تبیان، دستیار زندگی
امروزه یکی از پرونده هایی که حجم زیادی را به خود اختصاص داده پرونده ی ضمانت است کار خیری که در بیشتر مواقع شر می شود!
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چگونه ضمانت کنیم که زندان نرویم؟


امروزه یکی از پرونده هایی که حجم زیادی را به خود اختصاص داده پرونده ی ضمانت است کار خیری که در بیشتر مواقع شر می شود!

ضامن

«هر جا باشی دنبالت می گردند و پیدات می کنند. شما هم حسابی تحویلشان می گیرید. بعد سر صحبت را باز می کنند که کارشان گیر است حالا دری به تخته زده و با این در و اون در زدن و چند تا آشنا حالا یه وام 10 میلیونی برام جور شده  که تا حدی می تونه مشکلاتم رو حل کنه فقط مونده دو تا ضام! اگه طرف آدمیم باشه که نتونه بگه نه! تو رود در بایستی قرار میگیره و به اجبار ضامن میشه.خلاصه تا میاد فکر کنه به خودش میاد و می بینه تو بانک هست داره  ضمانت یه وام به مبلغ 10 میلیون رو امضا می کند که علاوه بر فیش حقوقی باید یک فقره چک هم بدهد.همه چی خیلی خوب پیش میره تا اینکه بعد از 6 ماه ضامن می بینه فیش حقوقی اش خیلی کتر از اونچه که باید باشه هست!که بعد متوجه میشه وام گیرنده قستشو نداه و اون میموننه و یک وام 10 میلیونی . خیلی سریع خودشو میرسونه به وام گیرنده که چرا قسطتو ندادی اونم با وقاحت تمام میگه: ندارم....میخوای چی کار کنی؟!»

بله! این عاقبت ضامنی است که بدون اطلاع ازآثار حقوقی  ضمانت و دست کم بدون خواندن بندهای فرم وام به راحتی ضامن می شود و زیر فرم را امضا می کند.اما شاید این مسئله برای همه سوال باشد که این ضامن بنده خدا چه گناهی کرده که فقط قصد خیر داشته و میخواسته کار یه بنده خدایی رو راه بندازه؟آیا در صورت ندادن قسط توسط بدهکار دست ضامن به هیچ کجا بند نیست و مشکلان مالی بدهکار بر روی دوش ضامن می ماند؟در این مقاله سعی می کنیم تمام مسائل ضمانت و مشکلات پیش روی ضامن را مورد بررسی قرار دهیم تا حداقل شاید حجمی از پرونده های ضمانت کم شود و به این راحتی ضامن نشویم و با علم به قوانین حقوقی ضمانت را قبول کنیم.

ضمانت در قانون

بر طبق ماده ی 684 قانون مدنی«عقد ضمان عبارت است از اینکه شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است بعهده بگیرد. متعهد را ضامن ،  طرف دیگر را مضمون له و شخص ثالث مضمون عنه یا مدیون اصلی می گویند.»

شرایط ضامن

ضامن بایدعاقل-بالغ و رشید باشد.

در ضمانت لازم نیست که ضامن  مضمون عنه(مدیون اصلی)را بشناسد بلکه تنها تمییزآن کافی است.

بر طبق ماده ی 684 قانون مدنی«عقد ضمان عبارت است از اینکه شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است بعهده بگیرد. متعهد را ضامن ،  طرف دیگر را مضمون له و شخص ثالث مضمون عنه یا مدیون اصلی می گویند.»

شروط و شرایط عقد ضمانت

1)عقد ضمانت عقدی لازم است یعنی قابل فسخ نیست و  نیاز به ایجاب و قبول داردکه بین ضامن و طلبکار صورت می گیرد که ایجاب آن عبارت است از:ضمنت(ضامن شدم) یا تکفلت (به عهده گرفتم )وتقبلت(تقبل کردم)و مانند آن و اگر به جای این الفاظ بگویید مال تو نزد من است یا برمن است یا آنچه بر اوست بر من است صراحت در ضمانت نداردو لذا ایجاب با این الفاظ صحیح نیست. پس از ایجاب طلبکار قبول می کند و رضایت بدهکار نیاز به تصریح نداردو فوریت شرط نیست.

2)رضایت مضمون عنه(مدیون اصلی):رضایت بدهکار نقشی در عقد ضمانت ندارد زیرا رضایت تبرعی(داوطلبانه)صحیح است به اینصورت که اگرکسی داوطلبانه و بدون اینکه بدهکار از او بخواهد ضامن شود و عقد ضمانت را قبول کند صحیح می باشد و بدهکار حق اعتراض ندارد فقط در نهایت ضامن حق رجوع به بدهکار را نخواهد داشت.

3) بخشش طلب توسط طلبکار: اگر طلبكار طلب خود را به ضامن ببخشد ، ضامن نمى‏تواند از بدهكار چیزى بگیرد ، و اگر مقدارى از آن را ببخشد نمى‏تواند آن مقدار را مطالبه نماید ، ولى اگر همه آن را یا بخشى از آن را هبه كند ، یا از باب خمس ، یا زكات ، یا صدقات و امثال آن حساب كند ، ضامن مى‏تواند از بدهكار مطالبه نماید.

4)ثروتمند بودن ضامن و یا علم به فقیر بودن توسط طلبکار:ضامن باید ثرومند باشد (به مقداری که بتواند طلب بدهکار را بدهد)و یا اینکه طلبکار از نداری او آگاه باشد.

حقوق ، دادگاه

5)برداشت پول از حساب ضامن: ضامن پس از قبول عقد ضمانت ، فرم قرارداد(وام)را امضا می کند  و با امضای ضامن به طلبکار این اختیار داده میشود که درصورت عدم پرداخت بدهی توسط بدهکار،طلبکار  بدهی خود را از فیش حقوقی و  موجودی حساب ها و سپرده های متعلق به ضامن برداشت نماید.

حالا باتوجه به این شرایط اگر ضامنی روزی برای برداشت پول از حساب بانکی خود با حساب خالی مواجه شد نباید تعجب بکند چرا که از قبل اجازه ی هر گونه برداشت را از حساب خود به طلبکار داده است.

ضامن متضرر و شکایت از بدهکار

در جامعه ی امروز ضامن بسیار کمیاب شده است زیرا مدیون اصلی ناپدید شده و در اینصورت ضامن می ماند و بار سنگین بدهی بدهکار اما پس از اتفاق افتادن این نتیجه ناگوار برای ضامن ، بسیاری براین باورند که هیچ کاری نمی توان کرد جز پرداخت اقساط بدهکار در سر موعد اما به هیچ وجه ینطور نیست. ماده 709 قانون مدنی بیان می کند که ضامن حق رجوع به مضمون عنه را ندارد، مگر بعد از ادای دین... بنابراین می توان نتیجه گرفت که ضامن پس از پرداخت دینی که ضمانت آن را بر عهده گرفته است، می تواند به مدیون (مضمون عنه) رجوع کند و حق خود را بگیرد به اینصورت که ضامن می تواند در زمان توافق بر ضمانت، از مدیون ضمانت هایی را بگیرد؛ بدین ترتیب که مدیون به مقدار مبلغ مورد ضمانت به ضامن سفته یا چک داده و خیال ضامن را از بابت بازپرداخت اقساط یا دیگر تعهدات راحت کند. البته باید به چند نکته توجه داشت؛ ابتدا این که این کار به این دلیل است که بتوان مدیون اصلی را مورد تعقیب کیفری قرار داده، بلکه از ترس زندان و محدودیت هایی از قبیل مسدود شدن حساب بانکی، محرومیت از داشتن دسته چک به طور موقت یا دائم، حق ضامن را ادا کند. به این خاطر ضامن در فقره یا فقره های چکی که از کسی که ضمانتش را می کند، باید این موارد را رعایت کند: چک باید تاریخ دار باشد، یعنی این که اگر آخرین قسط وام 5 سال دیگر است، تاریخ مندرج در چک بعد از این تاریخ ذکر شود و دیگر آن که تاریخ صدور چک در آن (گوشه و پایین چک) ذکر نشود، بر این اساس بند (ه) ماده (13) قانون صدور چک چنین بیان می دارد: «در صورتی که ثابت گردد چک بدون تاریخ صادر شده و یا تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد صادرکننده چک قابل تعقیب کیفری نیست» دیگر آن که در متن چک هدف از پرداخت چک که همان تعهد یا شروط می باشد، ذکر نشود و نیز چک حتما دارای امضا باشد.

در نتیجه در نهایت علم و آگاهی به شروط و شرایط عقد ضمانت می توان اقدام به ضمانت کرده تا نه تنها ضامن بلکه بدهکار هم با مشکلاتی که حتی به ذهنشان خطور نمی کند مواجه نشوند.

هدی پاک نهاد

بخش حقوق تبیان