مشفق کاشانی غزل‌سرای نئوکلاسیک

در کنار برگزاری این نکوداشت، تالار کوچکی به نمایش آثار و عکس‌هایی از مشفق کاشانی اختصاص داشت.

در این مراسم که با اجرای اسماعیل آذر همراه بود، علی موسوی گرمارودی، شاعر، مشفق کاشانی را جزو استادان پیشکسوت و چهره‌ی مهمی در غزل به حساب آورد و گفت: مشفق کاشانی جزو غزل‌سرایان نئوکلاسیک و در زمره شاعرانی چون عماد خراسانی، نوذر پرنگ، یدالله بهزاد کرمانشانی و دیگران است.

او افزود: از آغاز تا امروز به لحاظ مضمون و محتوا غزل دارای مراتبی بوده و هفت و هشت جامه دربر کرده است؛ غزل عاشقانه، غزل عارفانه، غزل قلندرانه، غزل اجتماعی و... و غزل نئوکلاسیک که استاد مشفق یکی از استادان همین نوع اخیر است. استاد مشفق با گامی استوار از پیوندگان این راه است. در شعر او نه در قافیه، ایطاء و شایگانی به چشم می‌خورد، نه در وزن انحرافی است. زبان او در کمال استواری و سبک او عراقی است با گوشه چشمی گاه گاه به هندی.

آواز خواندن شعر مشفق کاشانی به توصیه رهبر

در ادامه، محمد گلریز – خواننده - با بیان خاطره‌ای از دیدار خود با مقام معظم رهبری و توصیه‌ی ایشان به خواندن شعری از مشفق کاشانی، شعری از این شاعر را به آواز اجرا کرد.

در ادامه این مراسم، امیر خوراکیان - رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران - و مدرس‌زاده - استاد دانشگاه کاشان - به بیان سخنانی درباره‌ی این شاعر پرداختند.

طرح پیشنهاد نام‌گذاری خیابانی به نام مشفق کاشانی

بعد از آن، علیرضا قزوه - شاعر و مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه‌ی هنری - با پیشنهاد نام‌گذاری خیابانی به نام مشفق کاشانی، گفت: هر وقت از نزدیکی خانه استاد رد می‌شوم، به خیابان‌های اطرافش نگاه می‌کنم. فکر می‌کنم در تاجیکستان شهر و ناحیه به نام شاعران است، اما در نزدیکی خانه استاد که خیابانی به نام بابک شرقی و غربی وجود دارد، خوب است که به نام این استاد شود. اگر خیابان به نام او نمی‌شود، کوچه‌ای به نام استاد شود. فکر می‌کنم این از عهده‌ی آقای خوراکیان برآید.او ادامه داد: من به استاد بسیار بدهکارام. او کتاب‌هایش را با امضای خودش برای من می‌فرستاد. او مانند فرش کاشان هر روز جوان‌تر می‌شود. در دیدار با رهبر، جوان‌ها شعر تازه نخواندند، اما ایشان با خود رباعی‌های تازه آورده بودند.

قزوه تأکید کرد: شخصیت بزرگ دیگری هم هست که نمی‌شود اسم مشفق را آورد و اسم او را نیاورد. اهمیت حمید سبزواری بعدها مشخص می‌شود. این دو استادان ما هستند و به ما یاد دادند که به هم حسادت نداشته باشیم.

مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری همچنین گفت: مشفق شاعری است که سهراب سپهری را پرورش داد. او شعر کلاسیک می‌گوید، اما جوان‌ها را به شعر نو تشویق می‌کند و خود هم شعر نو می‌گوید.

بین رستم و مشفق کاشانی چه فرقی وجود دارد؟

محمدعلی بهمنی، شاعر، نیز شاگردی خود نزد مشفق کاشانی را افتخار دانست و گفت: من هفته‌ای دو بار به شکل وظیفه در خدمت او هستم و بیش‌تر هفته دلم پیش اوست. کسی از من پرسید چه فرقی بین رستم و مشفق کاشانی هست؟ گفتم نمی‌خواهم جایگاه رستم را تخریب کنم، اما رستم سهراب خود را کشت، ولی مشفق سهراب شعر را پرورش داد.

امیدواری برای عنایت وزیر آینده به شعر و ادب

در ادامه‌ی این مراسم، سیدمحمد حسینی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - با اشاره به برگزاری برنامه‌هایی برای نکوداشت شاعران در دوره‌ی وزارت خود گفت: در دو هفته‌ی گذشته که در خدمت شاعران در ماه مبارک رمضان بودیم، من فهرستی از برنامه‌هایی را عرضه کردم که در تکریم شاعران معاصر برگزار شده بود که امیدوارم این برنامه‌ها در دولت یازدهم ادامه پیداکند.او افزود: پیشاپیش به آقای جنتی تبریک می‌گویم و امیدوارم او به شعر و ادب عنایت داشته باشد.

رونمایی از کتاب «به رنگ آیینه»

در ادامه این برنامه، حجت‌الاسلام والمسلمین دعایی – مدیر مۆسسه اطلاعات -، حسن تقی‌پور- رییس مرکز موسیقی صداوسیما، مصطفی محدثی خراسانی، امیر خوراکیان، محسن مۆمنی – رییس حوزه هنری -، حمید سبزواری، حمید شاه‌آبادی - معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی - همراه با مشفق کاشانی از کتاب «به رنگ آیینه» (مقاله‌ها، خاطره‌ها و دست‌نوشته‌های مشفق کاشانی) رونمایی کردند و هدایایی از سوی چهره‌های فرهنگی به مشفق کاشانی تقدیم شد.

بهمنی استاد من است

مشفق کاشانی نیز در این مراسم با سپاس‌گزاری از برپایی این مراسم گفت: من زمان دیگری باید از حمید سبزواری تشکر می‌کردم که امکانش دست نداد و الآن می‌گویم که ایشان مبتکر سرود انقلابی هستند و سرود «خمینی ای امام» را اجرا کردند. در طول این سی و چند سال ایشان راهنما و گشایش‌گر مسائل من بودند و امیدوارم تا سال‌ها سایه‌اش بر سر ادبیات مستدام باشد.

او افزود: در این چند سال اخیر همه مسۆولان زحمت کشیدند، اما جهشی که در خدمت چهارساله‌ی وزیر ارشاد دیده می‌شود، اعجاب‌انگیز است و اگر بگویم بی‌نظیر، گزاف نگفته‌ام. تجلیل از 100 هنرمند و اهدای درجه‌ی هنری از اقدامات این وزیر است که کاری بود کارستان و ما نظیری برای آن نداشتیم.

مشفق کاشانی گفت: من این را از روی صدق دل می‌گویم. من در حرف‌های او تکرار ندیدیم و همیشه حرف‌هایش همراه با اعجاز و ایجاز بوده است.او با اشاره به این‌که محمدعلی بهمنی خود را شاگرد مشفق کاشانی دانسته بود، گفت: بهمنی خود را شاگرد من می‌داند، اما او غزل را به اوج رسانده و من شاگرد او هستم.

بیانات رهبر انقلاب درباره مشفق/ شعر ایشان در خدمت هدف‌ها قرار می‌گیرد

در بخش دیگری از برنامه ، متن بیانات مقام معظم رهبری توسط سیدمحمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نکوداشت قرائت شد. متن بیانات ایشان به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

اولاً بسیار کار بجا و درستی انجام دادید که برای جناب آقای مشفق -شاعر عزیزمان- بزرگداشت گرفتید، نکوداشت گرفتید. یقیناً تقدیر و برجسته‌سازی شخصیّت و خصوصیّات برجستگان ما، کمک می‌کند به اینکه جوانان ما، کسانی که استعداد دارند و ظرفیّت دارند، بتوانند حرکت کنند و پیش بروند. وقتی از شاعر تمجید می‌شود، نفس این شاعرپرور است. شما می‌بینید، در دوران‌های گذشته شعرای بزرگی که مورد تشویق و تمجید حکّام وقت قرار گرفتند، موجب شده که در همان مجموعه کسان زیادی شاعر و نکته‌پرداز و مضمون ساز به وجود بیاید؛ این چیز اساسی‌ای است. بنابراین تشویق شاعران بزرگ و برجسته کردن شخصیّت آنها کمک میکند به پیشرفت ادبیّات و شعر.

جناب آقای مشفق هم از شعرای خوب زمان ما هستند. بنده البتّه از قدیم با بعضی از اشعار ایشان -در مطبوعات و اینها- آشنا بودم و شخص ایشان را هم که از اوائل انقلاب به اتّفاق آقای حمید و مرحوم شاهرخی و اینها، مکرّر آقایان را زیارت می‌کردیم؛ از شعرهایشان می‌شنیدیم، استفاده می‌کردیم. و غزل ایشان، غزل پخته و مضمون دار و خوش اسلوبی است؛ یعنی یکی از غزل سرایان برجسته‌ زمان ما جناب آقای مشفق هستند؛ بیشتر سبک عراقی - و در عین حال دارای مضمون، دارای الفاظ شسته‌رفته و پخته - غزل ایشان را تشکیل می‌دهد. حالا البتّه ایشان در فنون دیگر هم شعر می‌گویند، قصیده هم می‌گویند، قطعه هم می‌گویند، لکن غزل ایشان یک برجستگی ویژه‌ای دارد. در جلسات شعری‌ای که بنده در آنجاها حضور داشته‌ام و توانسته‌ام بشنوم از شعرها، شعر ایشان همیشه یک شیرینی و برجستگی و زیبایی خاصّی داشته. جا دارد که از ایشان حقیقتاً تشویق بشود.

علاوه بر جنبه‌ شعری محض، دو خصوصیّت دیگر هم در آقای مشفق هست که قابل توجّه است: یکی اینکه شعر ایشان در خدمت هدف‌ها قرار می‌گیرد؛ در خدمت هدف‌های دینی و هدف‌های انقلابی. از اوّل انقلاب - از قبل انقلاب هم شاید همین‌جور بوده؛ امّا آنچه من اطّلاع دارم در دوران انقلاب {است}- شعر ایشان، چه شعر مذهبی و به اصطلاح شعر آئینی‌ای که ایشان گفتند در مدایح و در موضوعات مربوط به ائمّه (علیهم السلام)، و چه شعرهایی که درباره‌ی مسائل انقلاب گفتند، همه‌ی اینها شعرهای مفید و اثرگذاری است. آن بیت اوّل همین غزلی که الان ایشان گفتند، به نظر من می‌ارزد به خیلی از شعرها و گفته‌ها و نوشته‌ها؛ در وقتی که دشمن و بعضی از دوستهای نادان سعی می‌کنند فضاها را تیره و تار جلوه بدهند، می‌گویند اگر هوش و گوشی وجود دارد، اینجا پنجره ها باز است. اینها خیلی نکات مهمّی است. در غزل ایشان همیشه در طول این زمانها آدم مشاهده می‌کند.

نکته‌ی دوّم شخصیّت خود ایشان است؛ ایشان یک انسان محترم و آراسته به اخلاق خوب، به رفتار خوب محسوب می‌شوند و ما در طول این حدود سی وچند سال که با ایشان آشنا هستیم و مرتبطیم و از ایشان شنیدیم و گاهی با ایشان نشست و برخاست کردیم، همیشه این رفتار را از ایشان ملاحظه کردیم.

امیدواریم ان‌شاء الله خداوند به ایشان سالهای طولانی عمر بدهد؛ ایشان را، آقای حمید را - این پیش‌کِسوتهای شعر معاصر را- بایستی ارجمند داشت و عزیز داشت؛ ان‌شاء الله آینده‌ی ادب و شعر فارسی هم به همین مناسبت و به همین میزان پیشرفت داشته باشد.

والسّلام علیکم و رحمه الله

منابع: ایسنا/فارس