را نیز تجویز نکرده است هم اضافه کرد.
مسئول داروخانه اگر میخواهد به جای داروی ایرانی به بیمار داروی خارجی عرضه کند باید کاملاً بیمار را از این مسئله آگاه کند و عنوان کند که میخواهد به جای داروی ایرانی خارجی بدهد که هزینه آن نیز مسلماً بالا است و در غیر این صورت این روش غیر مجاز است
گلایه داروخانه داران
پماد سوختگی به جای قرص یا شربت روماتیسم، داروی ضد باکتری به جای دارویی که برای درمان میگرن تجویز میشود، داروی ضد التهاب به جای داروی ضد فشار خون،قطره 20 درصد اسید استیک به جای قطره 2 درصد از همان نوع و...فکر میکنید چه موقع این داروها به جای هم تجویز میشود؟ پاسخ این سوال البته واضح است؛ هیچگاه. هیچگاه امکان ندارد که پماد سوختگی درد بیمار روماتیسمی را درمان کند و ... اما وقتی نسخههای پزشکان بد خط میشود باید انتظار هرکدام از این اتفاقات را داشت. نسخههایی که بیماران انتظار دارند دوای دردشان را پزشکان در آن پیچیده باشند گاهی تبدیل به کاغذ پارههایی میشود که ممکن است عوارض دیگری به جز عوارض بیماری که به آن دچار هستند را به سراغشان بفرستد. در این گزارش به سراغ برخی پزشکان و داروسازان رفتهایم و از آنها درباره تبعات نسخههایی پرسیدهایم که بدخط پیچیده میشوند.
سال هاست که شغل اش داروسازی است و در داروخانه کار می کند اما هنوز برای خواندن برخی نسخه های پزشکان دچار سردرگمی می شود. می گوید بارها پیش آمده است که نسخه های پزشکان را به دلیل ناخوانا بودن برگشت داده و از تحویل دارو به بیمار امتناع کرده ام اما این کار باعث ناراحتی بیماران شده است.
روزانه 10 تا 15 نسخه مشکل ساز داریم
دکتر شهسواری می گوید: تعداد پزشکان خوش خط که برای تحویل داروهای تجویز شده آن ها مشکل نداشته باشیم هم زیاد است اما نسخه های ناخوانای فراوانی هم به دست ما می رسد که خواندن آن ها کار هر کسی نیست. او می افزاید: روزانه 10 تا 15 نسخه مشکل ساز داریم که باید بیش از حد معمول روی آن وقت بگذاریم و گاه مجبور می شویم با پزشک مربوطه تماس بگیریم و یا نسخه را برگشت دهیم تا پزشک آن را اصلاح کند.
نسخه فارسی
او درباره این که گاه برخی پزشکان با نوشتن داروها به زبان فارسی تلاش می کنند تا مشکل بدخط بودن خود را برطرف کنند می گوید:نوشتن نام داروها به زبان فارسی مورد قبول و تایید بیمه ها نیست و به همین دلیل پزشکان از انجام این کار خودداری می کنند اما برخی از آن ها با نوشتن توضیحاتی به زبان فارسی کار ما را راحت تر می کنند.دکتر دانشگر هم در این باره می گوید: در حالت طبیعی وقتی نسخه پزشک به داروخانه ای که در نزدیکی مطب او است ارائه می شود مشکلات کمتری برای خواندن این نسخه ها به وجود می آید زیرا مسئول آن داروخانه به دست خط پزشکان محدوده خود عادت کرده است و در صورت وجود مشکل هم می تواند سریعا آن را بررسی و اصلاح کند. اما وقتی نسخه یک پزشک به منطقه دیگری از شهر می رود مشکلات دوچندان می شود و ممکن است اشتباهی در تحویل دارو به بیماران پیش بیاید. دانشگر می افزاید: تعدادی از دکترها درمحدوده داروخانه ما فعالیت می کنند که دست خط آن ها بسیار بد است اما به خواندن آن ها عادت کرده ایم و با اطمینان داروهای تجویز شده آن ها را به بیماران تحویل می دهیم ولی تردیدی ندارم که اگر همین نسخه ها به داروخانه های مناطق دیگر شهر برود آن ها نمی توانند دست خط این پزشکان را بخوانند.
منشی که کار دکتر را انجام می دهد
یکی دیگر از داروسازان از این که برخی از پزشکان به آن ها اعلام می کنند روی داروها دستوری برای مصرف ننویسیم و این کار را به منشی آن ها ارجاع دهیم گلایه می کند و می گوید: گاهی خود پزشکان هم در نوشتن دستور مصرف داروها مواردی را قید می کنند که هیچ گونه استدلال و مبنای علمی ندارد چه برسد به آن که منشی های آن ها بخواهند چنین کاری را انجام دهند. این دکتر داروساز که نمی خواهد نامش ذکر شود می افزاید: در کنار این مشکل باید با دست خط ناخوانای برخی پزشکان هم بسازیم.او ادامه می دهد: بارها از این پزشکان درخواست کرده ام که اگر نمی توانند دست خط خود را اصلاح کنند از یک نیروی کمکی برای نوشتن یا تایپ داروهای خود استفاده کنند که مشکل برگشت خوردن نسخه ها مرتفع شود اما گوش شنوایی برای این حرف ها وجود ندارد.
در اوایل کار که با نسخه های بد خط پزشکان مواجه می شدیم خواندن آن ها برایمان بسیار سخت و دشوار بود اما تا حدودی به این موضوع عادت کرده ایم. برخی از پزشکان آن قدر بد خط هستند که سعی می کنیم به هیچ عنوان نسخه های آن ها را قبول نکنیم
نسخه های برخی از پزشکان را قبول نمی کنیم
با دکتر عبدالصمدی که گفت وگو می کنم می گوید در اوایل کار که با نسخه های بد خط پزشکان مواجه می شدیم خواندن آن ها برایمان بسیار سخت و دشوار بود اما تا حدودی به این موضوع عادت کرده ایم. برخی از پزشکان آن قدر بد خط هستند که سعی می کنیم به هیچ عنوان نسخه های آن ها را قبول نکنیم. او ادامه می دهد: ما نسخه های بدخطی را که در ساعات پایانی شب به دستمان می رسد و امکان دسترسی به پزشک مربوطه وجود ندارد به هیچ وجه قبول نمی کنیم و با وجود اصرار بیمار از دادن دارو خودداری می کنیم زیرا نمی توانیم مسئولیت این کار را بپذیریم.
پزشکی که داروی مصرف شده را رد کرده است
عبدالصمدی می افزاید مواردی بوده که بیماران نسخه داروهای خود را از داروخانه ای تهیه کرده اند و بعد متوجه شده اند که داروی فروخته شده اشتباه بوده است.او می گوید: بارها بیماران از این بابت گلایه کرده اند اما پزشک مربوطه اعلام کرده است که داروی تجویز شده توسط او با دارویی که داروخانه تحویل داده یکسان نبوده است. او ادامه می دهد: تنها توصیه ای که ما می توانیم در این زمینه داشته باشیم این است که بیماران داروهای خود را از داروخانه های نزدیک به مطب پزشکان تهیه کنند تا امکان تایید و بررسی صحت آن وجود داشته باشد.
پزشکی که نمی تواند خط خود را بخواند
در مراجعه به یکی از آزمایشگاه های تشخیص طبی شهر این سوال را مطرح می کنم که آیا شما نیز با مشکل ناخوانا بودن نسخه های بیماران مواجه شده اید؟
شیرازی که در این آزمایشگاه مشغول به کار است، می گوید: نسخه هایی را داشته ایم که به هیچ وجه قابل خواندن نبوده اند و با ارجاع آن به پزشک مربوطه، خود او هم نتوانسته است دست خط خودش را بخواند.
او می افزاید: مراجعه کنندگان ما نسبت به داروخانه ها کمتر است اما ما نیز در هر ماه با مواردی این چنینی مواجه می شویم.
فرآوری: محسن جندقی
بخش اجتماعی تبیان
منابع : تسنیم، خراسان