بیماری قند، شیرین نیست!
نكاتی درباره بیماری قند (دیابت)
گلوکز یا قند باید در خون به انرژی تبدیل شود ولی در بدن مبتلایان به بیماری قند، این عمل به خوبی صورت نمی‌گیرد.
بیماری قند، موقعی به وجود می‌آید که در خون، مقدار گلوکز (قند) زیاد می‌شود. دلیل این امر آنست که بدن کسانی که مبتلا به این بیماری هستند، نمی‌تواند این ماده (گلوکز) را به صورت درست به مصرف برساند. گلوکز یا قند باید در خون به انرژی تبدیل شود ولی در بدن مبتلایان به بیماری قند، این عمل به خوبی صورت نمی‌گیرد.
علائم بیماری قند
علائم عمده در بیماران مبتلا به بیماری قند عبارتند از:
تشنگی زیاد؛ ادرار کردن به دفعات مکرر به مخصوص در شب‌ها؛ خستگی مفرط؛ وزن کم کردن؛ تار و کدر شدن دید.
در دیابت نوع دوم، این علائم شدید نیستند و آهسته آهسته به وجود می‌آیند. در بعضی اشخاص نیز که مبتلا به نوع دوم بیماری قند هستند، چنین علائمی دیده نمی‌شوند و مریض بودن آن‌ها، تنها از طریق آزمایش خون و غیره تشخیص داده می‌شود. دیابت نوع دوم، خیلی سریع، مثلاً در طی چند هفته خود رانشان می‌دهد. در هر دو نوع، علائم به وجود آمده بعد از معالجه بهتر می‌شوند. هر چه معالجه سریع‌تر صورت بگیرد، امکان معالجه عوارض آن بیشتر خواهد بود.
بیماری قند دو نوع می‌باشد
در نوع اول، سلول‌هایی که در بدن انسولین می‌سازند، از بین رفته و در نتیجه انسولین به شدت در خون کم می‌باشد. این نوع از بیماری قند معمولاً قبل از 40 سالگی به وجود می‌آید و بیمار حتماً باید انسولین تزریق نماید.
در نوع دوم، اگر چه بدن هنوز می‌تواند انسولین تولید كند، ولی مقدار آن به حد کافی نیست و یا انسولین موجود، کار خود را به خوبی انجام نمی‌دهد. این نوع از بیماری قند، معمولاً پس از 40 سالگی بروز می‌کند. نوع اول بیماری قند با رژیم غذایی و مصرف قرص و یا با رژیم غذایی و تزریق انسولین، درمان می‌شود.
عوامل بیماری قند و شرایط افراد مبتلا به آن
بیماری قند نوع اول موقعی به وجود می‌آید که سلول‌هایی که در بدن انسولین تولید می‌کنند، خراب شده و از بین رفته‌اند. اما، هنوز دلیل این امر بر کسی آشکار نیست. این نوع از دیابت، معمولاً افراد در سنین پایین را در بر می‌گیرد.
دلایل عمده در مورد بیماری قند نوع دوم، عبارتند از عدم تولید انسولین به حد کافی در بدن و یا این که انسولین تولید شده در خود بدن، کارآیی خود را از دست داده است. معمولاً افراد میان‌سال و یا پیر به این نوع از بیماری قند مبتلا می‌شوند. کسانی که وزنشان بالا است، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قند هستند.
به طور کلی، کسانی که بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قند از نوع دوم می‌باشند، عبارتند از:
· کسانی که در خانواده آن‌ها داشتن بیماری قند ارثی است.
· کسانی که بین 40 تا 75 سال دارند.
· کسانی که وزنشان زیاد است.
· زنانی که نوزادی با وزنی بیش از 4 کیلو گرم به دنیا آورده‌اند.
معالجه بیماری قند
هرچند که بیماری قند را نمی‌توان به طور کامل معالجه نموده و از بین برد، ولی می‌توان به طور کاملاً موفقیت آمیزی آن را تحت کنترل گرفته و تا حدی معالجه کرد.
درک این مطلب که چرا مقدار قند در خون اشخاص مبتلا به بیماری قند زیاد است و کسب دانش در زمینه مکانیسم‌هایی که در این زمینه در بدن صورت می‌گیرد، کمک می‌کند تا متوجه بشویم که معالجات مختلف به چه صورت مثمر ثمر واقع می‌شوند.
شکر و غذاهای نشاسته‌ای (کربوهیدرات‌ها) در بدن انسان به گلوکز (قند) تبدیل می‌شوند. گلوکز در بدن کسانی که بیماری قند دارند یا به دلیل کمبود انسولین در بدنشان و یا به این دلیل که انسولین موجود در بدن آن‌ها کارایی لازم خود را از دست داده است، تبدیل به انرژی نمی‌شود. این امر باعث می‌شود که کبد به نوبه خود بیش از حد معمول قند را وارد خون نماید که باز از آن جا که انسولین در بدن نیست و یا کارایی ندارد، این قندها نیز به انرژی تبدیل نمی‌شوند، در حالی که در آن زمان مقدار قند در خون زیادتر شده است.
در این هنگام بدن شروع به سوزاندن چربی‌ها و پروتئین‌های ذخیره خود کرده و باز گلوکز تولید می‌کند. اما این بار نیز گلوکز به انرژی تبدیل نمی‌شود. با توجه به انجام چنین عمل و عکس‌العمل‌هایی در بدن اشخاص مبتلا به بیماری قند که هنوز به مداوای خود نپرداخته‌اند، علائم بیماری قند بروز می‌کند.
به دلیل فقدان انرژی، آن‌ها، اغلب احساس خستگی زیاد می‌کنند. گلوکز موجود در خون که مورد استفاده قرار نگرفته، ناچاراً وارد ادرار می‌شود. به همین دلیل ادرار اشخاص مبتلا به بیماری قند که تحت درمان قرار نگرفته‌اند، خیلی زیاد است؛ و همچنین به همین دلیل است که چنین اشخاصی دچار تشنگی شدیدی می‌شوند؛ و با اختلالاتی که در رابطه با سوزاندن چربی‌ها و پروتئین‌ها در بدن به وجود می‌آید، وزن کم می‌کنند.
کسانی که به بیماری قند نوع اول مبتلا هستند، پس از آگاهی به این امر، باید همه عمر خود را با تزریق انسولین بگذرانند. همچنین آن‌ها باید از یک رژیم غذایی درست پیروی کنند. تزریق انسولین برای این بیماران حیاتی است و باید هر روز صورت بگیرد.
کسانی که بیماری قند نوع دوم را دارند، حتماً باید غذاهای سالم و مناسب بخورند. اگر با رژیم غذایی نتوان بیماری قند نوع دوم را معالجه نمود، دکتر به آن‌ها دارو تجویز خواهد نمود. انواع قرص‌ها برای معالجه بیماری قند نوع دوم به کار می‌رود. تعدادی از این داروها عوارض جانبی دارند که عواقب ثانویه بیماری دیابت را در دراز مدت افزایش می‌دهند. از این رو همه بیماران مبتلا به بیماری قند باید بدانند که داروها یکی از عوامل بازدارنده آنان از دستیابی به کنترل قند خونشان هستند. با پرسیدن از پزشک خود اطمینان خاطر حاصل کنید و آگاهی خود را درباره دارویی که مصرف می‌کنید، بالا ببرید.
عوارض درازمدت بیماری قند
برای همه افراد مبتلا به بیماری قند لازم است که عوارض درازمدت دیابت را بشناسند و بدانند که چه اثری روی بدن می‌گذارند و از هر یک از آن‌ها چگونه می‌توان جلوگیری کرد و یا آن‌ها را درمان نمود. به طور کلی، تأثیرات دیابت بر روی چشم‌ها، قلب، کلیه‌ها، اعصاب، و پاها و پوست می‌باشد.
برنامه غذایی مناسب در دیابت
برای افرادی که دیابت دارند، رژیم غذایی خاصی وجود ندارد، بلکه یک برنامه غذایی که برای همه مناسب است، اکیداً به آن‌ها توصیه می‌شود.
آن‌ها باید غذاهای کم چربی، کم شکر، کم نمک، میوه و سبزیجات، و به طور فراوان غذاهای نشاسته‌ای (نان، سیب زمینی، برنج، پستا و سریال‌های صبحانه-cereals Breakfast و غیره) استفاده کنند.
پرهیز از قندها، یکی از چیزهای اولیه‌ای است که بسیاری از اشخاص دیابتی باید فرا گیرند؛ یعنی در چای یا قهوه خود از شیرین کننده‌های جانشین قند استفاده کرده، از ژله و نوشیدنی‌های قنددار پرهیز نمایند. بیش از همه سبزی بخورند. گام دیگری که باید برای کنترل قند خون بردارند، افزودن مقدار غذاهای گیاهی در برنامه غذایی است.
تحقیقات نشان داده‌اند که افراد دیابتی که از بافت‌های گیاهی بیشتری استفاده می‌کنند، قند خون آن‌ها کمتر از دیگران است. غذاهای پرچربی نیز مسئله‌ساز هستند. زیرا چربی زیاد، علاوه بر افزایش قند خون، افزایش خطر انسداد شریان‌های قلب، سرطان، سنگ کیسه صفرا و... را به دنبال دارند.
ورزش برای تندرستی
ورزش و کاهش وزن در دیابت نوع دوم از اهمیت زیادی برخوردار است. ورزش باعث می‌شود که انرژی بیشتری را بسوزانید. اکثر دیابتی‌های نوع دوم که برای کنترل دیابت خود، دارو می‌خورند، پس از پرداختن به ورزش می‌توانند به جایی برسند که از خوردن آن داروها دست بکشند. این امر به آن علت است که ورزش موجب افزایش اثر انسولین در بدن می‌شود. ورزش در دیابت نوع اول، به این بیماران کمک خواهد کرد که تمامی مواد غذایی با ارزش را از خوراک خود به دست آورند. زیرا این امر درست به مانند انسولین نامریی عمل می‌کند.
