تبیان، دستیار زندگی
سید جواد علاوه بر مقام والای علمی از نظر اخلاقی نیز قله نشین فضایل بود. چرا كه آنچه را می آموخت جامه عمل میپوشاند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سیدجواد عاملی(١)

سیدجواد عاملی(١)
سید جواد علاوه بر مقام والای علمی از نظر اخلاقی نیز قله نشین فضایل بود. چرا كه آنچه را می آموخت جامه عمل میپوشاند.

طلیعه

عالمان بزرگ شیعه حقی بیش ازآنچه كه در این سطور و صفحات بگنجد، دارند. چرا كه از لحظه لحظه عمر مباركشان برای ادای رسالت دینی بهره برده و همیشه و همواره در تلاش و تكاپوی حفظ میراث دینی وفرهنگی بوده اند. آثار جاویدی كه برای نسلهای آتی یادگار گذارده نشان از بلندی همت آنان دارد.

علامه سید محمد جواد عاملی دانشمندی بزرگ از همین قبیله است كه باكتاب «مفتاح الكرامه» اش درهای كرامت را به روی فقیهان و عالمان شیعی گشوده است . این سطور نگاهی گذرا به زندگی این شخصیت ارجمند می باشد.

میلادنور

در سال 1152 ق . درشقراء از روستاهای جبل عامل (نواحی لبنان ) و در خانواده ای اهل دین و دانش ،نوزادی پا به عرصه هستی گذاشت كه او را جواد نهادند.

از همان آغاز زمزمه زلال قرآن در وجودش جاری گشت و روح پاكش را سیراب ساخت . نسبت او از طرف پدر به امام حسین علیه السلام و از طرف مادر به امام حسن علیه السلام و امام موسی كاظم علیه السلام می رسد. ([1])

خانه سید جواد همواره پایگاه و پناهگاه دوستداران و شیعیان اهل بیت علیه السلام بود و عالمان بزرگی از این خاندان بپاخاسته اند و از آن جمله می توان به سید محسن امین مولف كتاب ارزشمند اعیان الشیعه اشاره نمود.

به سوی مكتب

سید جواد پس از آنكه دوران كودكی را پشت سر نهاد به مكتب رفت تا مقدمات علوم را از عموزاده اش ابوالحسن موسی فراگیرد. او در درسها با علاقه زیاد و شوق وافر شركت می جست و در اندك زمانی توانست دروس ‍ مقدماتی را بیاموزد و همین كوشش بی وقفه ای كه از خود نشان می داد موجب گشت تا آشنایان او آینده بسیار روشنی را برایش پیش بینی كنند.

وی در آنجا با نسیم جانفزای دانشها و فرهنگ والا و جاوید اسلام آشنا گشت . پس از آنكه استادش دار فانی را وداع گفت و دیگری را یارای سیراب كردن عطش علمی وی نبود او برای رسیدن به اهداف عالی تصمیم به هجرت گرفت.

هجرت علمی

سید جواد در سال 1194 ق ، باكوله باری از امید راهی اعتاب مقدس عراق شد تا بتواند از خرمن دانش اندیشمندان شیعی حوزه نجف خوشه چینی كند. قبل از رسیدن به حوزه بزرگ نجف وارد شهر كربلا شد تا نخست خود را از فرات عشق سیراب سازد ولی هنگامی كه با حضور استوانه های گران سنگی همانند آقا وحید بهبهانی (متوفی 1205 ق ) و سید علی طباطبایی (متوفی 1231 ق ) در كربلامواجه شد در همانجا رحل اقامت افكند تا در جوار بارگاه ملكوتی امام حسین علیه السلام از محضر نورانی آن استادان بزرگ بهره ای علمی و عملی ببرد. ([2])

اقیانوس بزرگ

آن روزها كه حوزه نجف به مثابه بزرگترین مركز علمی تشیع محسوب می شدو اساتید و نام آوری در آن شهر به تدریس و تربیت دانش پژوهان علوم دینی اشتغال داشتند سید محمد جواد نیز خود را به آن اقیانوس بزرگ رسانید تا بتواند گامهای بیشتری در عرصه علم و اجتهاد بردارد.

ایشان در آغاز ورود به این شهر شهرت والایی پیدا نمود و در آن حوزه عظیم درخشش بیشتری كرد. او علاوه بر ادامه پژوهشهای خود به تدریس ‍ و تالیف نیز پرداخت.

زمانی كه سید جواد به حوزه نجف آمد اساتید والامقامی سكان كشتی حوزه كهنسال نجف را در دست داشتند و این فرصت بسیار مغتنمی برای ایشان بود. اساتیدی كه سید جواد در محضرشان زانوی شاگردی زد و از حضور پرفیض شان بهره های علمی و اخلاقی فراوان برد عبارتند از:

1.سید بحرالعلوم (1154 - 1212 ق ):او از علمای بزرگ شیعه است و به موجب عظمت و مقام علمی و معنوی اش در میان دانشمندان جایگاه خاصی دارد.

در میان شاگردان بحرالعلوم سید جواد از منزلتی دیگربرخوردار بود. نقل شده است كه وقتی سید در حوزه با بركت نجف درس می گفت روزی برای تدریس نیامد. شاگردان ناراحت شدند. بدین سبب سید جواد را كه مورد اعتماد بحرالعلوم بود نزد ایشان فرستادند. سید جواد علت نیامدن استاد را جویا شد استاد فرمود من پساز نیمه های شب ، برای سركشی به مدرسه می آیم و قدم می زنم . بتازگی وقتی آمدم سحرهای چراغ حجره ها را خاموش دیدم و همه در خواب به سر می بردند و از تضرع آنهاخبری نبود. به همین علت من حاضر نیستم برای كسانی كه نماز شب و تضرع و ناله هایسحرگاهی را ترك می كنند درس بگویم!

می گویند وقتی این كلام بحرالعلوم در میان شاگردان زبان به زبان پیچید صدای زمزمه های یا رب یا رب شاگردان دیگر بار در نیمه های شب به آسمان بالا رفت سید عالیمقام نیز مجددا با اطمینان خاطر بر كرسی تدریس ‍ نشست. ([3])

2.شیخ جعفر كاشف الغطاء (1154 - 1228 ق ):او از استوانه های علم و علمای نام آور است و سید جواد از ایشان چنین یاد می كند:امام ، علامه مورد اعتماد و از بزرگترین دانشمندان است. ([4])

3.شیخ حسین نجف (1159 - 1251 ق ): وی ازاسوه های فضیلت و تقوا و از عالمان كم نظیر است . از ویژگیهای این عارف نامی اینبود كه هیچ گاه لب به سخن نمی گشود مگر با اینكه با آیه یا روایت و سخن حكمت آمیز.دیگر آنكه ناملایمات روزگار در وی تاثیر نمی گذاشت . علمای بزرگ شیعه چون كاشف الغطاء و سید بحرالعلوم احترام خاصی برای ایشان قائل بودند.

اسوه اخلاق

سید جواد علاوه بر مقام والای علمی از نظر اخلاقی نیز قله نشین فضایل بود. چرا كه آنچه را می آموخت جامه عمل میپوشاند.

وی بسیار متواضع بود به طوری كه همه تحقیقات وزین و نوآوریهای علمی خودرا به استادانش نسبت می داد. ([5])و برای استادان خوداحترام زیادی قائل بود و همواره با تجلیل فراوان از آنان یاد می كرد و بسیار خوشاخلاق و مهربان بود. این اسوه اخلاق جان خود را پاكیزه ساخته و به عالی ترین مراتب معنوی و اخلاق نایل گشته بود.

ادامه دارد...


پی نوشت ها:

[1]اعیان الشیعه ، محسن امین عاملی ، ج 4، ص 288.

[2]مفتاح الكرامه ، سید جواد عاملی ، ج 4، ص 771.

[3]مجله حوزه ، شماره چهارم ، سال پنجم ، ص 55.

[4]مقدمه مفتاح الكرامه.

[5]ماكان فیه من تحقیق سمین فهو للاستاذ و ما كان فیه و من تحت فهولی، اگر در نوشته من یك مطلب تحقیقی با ارزشی بود از آن استادم است و اگر یك مطلب ضعیفی دیدی از آن من است . مفتاح الكرامه ، ج 4، ص

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه.

تهیه و تنظیم: سید صدرالدین مرتجی-گروه حوزه علمیه تبیان