پاداش بیماری چیست؟
یکی از نعمت های بزرگی که خداوند به آدمی عطا می‌کند تندرستی و سلامت تن است اما این به این معنا نیست که بیماری نقمت بوده و فرد بیمار از رحمت خدا دور گشته است.
فضیلت بیمارى
امام علی علیه السلام به یكى از یارانش كه بیمار بود فرمود: خدا آنچه را كه از آن شكایت دارى (بیمارى) موجب كاستن گناهانت قرار داد، در بیمارى پاداشى نیست امّا گناهان را از بین مىبرد، و آنها را چونان برگ پاییزى مىریزد، و همانا پاداش در گفتار به زبان، و كردار با دستها و قدمهاست و خداى سبحان به خاطر نیّت راست، و درون پاك، هر كس از بندگانش را كه بخواهد وارد بهشت خواهد كرد. (راست گفت امام على علیه السّلام «درود خدا بر او باد» كه بیمارى پاداشى ندارد، بیمارى از چیزهائى است كه استحقاق عوض دارد، و عوض در برابر رفتار خداوند بزرگ است نسبت به بنده خود، در ناملایمات زندگى و بیمارىها و همانند آنها، امّا اجر و پاداش در برابر كارى است كه بنده انجام مىدهد. پس بین این دو تفاوت است كه امام علیه السّلام آن را با علم نافذ و رأى رساى خود، بیان فرمود . (نهج البلاغة / ترجمه دشتى / حكمت 42)
امام باقر علیه السّلام فرمود: هر گاه بدن بیمار نشود شرارتش بیشتر است، و بدنى كه شرارت برساند خیر ندارد و امام صادق علیه السّلام از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله نقل كند كه فرمود: حكایت مۆمن حكایت ساقه گیاهى است كه بادها او را به این سو و آن سو حركت مىدهند، مۆمن را هم دردها و بیماریها خم و راست مىكنند، و حكایت منافق حكایت عصاى آهنین راستى است كه آسیبى به آن نرسد، تا مرگش فرا رسد و او را در هم شكند. (مشكاة الأنوار / ترجمه هوشمند و محمدى/ متن 595 )
روزى پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلم به اصحاب فرمود: كدامیك از شما دوست دارد، سالم بماند و بیمار نشود؟ عرض كردند: همه ما اى پیامبر خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلم. فرمود: آیا دوست دارید همانند خران گمشده باشید، نه اصحاب كفّارات؟ (چون بیمارى كفّاره گناهان مىگردد) سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، انسان در بهشت مقامى دارد كه با عمل به آن نمىرسد، اما به صبر بر بلا به آن مىرسد و بزرگى پاداش، در مقابل بلاى بزرگ است و خداوند هر گاه بندهاى را دوست بدارد، او را به بلاى بزرگ مبتلا مىسازد كه اگر صابر بود، رضا و خشنودى خدا را به دست مىآورد، و اگر صبر نكرد مورد خشم و غضب او قرار خواهد گرفت. و فرمود: اگر مۆمن در بیمارى نیكویى حال خود را بداند، دوست نمىدارد، از آن خارج گردد. و فرمود: اهل عافیت در قیامت دوست مىدارند، كه بدنشان را در دنیا با مقراضى مىبریدند، چون پاداش بزرگ اهل بلا را مىبینند. حضرت موسى عرض كرد: خدایا دوست ندارم كه بیمار و ضعیف گردم و در عبادت من سستى پیدا گردد و هم دوست ندارم همیشه سالم باشم كه تو را فراموش كنم، بلكه دوست دارم گاهى بیمار شوم كه تو را یاد كنم و گاهى سالم شوم، و تو را شكرگذارم. (إرشاد القلوب / ترجمه سلگى / ج1 / 121 )
ثواب بیمار
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: براى بیمار (مۆمن) چهار خصوصیّت و ویژگى وجود دارد: (1) 1- قلم از او برداشته مىشود (گناهى بر او نوشته نمىشود). 2- و خداوند به فرشتگان مراقب او فرمان مىدهد تا (ثواب) تمام كارهاى خوبى را كه در زمان سلامتى، توفیق انجام آن را داشته است، در نامه اعمال او ثبت كنند. 3- و (اثر) آن بیمارى به هر عضوى از اعضاى بدن او رسیده، گناهانى را كه توسّط آن عضو انجام گرفته است از بین مىبرد. 4- و اگر در این حالت بمیرد، آمرزیده از دنیا رفته است و اگر زنده بماند (و از این بیمارى جان سالم بدر برد) باز هم مورد آمرزش قرار خواهد گرفت. حسن روایت كرده است كه رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: اگر مسلمانى بیمار شود، خداوند (ثواب) بهترین اعمالى را كه در زمان سلامتى انجام داده است در نامه اعمال او ثبت مىكند، و همان گونه كه برگ از درخت فرو مىریزد گناهان او نیز فرو مىریزد. (پاداش نیكیها و كیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال /488 ) امیر المۆمنین (علیه السلام ) از پیامبر خدا (صلی الله علیه ) نقل مىكند كه به سلمان فارسى فرمود:اى سلمان! براى تو در بیماریت سه خصلت است: تو در یاد خدا هستى و دعاى تو در آن حالت مستجاب است و بیمارى براى تو گناهى را باقى نمىگذارد مگر اینكه آن را از بین مىبرد، خداوند تو را تا آخر عمرت از سلامتى برخوردار سازد. (الخصال / ترجمه جعفرى / ج1 / 251 )
استجابت دعای بیمار
امام صادق علیه السّلام فرمود: از بیمارانتان عیادت كنید و از آنان بخواهید تا برایتان دعا كنند، زیرا دعاى آنان با دعاى فرشتگان برابرى مىكند، و هر كس شبى بیمار شود و آن را به خوشنودى بپذیرد، خداوند ثواب عبادت شصت سال را برایش بنویسد، پرسیدم: معناى پذیرفتن آن چیست؟ فرمود: از مصیبتى كه برایش پیش آمده نزد كسى شكایت نكند.امام باقر علیه السّلام فرمود: به عیادت بیمارانتان بروید و از آنان بخواهید تا برایتان دعا كنند، زیرا دعاى آنان با دعاى فرشتگان برابر است، هر كس شبى مریض شود و آن را به خوشنودى بپذیرد و شكرش را بجا آورد، این شكر معادل با شصت سال عبادت است.راوى گوید: از امام پرسیدم: معناى قبولش چیست؟ فرمود: بر آن صبر كند، و كسى را به گرفتاریش خبر ندهد، و هر گاه شبش را به صبح رساند خدا را بر آنچه مبتلایش بوده سپاس گوید. (مشكاة الأنوار / ترجمه هوشمند و محمدى / متن 59)
براى شفاء هر بیمارى
روایت است كه پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: جبرئیل به من داروئى آموخت كه با داشتن آن به داروئى دیگر نیاز ندارم، پرسیدند یا رسول الله آن دوا چیست فرمود: آب باران را پیش از آنكه به زمین بریزد بگیر و در ظرفى تمیز بریز و بر آن (حمد) و (توحید) و (معوّذتین) را 70 بار بخوان و لیوانى صبح و لیوانى شب از آن بیاشام، بآن كس كه مرا بحق فرستاد درد و بیمارى را از بدن و استخوان و مخ و عروق ببرد. و فرمود: سیاه دانه شفاء هر بیمارى است مگر مرض موت و امام میفرماید: ما میگوئیم در پشت كوفه قبریست كه هیچ بیمارى بدان پناه نبرد مگر آنكه شفاء یابد (مراد قبر مقدّس امیر مۆمنان (ع) است). (مكارم الأخلاق / ترجمه میرباقرى/ ج2 /263 )
با این اوصاف دیگر بیماری را نمی‌توان مطلقاً در زمره نقمات خداوندی به حساب آورد.
مریم پناهنده
بخش نهج البلاغه تبیان
منابع:
1.نهج البلاغه / ترجمه دشتی
2.مكارم الأخلاق / ترجمه میرباقرى / ج2
3. مشكاة الأنوار / ترجمه هوشمند و محمدى
4.الخصال / ترجمه جعفرى / ج1
5.پاداش نیكیها و كیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال
6.إرشاد القلوب / ترجمه سلگى / ج1
