زبان کوچک در ته گلو
زبان کوچک حجم گوشتی از بافت است که از قسمت پشتی نرم کام آویزان شده است. وقتی غذاهای جامد یا مایع را می‌بلعیم، زبان کوچک و نرم‌کام برای بستن نازوفارنکس بالا می‌روند، تا از رفتن غذا به حفره بینی جلوگیری کنند. در اینجا اطلاعات لازم درمورد عملکرد زبان کوچک را برایتان فراهم آورده‌ایم.
کام که سقف دهان است، از سخت‌کام و نرم‌کام تشکیل شده است. زبان کوچک، برآمدگی کوچک و مخروطی‌شکل است که از کام نرم در انتهای گلو آویزان شده است.
این برآمدگی از بافت پیوندی ساخته شده است که حاوی غدد خوشه‌ای و فیبرهای عضلانی است. نرم‌کام که در پزشکی غشا نامیده می‌شود، بخش نرم سقف دهان است.
زبانچه عضله‌ای از نرم‌کام است که از قسمت پشتی تیغه بینی شروع شده و به زبانکوچک متصل می‌شود. این عضله به بالا بردن و جمع شدن زبانکوچک کمک می‌کند.
عملکردهای زبانکوچک
زبانکوچک نقشی حیاتی در ایجاد سخن و عمل بلع غذا دارد. همچنین مقدار قابل‌توجهی بزاق ترشح می‌کند که حاوی ترکیبات سروزی و مخاطی است، در نتیجه پشت گلوی شما را نرم می‌کند.
بعضی ها ادعا می‌کنند که زبانکوچک به آنها برای تولید ارتعاشات صدا کمک می‌کند که اثری ضربه‌دار در خوانندگی است که با ایجاد ارتعاشات تولید می‌شود.
1- تولید گفتار
کلیه صداهای گفتار زمانی تولید می‌شوند که پیکربندی دستگاه صوتی، جریان‌هوا را تغییر می‌دهد. به عنوان مثال، انتهای زبان می‌بایست برای تولید صداهایی مثل «ک» و «گ»، با نرم‌کام تماس پیدا کند. زبان‌های عربی، آلمانی، فرانسوی و عبری بعضی از زبان‌هایی هستند که در آن حروف بیصدای زبانکوچک در آنها استفاده می‌شود. اینها صداهایی هستند که در پشت زبان ساخته می‌شوند.
2- بلع
زبانکوچک و نرم‌کام برای جلوگیری از وارد شدن غذا به حفره بینی در طول عمل بلع، با هم همکاری می‌کنند. عضله بالابرنده پرده کامی (levator veli palatini) و عضله جمع‌کننده پرده کامی (tensor veli palatini)، عضلاتی هستند که کام و زبانکوچک را بالا بردن و صاف می‌کند، درنتیجه گذرگاه نازوفارنکس (مجرای بینی) را مسدود می‌کند. این مسئله باعث می‌شود موادغذایی و مایعات وارد حفره بینی نشود. در حین بلع، قسمت آویخته غضروف که زبانک نامیده می‌شود، دهانه حنجره را می‌پوشاند و در نتیجه از ورود غذا و مایعات به نای (راه تنفسی) جلوگیری می‌کند.
رفلکس عق زدن یا واکنش غریزی استفراغ و بالا آوردن را می‌توان با لمس زبانکوچک یا نرم‌کام ایجاد کرد. این رفلکس می تواند جایگزینی برای استفاده از داروهای تهوع‌آور باشد.
مشکلات مربوط به زبانکوچک
ازآنجاکه زبانکوچک در ساخت گفتار درگیر است، مشکلاتی می‌تواند در صورت آسیب دیدن عملکرد زبانکوچک اتفاق بیفتد. در زیر به برخی از مشکلات پزشکی مربوط به زبانکوچک اشاره می‌کنیم.
1- نارسایی حلقی - کامی
واژه «دریچه حلقی-کامی» به دریچه مجرای هوای بینی اطلاق می‌شود که شامل انقباض دیواره پشتی حفره دهان و بالا رفتن نرم‌کام می‌شود. وجود دریچه حلقی-کامی برای تولید حروف صامت که با فشار دهان ایجاد می‌شود، ضروری است. این مکانیزم بستن می‌تواند بخاطر نواقص آناتومیکی یا ساختاری مثل کوتاه بودن نرم‌کام، شکاف کام یا شکاف کام زیرمخاط می‌تواند شدیدا تحت‌تاثیر قرار گیرد.
اگر زبانکوچک و نرم‌کام به درستی در مقابل پشت گلو بسته نشوند، هوای اضافی به حفره بینی فرار می‌کند و در نتیجه باعث تودماغی شدن صدا می‌شود. در چنین شرایطی، فرد قادر نخواهد بود بعضی از حروف صامت را به درستی ادا کند.
2- نارسایی بینی
وقتی غذا را می‌بلعید، عضلات بالابرنده و جمع‌کننده پرده کامی زبانکوچک و نرم‌کام را بالا می‌کشانند تا نازوفارنکس را ببندند. این از ورود غذا به حفره بینی جلوگیری می‌کند. اگر این مکانیزم بستن عمل نکند، ممکن است غذا وارد حفره بینی شود.
برگشت غذا از طریق بینی در افرادی که نارسایی حلقی-کامی دارند، بیشتر اتفاق می‌افتد.
3- عفونت زبانکوچک
التهاب زبانکوچک می‌تواند بخاطر عفونت‌های ناشی از باکتری، ویروس و امثال آن ایجاد شود. در این مشکل غشای مخاطی دور زبانکوچک متورم می‌شود که درمقابل می‌تواند باعث شود زبانکوچک به چهار تا پنج برابر اندازه طبیعی خود شود. این مشکل همچنین می‌تواند با لمس گلو یا زبان، حس خفگی ایجاد کند.
4- خروپف
باور بر این است که جریان هوای غیرعادی بخاطر دراز شدن زبانکوچک می‌تواند موجب ارتعاش بافت‌های گلو شود، که در مقابل موجب بلند شدن صدای خروپف یا تنفس سنگین در طول خواب شود.
همچنین وقتی عضلات گلو یا زبان ریلکس می‌شوند، مجرای هوا می‌تواند مسدود شود و نرم‌کام و زبان روی دیواره پشتی مجرای هوای بالایی می‌افتند. این می‌تواند باعث شود هوا وارد ریه‌ها نشود و در نتیجه موجب آپنه انسدادی خواب شود.
آپنه انسدادی خواب یک اختلال خواب است که با قطع خواب بخاطر قطع کامل یا جزئی جریان هوا که به علت انسداد مجرای هواست، همراه است. این اتفاق می‌تواند از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد.
در آخر باید بگوییم که عملکردهای زبانکوچک شامل تولید صداهای گلویی و بستن نازوفارنکس برای جلوگیری از وارد شدن غذا به حفره بینی موقع عمل بلغ می‌شود. اما، زبانکوچک در کنار نرم‌کام برای ایجاد عملکردهای فوق همکاری دارد.
از این رو برداشتن زبانکوچک در صورت بروز عفونت توصیه نمی‌شود و فقط در مواردی توصیه می‌شود که افراد دچار مشکل خروپف بسیار بلند یا آپنه انسدادی خواب می‌شوند.
بخش سلامت تبیان
منبع : سایت مردمان
مطالب مرتبط:
