دلایل بالا و پایین رفتن قند خون

از آنجاکه روز به روز بر تعداد بیماران دیابتی افزوده می‌شود، لذا باید بدانیم که چه غذاها، داروها و کارهایی باعث افزایش و یا کاهش قند خون می‌شوند.

عکس نویسنده

نویسنده : مریم سجادپور

بازدید :

تاریخ : دوشنبه 1392/05/28

تفاوت نان سفید با شیرینی

مقدار کربوهیدرات نان بسیار کمتر از شیرینی می‌باشد.

قند ساده مثل شکر نسبت به کربوهیدرات پیچیده مثل نان، سریع‌تر باعث افزایش قند خون می‌گردد.

محققان می‌گویند که در افراد مبتلا به دیابت، مقدار کربوهیدرات مصرفی بسیار مهم می‌باشد و باید مقدار کربوهیدرات و کالری مصرفی را محاسبه کرد.

اندیس گلایسمیک (GI) چیست؟

شاخص گلایسمیک یا گلایسمی نشان می‌دهد که یک ماده غذایی چقدر قند خون را بالا می‌برد.

حبوبات و نان سبوس‌دار نسبت به نان سفید و ماکارونی اندیس گلیسمی کمتری دارند.

آبمیوه‌ها نسبت به میوه‌ها اندیس گلایسمی بیشتری دارند.

مواد غذایی که اندیس گلایسمی پایینی دارند، به خوبی قند خون را کنترل می‌کنند.

در تصویر کناری، اندیس گلایسمی دو نوع نان با سبوس متفاوت را نشان داده است.

اندیس گلیسمی نان با سبوس بیشتر، کمتر است.

افزایش دهنده های قند خون

- کافئین

بعد از نوشیدن قهوه (حتی بدون شکر)، قند خون بالا می‌رود.

چای سیاه، چای سبز و نوشیدنی‌های انرژی زا مانع کنترل قند خون در افراد دیابتی می‌گردند.

افراد مختلف، واکنش‌های متفاوتی نسبت به غذاها و یا فعالیت‌ها دارند.

در عین حال، دیگر ترکیبات موجود در قهوه ممکن است از دیابت نوع 2 جلوگیری کند.

- خوراکی‌های بدون قند

بسیاری از موادغذایی دارای برچسب بدون قند (sugar free) هستند، اما قند خون را بالا می برند. چرا؟

زیرا این خوراکی‌ها دارای مقدار زیادی کربوهیدرات نشاسته ای، چربی و فیبر می‌باشند.

قبل از خرید این غذاها، کل کربوهیدارت آنها را محاسبه کنید.

شما همچنین باید به سوربیتول و گزیلیتول آنها نیز دقت کنید. این شیرین کننده های مصنوعی دارای کربوهیدرات هستند و باعث افزایش قند خون می‌شوند.

- غذاها

برنج سفید باعث افزایش قند خون می‌شود.

غذاهایی که دارای چربی زیادی هستند، باعث می‌شوند قند خون مدت زمان زیادی بالا بماند.

پیتزا، سیب زمینی سرخ شده و ... که دارای مقدار زیادی کربوهیدرات و چربی هستند، باعث می‌شوند مدت زیادی قند خون بالا بماند.

دو ساعت بعد از خوردن غذا، قند خونتان را با دستگاه سنجش قند خون بررسی کنید تا بدانید کدام غذاها برایتان مضرند.

- سرماخوردگی

هنگامی که بدن در حال مبارزه با عفونت مثل ویروس سرماخوردگی می‌باشد، قند خون بالا می‌رود.

آب و مایعات زیادی بنوشید تا آب کافی به بدنتان برسد.

اگر بیشتر از دو ساعت دچار اسهال و استفراغ هستید و یا دو روز متوالی بیمار هستید و بهتر نشده‌اید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

برخی از داروها از قبیل: آنتی‌بیوتیک‌ها و دکونژستان‌ها (که برای پاک کردن سینوس‌ها به کار می‌روند)، می توانند بر روی قند خون اثر بگذارند.

- استرس شغلی

احساس ضعف و ناراحتی و داشتن استرس در محل کار باعث می‌شود، بدن هورمون‌هایی را آزاد کند که باعث افزایش قند خون می‌شوند.

این مسئله بیشتر در بین دیابتی‌های نوع 2 شایع است.

اگر در محل کارتان دچار استرس می شوید، می توانید با تنفس عمیق و ورزش، استرس خود را کاهش دهید و اگر ممکن است، موقعیت و یا مسئولیت خود را تغییر دهید تا کمتر دچار استرس شوید.

- نوشیدنی‌های ورزشی

نوشیدنی‌های ورزشی به سرعت مایعات از دست رفته بدن را جبران می‌کنند. برخی از این نوشیدنی‌ها دارای مقداری قند می‌باشند.

برای ورزشی که کمتر از یک ساعت طول می کشد، آب معمولی بهترین گزینه است.

برای ورزش‌های طولانی تر و با شدت بیشتر، نوشیدنی‌های ورزشی ممکن است مناسب باشد.

اما با پزشک خود راجع به کالری، کربوهیدرات و مواد معدنی موجود در نوشابه ورزشی مشورت کنید.

- میوه‌های خشک

میوه ها گزینه خوبی برای بیماران دیابتی می‌باشند، اما باید در مصرف میوه های خشک احتیاط کنید چراکه آنها در حجم کم، مقدار زیادی کربوهیدرات دارند.

3 عدد خرما دارای 15 گرم کربوهیدارت است.

- استروئیدها و دیورتیک‌ها

کورتیکواستروئیدها یا کورتون ها همانند: پردنیزون می توانند باعث افزایش قند خون گردند.

استروئید ها برای درمان بثورات پوستی، آرتریت، آسم و دیگر بیماری‌ها تجویز می‌شوند.

دیورتیک ها که برای فشار خون بالا تجویز می‌شوند، باعث افزایش حجم ادرار می‌شوند.

اگر شما دیابت داشته باشید، دیورتیک‌ها باعث بالا رفتن قند خون می‌شوند.

برخی داروهای ضدافسردگی نیز ممکن است باعث افزایش و یا کاهش قند خون گردند.

- داروهای سرماخوردگی

دکونژستان‌هایی که دارای پزودوافدرین و یا فنیل افرین هستند، می‌توانند قند خون را بالا ببرند.

برخی داروهای سرماخوردگی محتوی قند و یا الکل کمی هستند و بهتر است از قرص‌های سرماخوردگی که بدون قند و الکل هستند، استفاده کنید.

آنتی هیستامین ها باعث مشکلاتی در میزان قند خون نمی‌شوند.

اگر از داروهای بدون نسخه می‌خواهید استفاده کنید، حتما از دکتر داروساز بپرسید که دارویی که شما می‌خواهید دارای چه اثراتی می‌باشد.

کاهش دهنده های قند خون

- کارهای خانه

تمیز کردن خانه و یا چمن زنی می‌تواند باعث کاهش قند خون در افراد دیابتی شود.

انجام دادن بسیاری از کارهای خانه هم جزو فعالیت بدنی محسوب می‌شود و فواید درمانی زیادی دارد.

هنگامی که می‌خواهید خرید کنید، ماشین خود را دورتر از محل خرید پارک کنید تا مقداری پیاده‌روی کنید.

- ماست

غذاهایی که دارای باکتری‌های مفید می‌باشند، مانند بسیاری از ماست‌ها به نام پروبیوتیک خوانده می‌شوند.

این موادغذایی هضم غذا را بهبود می‌دهند و ممکن است قند خونتان را کنترل کنند.

برخی از ماست‌ها حاوی قند و میوه هستند، بنابراین باید کربوهیدارت کل آن ماست را محاسبه کنید.

ماست ساده و یا ماست کم چرب بدون قند، گزینه مناسبی برای افراد دیابتی می‌باشد.

- رژیم گیاهخواری

دیابتی‌های نوع دو که گیاهخوار هستند، بهتر می توانند قند خونشان را کنترل کنند و نیاز کمتری به انسولین دارند.

افزایش فیبر غذایی و کاهش سرعت هضم کربوهیدارت، نقش اصلی را در این میان دارد.

قبل از تغییر رژیم غذایی خود با پزشک صحبت کنید.

نوسانات قند خون

- ورزش

فعالیت ورزشی برای همه افراد دارای فواید بیشماری می‌باشد.

هنگامی که فرد آنقدر ورزش می‌کند که عرق می‌کند و ضربان قلبش زیاد می‌شود، قند خون ممکن است بالا برود و سپس افت کند.

ورزش‌های شدید و یا استقامتی می توانند باعث کاهش قند خون حداقل به مدت کمتر از 24 ساعت گردند.

خوردن میان وعده قبل از شروع ورزش مفید است.

قند خونتان را قبل، حین و بعد از ورزش بررسی کنید.

- الکل

الکل حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات است و در ابتدا موجب افزایش قند خون می‌گردد، اما بعد از 12 ساعت، قند خون افت می‌کند.

- گرما

گرما باعث می‌شود کنترل قند خون مشکل شود.

شما باید قند خونتان را بررسی کنید و مقدار زیادی آب بنوشید تا دچار کم آبی بدن نگردید.

گرما بر داروها، دستگاه سنجش قند خون و نوار تست‌های قند خون اثر دارد، پس این موارد را در ماشین خود نگذارید که گرما باعث تخریب آنها گردد.

- هورمون های زنانه

هنگامی که هورمون زنانه تغییر می‌کند، میزان قند خون نیز تغییر می‌کند.

ماهیانه قند خونتان را کنترل کنید تا ببینید قاعدگی چه تاثیری بر قند خونتان دارد.

تغییرات هورمونی در یائسگی ممکن است باعث بروز مشکلاتی در کنترل قند خون گردد.

با پزشک خود راجع به خطرات و فواید درمان های هورمونی صحبت کنید.

دو مورد احتیاط

- قرص‌های ضدبارداری

این قرص‌ها حاوی استروژن می‌باشند و می‌تواند بر روی پاسخ به انسولین اثر بگذارد.

با این حال، زنان مبتلا به دیابت می‌توانند با خیال راحت از قرص‌های ضدبارداری خوراکی استفاده کنند.

با وجودی که تزریق و کاشت برای جلوگیری از بارداری بر میزان قند خون اثر دارد، انجمن دیابت امریکا استفاده از این روش‌های ضدبارداری را برای زنان دارای دیابت امن می‌داند.