حکم دعا کردن در رکوع

اگر می دانیم عارف یا عالمی در نماز خود عملی را با استناد به روایات صحیح انجام می دهد و این عمل از نظر فتوای مراجع تقلید در رساله های عملیه منعی ندارد، اشکالی ندارد که ما نیز آن را انجام دهیم .

در این مقاله در مورد نیت و رکوع سه سوال و جواب را برای شما انتخاب کرده و تقدیم می کنیم:

منظور از "نیت‏" همان عزم راسخ و اراده محکم ‏براى انجام ‏کار است، قطع ‏نظر از این که ‏انگیزه الهى در آن باشد یا انگیزه‏هاى مادى.

اما در عبادات و طهارات، نیت عبارت است از: قصد انجام فعل و کار، و در آن قصد تقرب الی الله معتبر است؛ یعنی این که آن کار را فقط برای رضای خدا انجام دهد و بس.

به عنوان مثال نماز گزار در نیت نماز باید آن را به قصد تقرب الی الله و قصد انجام تکلیف الهی به جا آورد، یا در انجام طهارت که شرط صحت نماز است قصد قربت داشته باشد. گفتنی است که نیت از ارکان عبادات محسوب می شود؛ یعنی در تمام افعال عبادی نیت واجب است و بدون نیت، عبادت صحیح نیست.

اگر واجبى که ترک شده مستقل نباشد بلکه در ضمن واجب دیگرى باشد، مثل ذکر سجده [یا رکوع] در این فرض اگر بعد از انجام واجب اصلى (سر برداشتن از سجده یا رکوع) یادش بیاید، نمازش صحیح است و مستحب است دو سجده سهو به جا آورد. (امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ج 1، ص601)

در مورد ذکر رکوع باید گفت انسان هر ذکری در رکوع بگوید کافی است و احتیاطاً (این احتیاط از دیدگاه امام خمینی ره احتیاط واجب است.) آن ذکر به اندازه ی سه مرتبه «سبحان الله» یا یک مرتبه «سبحان ربی العظیم و بحمده» باشد. (توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 562)

درباره اذکاری که می توان در رکوع گفت روایاتی به ما رسیده است:

در روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده است که فرمودند : من از قرائت در رکوع و سجود نهی شده ام . پس در رکوع خداوند را بزرگ بدارید و در سجده زیاد دعا کنید که سزاوار است مستجاب شود. (وسائل‏الشیعه ج : 6 ص : 309)

امام صادق (علیه السلام) از پدر بزرگوارشان و او از امیرالمۆمنین (علیه السلام) روایت کرده: «قرائتی در رکوع و سجود نیست. در رکوع و سجود تنها مدح خدای عزوجل است و بعد از آن درخواست و دعا پس قبل از دعا با مدح و ثنای خدای عزوجل شروع کنید سپس دعا کنید». (عبدالله بن جعفر حمیری قمی، قرب الاسناد، ص 66. وسائل‏الشیعة ج : 6 ص : 309- 8046)

بنابراین از دعا کردن در رکوع نهی نشده است و می توان گفت هر دعایی در رکوع مطلوب است. علامه مجلسی ذیل این حدیث فرموده اند: این حدیث دلالت بر استحباب ذکر و دعا در رکوع دارد. (علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 82، ص 105) و گفتن ذکر صلوات نیز در رکوع مستحب است بعد از ذکر یا قبل از آن (سید یزدی، العروة الوثقی، ج 2، ص 553) و این هم خود نوعی دعاست.

همچنین خواندن این دعا نیز در حدیثی از امام باقر (علیه السلام) آمده است که : إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَرْکَعَ فَقُلْ وَ أَنْتَ مُنْتَصِبٌ اللَّهُ أَکْبَرُ ثُمَّ ارْکَعْ وَ قُلِ اللَّهُمَّ لَکَ رَکَعْتُ وَ لَکَ أَسْلَمْتُ وَ بِکَ آمَنْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ وَ أَنْتَ رَبِّی خَشَعَ لَکَ قَلْبِی وَ سَمْعِی وَ بَصَرِی وَ شَعْرِی وَ بَشَرِی وَ لَحْمِی وَ دَمِی وَ مُخِّی وَ عِظَامِی وَ عَصَبِی وَ مَا أَقَلَّتْهُ قَدَمَایَ غَیْرَ مُسْتَنْکِفٍ وَ لَا مُسْتَکْبِرٍ وَ لَا مُسْتَحْسِرٍ سُبْحَانَ رَبِّیَ الْعَظِیمِ وَ بِحَمْدِهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ‏.....(محمد ین یعقوب کلینی، الکافی، ج 3، ص 319)

سخن آخر این که؛ اگر می دانیم عارف یا عالمی در نماز خود عملی را با استناد به روایات صحیح انجام می دهد و این عمل از نظر فتوای مراجع تقلید در رساله های عملیه منعی ندارد، اشکالی ندارد که ما نیز آن را انجام دهیم وگرنه نمی توان به آن استناد و بر طبق آن عمل کرد.

بخش احکام اسلامی تبیان

منابع:

سایت اسلام کوئیست

کافی، ج 3