برگ
برگ ها اندام های رویشی سبز رنگی هستند که به صورت برآمدگی هایی در نوک ساقه ها و شاخه ها از فعالیت مریستم انتهایی نمو پیدا می کنند. به طور متداول برگ ها بر دو نوع هستند:
برگ های پشتی – شکمی معمولا به صورت افقی رشد می کنند و دارای سطوح مشخص فوقانی و تحتانی هستند. از نظر ساختار درونی بین سطوح فوقانی و تحتانی تفاوت های شاخصی وجود دارد.
اکثر برگ های گیاهان دو لپه پشتی – شکمی هستند. برگ های دارای دو سطح همسان به طور عمودی قرار می گیرند، به طوری که هر دو سطح میزان مساوی از نور خورشید را دریافت می کنند.
این برگ ها دارای ساختار یکسانی در هر دو سطح فوقانی و تحتانی خود هستند.
تعداد بسیار کمی از دو لپه ای ها و اکثر تک لپه ای ها دارای برگ های دو سطح همسان هستند. برگ ها از بافت های مختلف با عملکردی مختلف ساخته شده اند.
در برگ گیاهان دو لپه، پهنک برگ معمولاً پهن و نازک است و از طریق پایه ای به نام دمبرگ به ساقه متصل می شود. در موارد خاصی، دمبرگ وجود ندارد و بنابراین برگ ها را بی دمبرگ می نامند. نیام بخش قاعده ای دمبرگ است که به ساقه متصل می شود و تا حدی عریض تر از سایر بخش های دمبرگ است.
در برگ گیاهان تک لپه، پهنک برگ کشیده و طویل است و نیام غلاف مانندی به جای دمبرگ، بخشی از ساقه را می پوشاند.
در محل اتصال پهنک به غلاف، زایده غشایی به نام زبانک وجود دارد.
در بسیاری از برگ های گیاهان دو لپه ای زایده کوچکی به نام گوشوارک در قاعده برگ وجود دارد. گوشوارک ها به رنگ سبز هستند. شکل پهنک برگ در گونه های مختلف گیاهان دو لپه ای بسیار متفاوت است، حاشیه برگ ها، قاعده و نوک برگ در این گیاهان بسیار متنوع است.
انواع برگ ها
برگ ها از نظر وجود پهنک یک پارچه یا تقسیم شده به دو گروه اصلی طبقه بندی می شوند:
در این برگ ها پهنک یک بخشی است. برگ های ساده از نظر شکل پهنک، بریدگی های حاشیه پهنک و یا شکل قاعده برگ، به انواع گوناگونی تقسیم می شوند.
در این برگ ها پهنک برگ چند بخشی است، به هر قسمت پهنک برگچه گفته می شود، که به رگبرگ مشترکی اتصال دارند. در محل اتصال برگ به ساقه جوانه جانبی و یا گوشوارک وجود دارد، در حالی که در قاعده برگچه جوانه ای وجود ندارد. برگ های مرکب، به صورت برگ مرکب پری یا شانه ای و برگ مرکب پنجه ای دیده می شوند. برگ مرکب شانه ای در اقاقیا و برگ مرکب پنجه ای در گونه ای خربق دیده ای می شود.
