هویت بصری در تمدن بین‌النهرین 

مالکیت و تخصصی شدن پیشه ها ، حاصل پیدایش فرهنگ روستایی بود. این دو مورد ضرورت علامت گذاری را پیش آورد.

داغ رمه و نشانهای اختصاصی به شیوه ای ساخته می شد که مالکیت آنها قابل اثبات باشد. و چنانچه اختلاف نظری پدید می آمد یا کیفیت برتر اثری مورد تقلید قرار می گرفت، سازنده اولیه قابل شناسایی بود.

برای تشخیص نویسندگان الواح گلین میخی، تصدیق قراردادها، اسناد تجاری و اثبات اعتبار بیانیه های حکومتی و دینی، وسیله ای لازم بود. به همین منظور مهرهای استوانه ای جالب توجهی در بین النهرین ساخته شده بود که وسیله ی جلوگیری از جعل اسناد و اثبات اعتبار آنها بود.

بر سطح این استوانه های کوچک ، که بیش از سه هزار سال کاربرد داشت، تصاویر و نوشته هایی کنده شده بود. با غلتانیدن آنها روی لوح گلین ، طرح برجسته ای به وجود می آمد که به منزله ی نوعی "علامت تجاری" برای صاحب مهر بود. تقلید یا بدل سازی از چنین نقشی به راستی غیر ممکن بود، زیرا این طرحها بر روی سنگ مدور حک می شد.

غالبا صاحب مهر، نخی از درون مهر می گذرانید و آن را در مچ دست یا گردن خود می آویخت.

هرودوت، تاریخنویس نامدار یونانی(حدود 500 ق.م) می نویسد: "تمامی بابلیان مهری استوانه ای چون دستبند بر مچ داشتند. "

مهر استوانه ای ارزشی همانند زیور داشت و مظهر تشخص و امضای فرد بود .

از این مهر در منازل نیز استفاده می شد . هرگاه ساکنان یک خانه قصد خروج از منزل را داشتند، با گذاشتن  علامت مهر بر گِلِ مرطوب ، خروج خود را اعلام می کردند و از این ره به ورود سارقین پی می بردند.

مهر سازان در طراحی از چیره دستی و نکته سنجی برخوردار بودند. روی مهرهای اولیه تصویر ساده پادشاهان و ردیفی از چارپایان یا موجودات اساطیری حک می شد.

بعدها تصاویر جنبه روایت پیدا کرد: مثلا یکی از خدایان، کسی (احتمالا صاحب مُهر) را به خدای دیگر معرفی می کرد و یا مردی در حال نبرد یا کشتن جانوری وحشی به طرزی بارز نشان داده می شد.

بعدها در دوره آشوریان در شمال بین النهرین ، یک شیوه ی طراحی انتزاعی تر پدید آمد ؛ قصه های خدایان، مصور شد و جانوران را در حال نبرد نمایش دادند.

واپسین درخشش تمدن بین النهرین در دوره طولانی پادشاهی "نبوکد نصر" (562ق.م) در دولت شهر بابل بود. ولی پس از حدود یک قرن اقتدار ، بابل که ثروتمندترین شهر جهان بود و جمعیتی بالغ بر یک میلیون نفر داشت همچون بین النهرین در سال 538ق.م به دست ایرانیان افتاد .

با تبدیل بین النهرین به ایالتی از ایران و سپس یونان و روم، فرهنگ آن رو به زوال رفت. در اوایل تاریخ میلادی، شهرهای بزرگی چون بابل متروک شد و زیگوراتها ویران گشت.

سرانجام خط، این موهبت عظیم آینده بشر و سرآغاز زبان بصری به دست فینیقیها افتاد که نظام پیچیده خط میخی را به علائم ساده آوایی تبدیل کردند. با آغاز نگارش آوایی "خط آرامی"، استفاده از مهر نیز منسوخ شد.

منابع:

تاریخ طراحی گرافیک فیلیپ بی. مگز

سی قرن طراحی گرافیک جیمز گرایگ

تاریخ هنر جنسن