کابینه اقتصادی، وعده اقتصادی و حماسه اقتصادی
همه وزرای اقتصادی روحانی در کابینه یازدهم رای آوردند؛ حتی آنهایی که گمان می‌رفت به علت عملکرد، رفتار و گفتار غیر اصولگرایانه سابق خود وزیر نمی‌شوند اما مجلس شورای اسلامی در یک روز تاریخی به همه وزرای اقتصادی رای داد.
حتی برخی از وزرای اقتصادی رکورد تعداد آرای اعتماد مجلسی‌ها را شکستند تا کابینه اقتصادی یازدهم وظیفه‌ای سنگین داشته باشد. وزرای اقتصادی برای 4 سال دوران وزارت خود برنامه‌ها، وعده‌ها و قول‌های رنگارنگی دادند که در مطلب پیش رو اهم آنها را در قالب جدول برای ثبت در تاریخ ارائه می‌کنیم.
اقتصاد، اقتصاد و اقتصاد
علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد دولت یازدهم رکورددار کسب رای اعتماد، برنامه جامعی از چالش‌های حوزه اقتصاد ارائه کرد و برنامه مدونی تدوین کرده است. وزیر اقتصاد قول‌های فراوانی داده است که مهمترین آنها در جدول زیر آمده است: محور برنامه بهبود فضای کسب و کار ایجاد احساس امنیت اقتصادی در بخش خصوصی از طریق ایجاد ساز و کارهای گسترش حقوق مالکیت؛ بهبود فضای کسب و کار کاهش انحصارات دولتی در اقتصاد ایران و ایجاد و توسعه فضای رقابتی موثر در فعالیت‌های اقتصادی بهبود فضای کسب و کار همکاری فعال با شورای گفتگوی بخش خصوصی و دولت بهبود فضای کسب و کار همکاری با وزارت خارجه برای معرفی دیپلمات های تجاری و اقتصادی خصوصی‌سازی انتقال هرچه سریع‌تر مدیریت شرکت‌های واگذار شده به بخش‌های غیردولتی و نیز انتقال مالکیت و مدیریت سهام عدالت به مردم خصوصی‌سازی توانمندسازی و تقویت بخش‌های خصوصی و تعاونی برای ورود فعالتر در واگذاریها و نیز سرمایه‌گذاری‌ها خصوصی‌سازی * اصلاح ساختار و تصحیح روند اجرای طرح توزیع سهام عدالت. خصوصی‌سازی * تقویت شورای رقابت و مرکز ملی رقابت نظام گمرکی کشور استقرار نماینده دائمی در سازمان جهانی گمرک نظام گمرکی کشور پیاده‌سازی سریع طرح جامع گمرک الکترونیکی نوین نظام گمرکی کشور اجرای برنامه مدیریت هماهنگ مرزی، برنامه استانداردهای امنیتی، وتوسعه حسابرسی پس از ترخیص مالیات ادامه و کارآمدسازی اجرای سیاست خوداظهاری مالیاتی مالیات وضع مالیات بر جمع درآمد و ثروت به منظور تقویت روح عدالت محوری در نظام مالیاتی کشور مالیات پیاده‌سازی کامل نظام جامع مالیاتی در کشور مبارزه با فساد جلوگیری از ورود مدیران دولتی به فعالیت های اقتصادی مبارزه با فساد اتصال پایگاه اطلاعات اقتصادی (بانک، بیمه، مالیات، گمرک و...) به یک مرکز مستقل جهت تقاطع اطلاعات مبارزه با فساد شفاف‌سازی امور بخش عمومی به ویژه امور مربوط به توزیع فرصت‌ها، امکانات و تسهیلات بخش عمومی مبارزه با فساد حمایت از رسانه‌های متعهد برای پیگیری جرایم اقتصادی مبارزه با فساد اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مبارزه با فساد اصلاح و حذف برخی مقررات و قوانین که رانت خیز و فسادآورند بازار سرمایه کنترل آثار حساسیت بازار سرمایه به سیاست‌های متخذه ارکان نظام بازار سرمایه گسترش مشاوره‌های تخصصی در تحلیل در بازار سرمایه و تجهیز بیشتر نرم افزاری بازار سرمایه بازار سرمایه افزایش واگذاری های اصل 44 با تاکید بر واگذاری مدیریت به بخش خصوصی هدفمندی یارانه‌ها پرداخت یارانه برای توسعه زیرساخت‌های کاربرد دانش در بخش‌های تولیدی (اعم از کالا وخدمات) که این امر هم به بهبود فناوری، وهم به کاهش هزینه‌های تولید منتهی می شود هدفمندی یارانه‌ها پرداخت های انتقالی از محل درآمد حاصل از اجرای مرحله دوم هدفمندی به گروه‌های هدف (افراد تحت پوشش تامین اجتماعی و بازنشسته‌ها و شاغلین بیکار شده تحت عنوان بیمه بیکاری) هدفمندی یارانه‌ها پرداخت یارانه به خانوارهای جامعه هدف برای تامین حداقل کالری مورد نیاز با طراحی سبد کالایی مفید و ضروری مانند شیر، گوشت سفید به ویژه ماهی و... هدفمندی یارانه‌ها پرداخت یارانه به خانوارها برای پوشش فراگیر بهداشت، درمان و بیمه تامین اجتماعی، دسترسی به آموزش‌های رسمی در سطوح مختلف هدفمندی یارانه‌ها پرداخت یارانه نرخ سود تسهیلات به سرمایه‌گذاری‌هایی که ضمن برخورداری از کیفیت لازم زودتر از موعد به بهره‌برداری برسند نظام‌های بانک و بیمه طراحی نظام نظارتی موثر وکارآمد و مدرن برای امور بانک‌داری و بیمه (با همکاری بانک مرکزی) نظام‌های بانک و بیمه کمک به کنترل پایه پولی از طریق حذف هرگونه اثرپذیری منابع پایه پولی از سیاست‌های مالی و عملیات بودجه‌ای دولت و کاهش تدریجی بدهی بانک ها به بانک مرکزی نظام‌های بانک و بیمه ایجاد هماهنگی در اتخاذ سیاست‌های راهبردی برای بیمه‌های حمایتی و بیمه‌های بازرگانی
حمایت از تولید ملی
مهمترین اهداف و برنامه‌های محمد رضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت در قالب 7 بخش با اهداف کلی و سیاست ها است. که در این برنامه وعده تحقق رشد سالانه 12 درصدی بخش صنعت و معدن داده شد.
محمدرضا نعمت‌زاده متولد 1324 از تبریز و تحصیلات دانشگاهی را در رشته مهندسی محیط زیست از آمریکا گذراند، در دانشگاه برکلی لیسانس خود را دریافت کرد. در سال آخر کارشناسی ارشد خود از دانشگاه کالیفرنیا در رشته مدیریت صنعتی به ایران برگشت و مشغول کارهای صنعتی شد.
وی در سال 58 مدت 10 ماه وزیر کار و بین سالهای 1359 تا 1360 و از سال 1368 تا 1376 به‌ترتیب در دولت‌های محمدعلی رجایی و اکبر هاشمی رفسنجانی وزیر صنایع ایران بود. نعمت‌زاده معاونت وزارت نفت در امور پتروشیمی در کابینه خاتمی و معاونت وزارت نفت در امور پخش و پالایش را در کابینه احمدی نژاد را برعهده داشت. مهمترین محورهای برنامه مسن‌ترین وزیر کابینه روحانی در جدول زیر آمده است: محور برنامه صنعت مشارکت در تامین امنیت غذایی صنعت افزایش سهم صادرات صنعتی کشور در صادرات صنعتی جهان صنعت افزایش رقابت پذیری صنعتی کشور صنعت سهم صادرات محصولات با فناوری متوسط و بالا به صادرات صنعتی ومعدنی در پایان دوره 30 درصد صنعت سهم صادرات صنعتی معدنی به کل صادرات در پایان دوره 45 درصد صنعت سهم صادرات صنعتی و معدنی به کل صادرات صنعتی جهان در پایان دوره 3 درصد صنعت متوسط رشد سالانه ارزش افزوده بخش صنعت و معدن 12 درصد صنعت سهم کالاهای با فناوری متوسط و بالا در ارزش افزوده صنعتی در پایان دوره 40 درصد صنعت رشد سالانه نرخ بهره وری کل عوامل تولید 3 درصد صنعت سرانه صادرات صنعتی در پایان دوره 500 دلار صنعت افزایش سهم ارزش افزوده صنعتی کشور در ارزش افزوده صنعتی جهان. تولید توسعه و ارتقاء توان صنایع متکی به نفت و گاز. تولید حمایت سازنده از تحقیق و توسعه در بنگاه های تولیدی و تجاری. بخش خصوصی واگذاری کامل فعالیت های معدنی به بخش خصوصی. بخش خصوصی واگذاری حداکثری امور بخش به تشکل های مرتبط. بخش خصوصی واگذاری کلیه موسسات و مراکز آموزشی دولتی بخش به بخش خصوصی بهبود فضای کسب و کار تامین امنیت لازم برای سرمایه گذاری در جهت کاهش ریسک بهبود فضای کسب و کار اجرای خصوصی سازی واقعی امور مالی و بانکی تلاش برای یکسان سازی و واقعی کردن نرخ ارز
مسکن مهر ادامه می یابد؟
عباس احمد آخوندی وزیر راه و شهرسازی قول‌های فراوانی در حوزه حمل و نقل و مسکن داده است. او حتی برای اینکه رای بیاورد در حالی که منتقد طرح مسکن مهر بود، از آن حمایت کرد.
البته هنوز هم تکلیف مسکن مهر معلوم نیست. برنامه آخوندی در چارچوب سند چشم‌انداز و برنامه پنجم توسعه کشور؛ مواد 161 تا 177 تنظیم شده است: محور برنامه حمل و نقل کاهش مصرف انرژی در بخش حمل و نقل توسعه تقاضا محور تمام شبکه‌های حمل و نقل و بر اساس اصل یکپارچگی حمل و نقل اعمال مهندسی ارزش در مطالعه و اجرای پروژه‌ها رویکردهای اقتصادی حمایت از فعالان بخش حمل و نقل جهت دسترسی به منابع پولی به منظور نوسازی ناوگان و دستیابی به فناوری‌های نوین رویکردهای اقتصادی توسعه رقابت و آزاد سازی با برنامه بازار حمل و نقل رویکردهای اقتصادی توسعه بنادر خشک توسط بخش خصوصی حمل و نقل ریلی اتصال به شبکه‌های ریلی بین‌المللی به منظور عبور کالا و مسافر ترانزیت حمل و نقل ریلی افزایش بهره وری تا دوربرابر وضع موجود حمل و نقل هوایی بهبود و توسعه ناوگان حمل و نقل هوایی با کمک بخش خصوصی حمل و نقل هوایی کاهش سن ناوگان حمل و نقل دریایی توسعه زیر ساخت های دریایی برای رونق گردشگری دریایی زمین، مسکن و شهر سازی قانونمندسازی عوارض توسعه و عمران زمین، مسکن و شهر سازی حمایت از گروه‌های آسیب پذیر اقتصادی و اجتماعی زمین، مسکن و شهر سازی مشارکت دادن شهرداری‌ها و نهادهای اجتماعی و خیریه مردم در افزایش بهره‌وری، تامین خدمات زیربنایی و بهبود محیط مسکونی مجموعه‌های مسکن مهر زمین، مسکن و شهر سازی بررسی خدمات زیر بنایی مسکن مهر وتدبیر برای حل مشکلات خریداران زمین، مسکن و شهر سازی حمایت از تاسیس شهرک‌های مسکونی توسط بخش خصوصی با استفاده قانون ایجاد شهرک‌ها زمین، مسکن و شهر سازی توجه خاص به نوسازی روستاها و ایمن‌سازی ساختمان‌های موجود در برابر خطر زلزله و سایر خطرات طبیعی خودکفایی و حذف واردات؟ مهمترین اهداف و برنامه‌های محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی با بررسی 6 چالش بخش کشاورزی، با شش هدف و 36 راهبرد ارائه شد.
با توجه به تحلیل ارایه شده از وضع موجود و چالش های فرا روی بخش، در چارچوب و هماهنگ با اسناد بالادست بخشکشاورزی و منابعطبیعی به شرح زیر می باشد:
محور | برنامه |
اهداف | حفاظت و صیانت پایدار از منابع پایه با تاکید بر مهار بحران آب در دشتها |
اهداف | توسعه پایدار، اصلاح الگوی کشت و ارتقای بهره‌وری عوامل تولید |
اهداف | توسعه صادرات با هدف برقراری تراز مثبت بازرگانی در بخش |
اهداف | ارتقاء کارآمدی نظام سیاست‌گذاری و ارتقاء نقش و سطح مشارکت کشاورزان |
کشاورزی | جلوگیری از توسعه بی رویه کشت و تمرکز بر ارتقاء بهره‌وری و افزایش عملکرد در واحد سطح با توجه به محدودیت منابع آب |
کشاورزی | کاهش آسیب‌پذیری ناشی از واردات کالاهای اساسی ، تشویق و توسعه صادرات |
کشاورزی | ارتقاء مدیریت آب براساس مدیریت تقاضا و تعادل بخشی سفره‌های آب زیرزمینی و آبخوان‌ها ومقابله با تنش‌های آبی |
کشاورزی | تولید وگسترش تولید محصولات سالم و ارگانیگ |
کشاورزی | تخصیص یارانه هدفمند به بخش کشاورزی |
کشاورزی | تهیه الگوی کشت بهینه، ارتقاء دانش، بینش و مهارت بهره‌برداران و تولیدکنندگان |
کشاورزی | ارتقاء امنیت سرمایه و سرمایه‌گذاری با پوشش بیمه‌ای مناسب و کاهش خطرپذیری |
کشاورزی | تأمین بهداشت و سلامت محصولات کشاورزی، فرآورده‌های دامی و شیلات و کاهش ضایعات |
کشاورزی | بهبود شاخص‌های توسعه جوامع عشایری |
کشاورزی | توسعه مکانیزاسیون و بهبود سیستم‌های برداشت ، حمل و نقل و کاهش هزینه تولید |
کشاورزی | خودکفایی و حذف واردات |
اصلاح قیمت فروش برق
حمید چیت‌چیان وزیر نیرو شاید اولین وزیری باشد که قرار است افزایش قیمت‌ها با او آغاز شود چراکه واقعی‌کردن نرخ آب و برق یکی از برنامه‌های وزیر جدید است. چیت‌چیان قول‌های دیگری هم داده است:
محور | برنامه |
آب | مدیریت تقاضای آب به ویژه در بخش های کشاورزی و شرب |
آب | مدیریت حوضه‌ای منابع آب |
آب | اختصاص صد در صد منابع حاصل از صادرات برق به بنگاههای صادر کننده آب |
آب | افزایش سهم بخش‌های آب و آبفا از اعتبارات عمومی |
| آب | مدیریت ملی آب و اولویت‌بندی اجرای طرحهای بخش آب و آبفا به لحاظ تأمین و تخصیص اعتبار مکفی به طرحهای دارای اولویت |
| آب | استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی در اجرا و بهره‌برداری طرحهای آب و آبفا |
| آب | تمرکز اختیارات و مسئولیت های تخصیص آب در وزارت نیرو |
| آب | اجرای طرحهای پایش کیفی و حفاظت حریم رودخانه ها |
| آب | ایجاد سازمان بهره وری آب |
برق | ارتقاء ایمنی مشترکین و کارکنان |
برق | خرید تضمینی برق تولیدی از منابع تجدید پذیر بر اساس قیمت واقعی سوخت صرفه جوئی شده |
برق | اصلاح قیمت فروش برق |
برق | اختصاص صد در صد منابع حاصل از صادرات برق به بنگاههای صادر کننده آب |
برق | اصلاح قیمت فروش برق |
زنگنه بوی نفت می‌دهد
برنامه پیشنهادی زنگنه برای وزارت نفت دارای یک مقدمه بوده و در چهار فصل تنظیم شده بود. در مقدمه این برنامه آمده است: اهمیت صنعت نفت در ایران بر هیچ کس پوشیده نیست. این صنعت و منابع مالی حاصل از تولید و صادرات نفت خام ، دست کم در 5ظ سال اخیر نه تنها نقشی تعیین کننده در ساختار اقتصاد ملی ایران داشته ، بلکه در حوزه های مختلف اجتماعی و سیاسی کشور نیز دارای نقشی انکار ناپذیر بوده است.در هم آمیزی توسعه صنعت نفت با توسعه صنایع پایین دستی آن و به ویژه صنایع تولید فرآورده های پتروشیمیایی ، موجب افزایش حجم عظیم تولید این محصولات و بالابردن جهشی رقم صادرات غیرنفتی کشور نیز شده است. توسعه فازهای مختلف میدان پارس جنوبی در عسلویه که از ابتدا در پیوند با توسعه واحدهای پتروشیمی پایین دستی آن تعریف شد و نیز توسعه واحدهای پتروشیمی متعدد در بندر امام خمینی از بهترین نمونه های چنین دورانی از شکوفایی صنعت نفت ایران می باشد. در همین دوران بود که به پیشنهاد وزارت نفت ، صندوق ذخیره ارزی نیز با هدف بهره گیری ماندگار از بخشی از درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام برای اعطای وام به تولیدکنندگان بخش خصوصی شکل گرفت و فعال شد .
پیچیدگی و چندانضباطی بودن صنعت نفت در ایران و کشورهای بزرگ نفت خیز مشابه ، موجب آن شده که وزارت نفت ، تنها تامین کننده انرژی اولیه مورد نیاز کشور نبوده و در میدان عمل ، به مراتب فراتر از یک بخش اثر گذار باشد و به ویژه در شرایط حساس ، در خدمت تحکیم امنیت ملی ، توسعه همه جانبه کشور، پیشبرد اهداف سیاست خارجی و حتی ایجاد تعادل های منطقه ای و حتی محرومیت زدایی هم قرار گیرد. در زیر اهم برنامه‌های زنگنه برای وزارت نفت را مشاهده می‌کنید:
محور | برنامه |
برنامه‌های کوتاه‌مدت | تامین به موقع انواع حامل های انرژی مصرفی مورد نیاز کشور با توجه به تولید و واردات حامل های مورد نیاز و رفع تنگناهای عملیاتی پالایش، انتقال و توزیع |
برنامه‌های کوتاه‌مدت | احیای ظرفیت تولید نفت خام کشور به میزان سال 1384 به عنوان قدم نخست برنامه های تولید نفت |
برنامه‌های کوتاه‌مدت | قائل شدن اولویت برای افزایش برداشت گاز از میدان پارس جنوبی با حل مشکلات و تسریع در راه اندازی و عملیاتی کردن واقعی فازهای با پیشرفت فیزیکی بالاتر و نیز میدان گازی کیش |
برنامه‌های کوتاه‌مدت | رفع فوری موانع عملیاتی تولید و صادرات محصولات پتروشیمی |
برنامه‌های کوتاه‌مدت | شناسایی کل منابع هیدروکربوری در پهنه سرزمین با اولویت مخازن مشترک |
برنامه‌های میان‌مدت | افزایش بهره برداری و استفاده حداکثری ازمیادین مشترک |
برنامه‌های میان‌مدت | بهینه سازی مصرف انرژی همراه با کاهش شدت انرژی در تمامی بخش های اقتصادی کشور از طریق مدیریت و سرمایه گذاری لازم و تاًمین منابع از محل صرفه جویی حاصله |
برنامه‌های میان‌مدت | حمایت از سرمایه گذاری های مشترک با کشورهای منطقه و دوست و یا ادغام شرکت های مرتبط در صنعت با هدف ایجاد شرکت های بزرگ در مقیاس جهانی |
برنامه‌های میان‌مدت | تقویت رویکرد برونگرایی صنعت نفت و استفاده از توانمندی های داخل کشور جهت فعالیت در خارج از مرزها |
برنامه‌های میان‌مدت | تعهد نسبت به توسعه پایدار و رعایت معیارهای زیست محیطی |
برنامه‌های میان‌مدت | تعامل سازنده با مجلس شورای اسلامی و نهادهای نظارتی در جهت اعتلای صنعت نفت |
برنامه‌های میان‌مدت | تلاش برای رفع فاصله بین قیمت های داخلی فراورده های نفتی و پتروشیمیایی با قیمت های فراسوی مرزها |
برنامه‌های میان‌مدت | شفاف کردن نحوه عقد قراردادهای خرید خدمات و کالا |
برنامه‌های میان‌مدت | تقویت نقش حسابرسی و نظارت در سطح صنعت نفت |
نظارت | استقبال از نظارت همگانی |
نظارت | شفاف سازی حداکثر در روابط مالی بین مجموعه صنعت نفت با دولت و اجزای آن |
نظارت | تقویت امکان نظارت و مسئولیت خواهی دولت و مجلس از وزیر نفت |
حمایت از کار و کارگر؟
علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی کار آسانی پیش رو ندارد. او در سالهای اول انقلاب عضو شاخه کارگری حزب جمهوری اسلامی و عضو کمیسیون تدوین قانون کار در دهه شصت عضو شورای مرکزی خانه کارگر از بدو تاسیس تا امروز است و در برنامه ارائه‌شده قول و قرار‌های بسیار مهمی عنوان کرده است که مهمترین آنها ارتقای کیفیت زندگی جامعه کار، مبارزه با فساد، رانت و تبعیض، ترویج و توسعه کارآفرینی و برقراری نظام حمایتی برای بیکاران جویای کار است. در زیر اهم برنامه ربیعی را مشاهده می‌کنید. محور برنامه اهداف راهبردی برنامه تدوین، تصویب و اجرایی کردن سند کار شایسته اهداف راهبردی برنامه ارتقای کیفیت زندگی جامعه کار اهداف راهبردی برنامه تلاش برای کاهش حوادث ناشی از کار اهداف راهبردی برنامه افزایش نرخ مشارکت نیروی کار و ارتقاء شاخص‌های بهره‌وری کار و سرمایه مأموریت‌های اساسی ایجاد تعادل در بازار کار مأموریت‌های اساسی شغل‌آفرینی پایدار و مهار بیکاری مأموریت‌های اساسی حمایت، صیانت و حفاظت از نیروی کار مأموریت‌های اساسی مبارزه با فساد، رانت و تبعیض مأموریت‌های اساسی گسترش نظام چندلایه تأمین اجتماعی مأموریت‌های اساسی ترویج و توسعه کارآفرینی رفاه اجتماعی طراحی و استقرار «نظام جامع تأمین اجتماعی چند لایه» در جهت پوشش کامل جمعیت کشور رفاه اجتماعی استقرار نظام ارجاع و پزشک خانواده و پرونده الکترونیکی سلامت برای همه افراد جامعه رفاه اجتماعی تلاش جهت ایجاد پیوند بین خدمات صندوق بیمه عشایر و روستائیان با ارائه خدمات درمانی در حوزه روستایی و عشایر رفاه اجتماعی برقراری نظام حمایتی برای بیکاران جویای کار رفاه اجتماعی تقویت برنامه های مبتنی برنشاط اجتماعی رفاه اجتماعی تشکیل پرونده های اجتماعی برای خانوار ها وافراد اشتغال ترویج فرهنگ تولید کالای با کیفیت برای کارگران اشتغال ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار با تأکید بر استفاده از توسعه فناوری و اقتصاد دانش بنیان و آینده‌نگری نسبت به تحولات آنها در سطح ملی و جهانی اشتغال طراحی بانک اطلاعات کارآفرینان کشور اشتغال کمک به تشکیل وتعاونیهای تولیدی مشاغل خانگی و کارگاههای تولیدی کوچک توسط جویندگان کار دارای مهارت اشتغال ارتقای نظام سلامت اداری و مبارزه با فساد اشتغال تدوین استراتژی انقباظی و انبساطی در مورد شرکتها و موسسات وابسته و تعیین سبد سرمایه‌گذاری حوزه‌های اقتصادی وزارتخانه اشتغال غیرسیاسی، کارآمد و شایسته‌سالار کردن مدیریت حوزه‌های اقتصادی وزارتخانه به کمک نخبگان اقتصادی اشتغال توسعه فعالیت‌های مولد سودآور اشتغال ارتقای بهره‌وری شرکت‌های تحت پوشش بخش اقتصادی وزارتخانه
محسن جندقی بخش اقتصاد تبیان
