اتفاقی تازه در تئاتر ایران

تماشاگران از اجرای اپرا در ایران استقبال کردند

اپرای «جان اسکیکی» اثر جاکومو پوچینی که با سرپرستی و کارگردانی هادی قضات در تالار وحدت روی صحنه رفت، باید اقرار کرد، بهترین اتفاقی بود که در تئاتر ایران رخ داده است.

آنچه بیش از همه اجرای این اپرا را باشکوه کرد، حضور علاقه مندان این هنر و استقبال آنان است، نه دیدار هنرمندان عرصه های مختلف هنر یا مسوولان اجرایی و سیاسی.

«اپرا» آمیزه ای از هنر نمایش و موسیقی است. به همین دلیل برای اجرای یک اپرای خوب، باید بخش نمایشی و موسیقایی آن، هر دو قوی باشد تا اپرایی با ساختار محکم و ماندگار روی صحنه بیاید و مورد اقبال مخاطبان قرار بگیرد.

«اپرا» را باید یک هنر خاص دانست، هر چند که بخش نمایش آن با تئاتر و بخش آهنگین آن با موسیقی ارتباط تنگاتنگ دارد. تاکنون اپراهای موفق و با ارزشی در جهان به خصوص ایتالیا روی صحنه رفته و می رود که از جمله می توان به «کارمن»، «نورما»، «اتللو»، «مادام باتر فلای» و... اشاره کرد.

در ایران نیز، پیش از انقلاب «اپراهایی» با عوامل ایرانی روی صحنه رفته یا گروه های خارجی به کشور ما آمده و اپراهای خود را روی صحنه برده اند. اپرای «جان اسکیکی» را از این نظر یک اتفاق قلمداد کردیم، چون پس از انقلاب اسلامی تاکنون، اپرایی با این شکل و شمایل روی صحنه نرفته بود.

داستان این اپرا، ساده و آشناست که در هر کشوری اتفاق افتاده و می افتد. پیرمردی به نام بووزو دناتی، ثروتمندی از یک خانواده اشرافی فوت می کند. میراث خوارها به گمان این که از خوان گسترده ارثیه، لقمه ای چرب نیز به آنان خواهد رسید، شادمان هستند. قبل از مرگ بووزو، در شهرهای اطراف شهر فلورانس شایع شده که بووزو دناتی همه اموال خود را به خیریه بخشیده است. میراث خوارها که از این شایعه برآشفته اند، زمانی که بووزو در گذشته و هنوز در تختخواب خود است، همه جا را به دنبال وصیت نامه می گردند و سرانجام آن را می یابند. با پیدا شدن وصیت نامه متوجه می شوند که شایعه ای که به گوش شان رسیده حقیقت دارد و هیچ یک از افراد فامیل چیزی از ماترک به جا مانده نصیب نخواهند برد.

سرانجام پس از بحث و جدل ها به پیشنهاد ریچوی جوان که عاشق دختر جان اسکیکی، مرد باهوش، اما دون پایه است جواب مثبت می دهند. سرانجام اسکیکی نقشه ای می کشد و خود را جای بووزو دناتی جا زده و در حضور وکیل و دو شاهد معتمد، وصیت نامه جدیدی را انشا می کند. اسکیکی به هر کدام از فامیل بهره ای می رساند، اما در نهایت، خانه بزرگ، دو آسیاب و یک قاطر را که همه برای تصاحب اش دندان تیز کرده بودند، برای خود وصیت می کند.

قصه به همین سادگی است، اما هادی قضات و گروه هنرمند اش این قصه ساده را به اثری قابل اعتنا بدل کرده اند (در ایران) که هم چشم کارشناسان را خیره کرده و هم تماشاگران را به وجد آورده است. اجرای خوب و هماهنگ دو پیانو نواز که قابل تحسین است، هماهنگی حرکات نمایشی و آواز هنرمندان، باعث شده تا چنین اپرایی روی صحنه رفته و مورد استقبال قرار بگیرد، حتی آنانی که با اپرا آشنایی ندارند.

اجرای این اپرا و استقبال از آن، نشان داد، مردم با فرهنگ و هنردوست ایران، اثر خوب را می شناسند و با آن ارتباط برقرار می کنند، خواه یک تئاتر باشد یا یک اپرا. بودند کسانی که اعتقاد داشتند تماشاگران ایرانی با اپرا ارتباط خوبی برقرار نمی کنند، اما هادی قضات با هنرمندی اعضای گروه اش، ثابت کرد که این گفته ای نادرست است. «جان اسکیکی» اتفاقی است که همیشه باید در طول سال در سالن های نمایش ایران اتفاق بیفتد. مسوولان جدید حوزه نمایش و موسیقی که به زودی پست های حساس خود را تحویل می گیرند، باید بخشی از برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت خود را به هنر «اپرا» اختصاص دهند.

در پایان باید از هادی قضات، گروه هنرمندش و تمام کسانی که باعث شدند «جان اسکیکی» روی صحنه برود تشکر و قدردانی کرد. آنچه نوشته شد، نقد «جان اسکیکی» نبود، بلکه حمایت از کسانی است که باعث شدند تماشاگران با تعجب به سالن بیایند و با رضایت از آن خارج شوند.

بخش سینما و تلویزیون تبیان

منبع : بانی‌فیلم آنلاین / سیدرضا اورنگ