از هر قطره آب وضو، فرشته‌ای خلق می‌شود
ما در روایات زیادی می بینیم که بر دائم الوضو بودن تأکید دارند ،با این حال وضو گرفتن برای بسیاری از ما سخت است گویا نمی دانیم چه خیر کثیری را از دست می دهیم.
تصوری که بعضی از ما نسبت به ملائکه و خلقت آنها داریم ممکن است غیر از واقعیت باشد بخاطر اینکه ملائکه‌ی الهی؛ هم از نظر جنس و هم از نظر کیفیت خلقت، با انسان تفاوت دارند (زیرا بنابر روایت، جنس ملائکه از نور است [1] و جنس انسان از خاک و کیفیت خلقت ملائکه نیز همانطور که در ادامه می‌خوانیم با نحوه‌ی خلقت انسان، متفاوت است [2])
همچنین کارهایی که فرشتگان؛ انجام می‌دهند از نظر کیفیت، با اعمال ما انسانها فرق دارد زیرا معرفت آنها به خداوند، نسبت به انسانهای معمولی بیشتر است پس تسبیح و تكبیر آنها با معرفتی كاملتر از نوع انسان است.
خلقت ملائکه از قطرات آب وضو
روایتی از امام صادق علیه السلام وارد شده که در آن، ضمن خاصیت یکی از اعمال عبادی، به خلقت نوعی از ملائکه و عمل آنها اشاره شده است.
امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: روزى امیر مۆمنان علی(علیه السلام) با فرزندش محمد حنفیه نشسته بود، به او فرمود: اى محمد، ظرف آبى براى من حاضر کن تا براى نماز وضو بگیرم.
محمد ظرف آبى آورد، و حضرت با دست راست خود آب را بر دست چپ ریخت و گفت: «بِسْمِ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ الْمَاءَ طَهُوراً وَ لَمْ یَجْعَلْهُ نَجِساً» (یعنى به نام خدا، و ستایش از آنِ خداوندى است که آب را پاک و پاک کننده قرار داد و آن را نجس قرار نداد).
سپس استنجا کرد و گفت: «اللَّهُمَّ حَصِّنْ فَرْجِی وَ أَعِفَّهُ وَ اسْتُرْ عَوْرَتِی وَ حَرِّمْهَا عَلَى النَّارِ (خدایا، دامن مرا از خیانت مصون دار و آن را از عفت برخوردار کن، و عورتم را بپوشان، و مرا بر آتش دوزخ حرام گردان)».
آن گاه آب در بینى خود کرد و گفت: «اللَّهُمَّ لَا تُحَرِّمْ عَلَیَّ رِیحَ الْجَنَّةِ وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ یَشَمُّ رِیحَهَا وَ طِیبَهَا وَ رَیْحَانَهَا (خدایا، بوى بهشت را بر من حرام مگردان، و مرا از کسانى قرار ده که از بوى آن و از راحتیها و گلها و عطرهاى آن بهره مى برند)».
محمد مى‌گوید: سپس آب را در دهان خود گردانید و گفت: «اللَّهُمَّ أَنْطِقْ لِسَانِی بِذِكْرِكَ وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ تَرْضَى عَنْهُ(خدایا، حجت مرا در روزى که تو را ملاقات مى کنم به من بیاموز، و زبانم را به ذکر و سپاس خود گویا کن)».
پس از آن صورت خود را شست و گفت: «اللَّهُمَّ بَیِّضْ وَجْهِی یَوْمَ تَسْوَدُّ فِیهِ الْوُجُوهُ وَ لَا تُسَوِّدْ وَجْهِی یَوْمَ تَبْیَضُّ فِیهِ الْوُجُوهُ (خدایا، چهره‌ی مرا در روزى که چهره ها سیاه مى گردد سفید گردان، و چهره ام را در روزى که چهره ها سفید مى شود سیاه مگردان).
سپس دست راست خود را شست و گفت: «اللَّهُمَّ أَعْطِنِی كِتَابِی بِیَمِینِی وَ الْخُلْدَ بِیَسَارِی (خدایا، نامه‌ی عمل مرا به دست راستم ده، و برات جاودانگى در بهشت را به دست چپم ده، و حساب مرا آسان گیر).
سپس دست چپش را شست و گفت: «اللَّهُمَّ لَا تُعْطِنِی كِتَابِی بِشِمَالِی وَ لَا تَجْعَلْهَا مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِی وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ مُقَطَّعَاتِ النِّیرَانِ (خدایا، نامه عمل مرا به دست چپم و از پشت سرم مده، و دستم را به گردنم غل مکن، و از لباسهاى آتشین دوزخ به تو پناه مى برم) .
آن گاه سرش را مسح کرد و گفت: «اللَّهُمَّ غَشِّنِی بِرَحْمَتِكَ وَ بَرَكَاتِكَ وَ عَفْوِكَ (خدایا، رحمت و برکت و گذشت خود را بر من فرو ریز).
و سپس پاهاى خود را مسح کرد و گفت: «اللَّهُمَّ ثَبِّتْ قَدَمَیَّ عَلَى الصِّرَاطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الْأَقْدَامُ وَ اجْعَلْ سَعْیِی فِیمَا یُرْضِیكَ عَنِّی(خدایا، گامهاى مرا بر صراط ثابت بدار در روزى که گامها در آن مى لغزد، و تلاش مرا در چیزى که باعث خشنودى تو از من است قرار ده، اى مهربان ترین مهربانان) .
پس از آن سرش را بلند کرد و به محمد نظر افکند و فرمود: اى محمد، هر کس مانند من وضو بگیرد و مانند آنچه را که من گفتم بگوید، خداوند از هر قطره آب وضویش فرشته‌اى خلق مى‌کند که تقدیس و تسبیح و تکبیر خدا کند، و پاداش آن را می‌نویسد» [3]. (و در روایت دیگر است که این ثواب را تا روز قیامت براى او مى نویسد [4]).
توجه به آثار و کیفیت اعمال
نکات دیگری که از این روایت استفاده می‌شود این است که چنانکه خداوند می‌فرماید: «نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ [یس/12] آنچه را از پیش فرستادهاند و آثار آنها را مىنویسیم» و چنانکه در روایت است امام علیه السلام می‌فرمایند ثواب این عمل، تا روز قیامت برای چنین شخصی نوشته می‌شود و همچنین استفاده می‌شود که بسیاری از اعمال ما می‌توانند پاداشی بی‌شمار پیدا کنند و این نیاز به بالا بردن کیفیت آن عمل دارد مثلا وضویی که بدون این دعاها گرفته می‌شود ممکن است چنین خاصیتی را نداشته باشد و هر یک از این دعاها که ضمن وضو گرفتن است اثر سازندگی روحی و اخلاقی یا ذکر خداوند و تذکر قیامت را دارد.
اهمیت و برکات وضو در روایات
ما در روایات زیادی می بینیم که بر دائم الوضو بودن تأکید دارند ،با این حال وضو گرفتن برای بسیاری از ما سخت است گویا نمی دانیم چه خیر کثیری را از دست می دهیم.
در اینجا به ذکر چند روایت می پردازیم باشد که قدر این عمل نورانی را بیشتر بدانیم.
پیامبر صلىاللهعلیهوآله:
اَكثِر مِن الطَّهورِ یَزِدِ اللّهُ فى عُمُرِكَ؛
وضو زیاد بگیر تا خداوند، عمرت را زیاد كند.
امالى مفید، ص 60، ح 5
پیامبر صلىاللهعلیهوآله: اِنَّ الغَضَبَ مِنَ الشَّیطانِ وَاِنَّ الشَّیطانَ خُلِقَ مِنَ النّارِ وَاِنَّما تُطفَأُ النّارُ بِالماءِ فَاِذا غَضِبَ اَحَدُكُم فَلیَتَوَضَّ؛
خشم از شیطان و شیطان از آتش آفریده شده است و آتش با آب خاموش مى شود، پس هرگاه یكى از شما به خشم آمد، وضو بگیرد. (نهج الفصاحه ح 660)
پیامبر صلىاللهعلیهوآله : اَلتَّسْمیَةُ مِفْتاحُ الْوُضوءِ و مِفْتاحُ كُلِّ شَیءٍ؛
بسم اللّه الرحمن الرحیم، كلید وضو، كلید هر چیزى است.(مستدرك الوسائل، ج1، ص 32)
پیامبر صلىاللهعلیهوآله : اَلْعَبد... إِنْ قالَ فى أوَّلِّ وُضوئِهِ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ طَهُرَت أعضاۆُهُ كُلُّها مِنَ الذُّنوبِ؛
اگـر بنـدهاى... در ابتداى وضویش، بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید همه اعضایش از گناهان پاك مىشود.
(تفسیر الامام العسكرى علیهالسلام ، ص 521)
امام صادق علیهالسلام: ما یَمْنَعُ اَحَدَكُمْ اِذا دَخَل عَلَیْهِ غَمٌّ مِنْ غُمُومِ الدُّنْیا اَنْ یَتَوَضَّاَ ثُمَّ یَدْخُلَ مَسْجِدَهُ وَ یَرْكَعَ رَكْعَتَینِ فَیَدْعُوَ اللّهَ فیهِما؟ اَما سَمِعْتَ اللّهَ یَقُولُ: «وَاسْتَعینوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ»؟
چه چیز مانع مىشود كه هر گاه بر یكى از شما غم و اندوه دنیایى رسید، وضو بگیرد و به سجدهگاه خود رود و دو ركعت نماز گزارد و در آن دعا كند؟ مگر نشنیدهاى كه خداوند مىفرماید: «از صبر و نماز مدد بگیرید»؟ (تفسیر عیاشى، ج 1، ص 59، ح 39)
امام صادق علیهالسلام : مَن تَطَهَّرَ ثُم أوَی إلَی فِراشِهِ باتَ وَ فِراشُهُ کَمَسجدِهِ وَ إن ذَکَرَ أنَّه لَیسَ عَلَی وَضَوء فَتَیَمَّمَ مِن دِثارهِ کائِناً ما کانَ لَم یَزَل فی الصَلاةَ وَ ذِکرِ الله.
هر که با طهارت به بستر رود، آن شب بستر او به منزله مسجد اوست و اگر یادش آمد که وضو ندارد به همان رو انداز خود -هر چه می خواهد باشد- تیمم کند که اگر چنین کرد پیوسته در نماز و ذکر خداوند خواهد بود.(بحار الانوار ج73 ص 183)
پی نوشت ها:
[1]. بحارالانوار، جلد 56، ص 191
[2]. چنانکه گونه‌ای از این خلقت، در روایت مذکور از امام علی علیه السلام در ادامه آمده است
[3]. اصول کافی، ج3، ص70 و 71»
[4]. أمالی الصدوق، ص555
فرآوری: محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع: سایت رهروان ولایت
سایت دارالحدیث
مرتبط:
