اجراى قصاص وظیفه کیست؟

رجوع به محاکم قضایی در حکومت‌های غیر اسلامی و ظالم و درخواست کمک از آنها جایز نیست، مگر اینکه استیفا و گرفتن حق، منوط به آن باشد و هیچ راه دیگری وجود نداشته باشد و روشن است، گرفتن چیزی که حق فرد نیست و استحقاق آن را ندارد، حتی از طریق حکومت اسلامی و عادل، صحیح نبوده و جایز نمی‌باشد.

در این مقاله چند پرسش و پاسخ و یا مسئله فقهی را در مورد قصاص مطرح خواهیم کرد:

شرح سوال:

آیا جایز است که یک زن مسلمان، قضاوت های قانونی، از قبیل پشتیبانی مالی از سوی شوهرش را از دادگستری آمریکا درخواست کند؟ (با توجه به این که طلب کمک از حکومت ظالم از نظر اسلام مردود است.)

پاسخ دفتر حضرت آیة الله العظمی خامنه ای(مدظله العالی):

اگر استیفاى حق زن موکول به رجوع به محاکم غیر شرعى باشد، مانع ندارد خصوصاً اگر ترک رجوع موجب عسر و حرج براى زن باشد.

پاسخ دفتر حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):

در صورتی که راه دیگری برای احقاق حقوقش نباشد و مجبور به مراجعه به آنها باشد اشکالی ندارد.

پاسخ دفتر حضرت آیة الله العظمی بهجت(ره):

اگر حق شرعی دارد و راه استفاده ی حق منحصر در آنست، مانعی ندارد.

پاسخ دفتر حضرت آیة الله العظمی فاضل لنکرانی(ره):

جایز نیست، مگر اینکه احقاق حق بدون آن ممکن نباشد.

پس رجوع به محاکم قضایی در حکومت‌های غیر اسلامی و ظالم و درخواست کمک از آنها جایز نیست، مگر اینکه استیفا و گرفتن حق، منوط به آن باشد و هیچ راه دیگری وجود نداشته باشد و روشن است، گرفتن چیزی که حق فرد نیست و استحقاق آن را ندارد، حتی از طریق حکومت اسلامی و عادل، صحیح نبوده و جایز نمی‌باشد.

پاسخ آیة الله بهجت(ره):

قصاص، حقّ ورثه است و مقتول پیش از موتش در آن حقّى ندارد. ولى در دیه  ى خطایى نسبت به ثلث آن به وصیت حقّ دارد و الحاق دیه صلحى كه بدل از قصاص است به آن خالى از رجحان نیست و تا پیش از موت در جامع بین قصاص طرف و قصاص نفس حقّ دارد و اثر فعلى جنایت را كه طرف باشد، حقّ عفو دارد منجّزا و سرایت به قتل امر دیگرى است كه حادث پس از عفو است كه مربوط به قبلى نیست و زاید بر معفوّعنه است و آن حقّ ورثه است.

پاسخ آیة الله بهجت(ره):

خیر، ضارب قاتل است.

سه مسئله از توضیح المسائل آیة الله مظاهری(دام ظله):

مسئله 2339- اجراى قصاص و گرفتن دیات وظیفه حاكم شرع است و دیگران حقّ دخالت ندارند.

مسئله 2340- اگر شخص بالغ و عاقل با اختیار و عمد مسلمان بالغ عاقلى را بكشد ورثه مقتول حقّ دارند به عنوان قصاص او را بكشند، ولى اگر دیوانه‏اى یا نابالغى یا بچه در شكم را بكشد، قصاص نمى‏شود و باید دیه داده شود و همچنین اگر دیوانه یا نابالغ یا شخص كور، كسى را بكشد قصاص نمى‏شود و باید دیه داده شود (و حكم آن در احكام دیات مى‏آید).

مسئله 2341- اگر فرزندى پدر یا مادر خود را عمداً بكشد قصاص مى‏شود ولى اگر پدرى فرزند خود را عمداً بكشد قصاص نمى‏شود ولى باید دیه بدهد و علاوه بر دیه تعزیر هم مى‏شود.

و سه مسئله از توضیح المسائل آیة الله محمد حسینی شیرازی (دام ظله):

مسأله 3337: قصاص یا در جان است، مثلاً كسى را بكشند. و یا در اعضاست، مثلاً چشم كسى را بیرون بیاورند و یا گوشش را قطع كنند.

مسأله 3338: قتل بر سه قسم است، اول: قتل عمد، یعنى كسى عمدا و به ناحق دیگرى را با حربه اى كه كشنده است بكشد، یا قصد كند با حربه اى كه غالباً كشنده است، او را بزند هرچند قصد كشتن نداشته باشد، دوم: قتل شبیه عمد، یعنى قصد زدن داشته باشد، نه قصد كشتن، مثلاً بچه اى را به جهت تادیب بزند و اتفاقا بمیرد. سوم: قتل خطاى محض، یعنى نه قصد زدن داشته باشد و نه قصد كشتن، مثلاً براى صید آهو تیر بیندازد و اشتباها به انسانى بخورد و او را بكشد، یا شخصى در خواب با پاى خود، كسى را پرت كرده و از بالا بیندازد و موجب مرگ او شود.

مسأله 3339: اگر كسى عمدا و به ناحق دیگرى را بكشد، ولىّ مقتول میتواند با شرایط خاصى قاتل را بكشد، بلكه میتواند دیه (خون بها) بگیرد.

منابع:

سایت اسلام کوئیست

سایت آیة الله محمد حسینی شیرازی (دام ظله)

سایت آیة الله مظاهری(دام ظله)

سایت آیة الله بهجت(ره)