اجزای دستگاه گوارشی چه می‌کنند؟
آیا می دانید بعد از خوردن غذا چه اتفاقاتی در بدن شما رخ می دهد و هر یک از اجزای سیستم گوارشی چه نقشی در هضم غذا دارند؟
کافی است فقط بوی غذا را استشمام کنید تا بدن شروع به ترشح بزاق و تولید اسید معده کند. بنابراین حتی قبل از آن که غذا بخورید، دستگاه گوارش شما کار خود را شروع می کند.
دهان و غدد بزاقی
بعد از اولین لقمه ای که در دهانتان گذاشتید، غدد بزاقی به مقدار کافی شیره های گوارشی را تولید می کنند و این شیره های گوارشی برای تجزیه و شکستن ماده غذایی مورد استفاده قرار می گیرند.
بدن ما دارای سه جفت غدد بزاقی مهم می باشد. این سه جفت غده بزاقی عبارتند از: غدد پاروتید، غدد تحت فکی و غدد زیر زبانی.
آنها با هم در حدود نیم تا یک و نیم لیتر بزاق در روز تولید می کنند.
دندان شما غذا را کوچک می کند و زبان آن قطعات کوچک شده غذا را با بزاق مخلوط می کند.
در آخر غذا به صورت نرم، مرطوب و دایره ای درمی آید و برای بلعیدن مناسب می گردد.
مری
موقع قورت دادن، عضلات دهان و گلو لقمه غذا را از دهان به سمت مری می برند.
مری، لوله ای است که دهان و معده را به هم متصل می کند.
عضلات دیواره مری، امواج هماهنگی را ایجاد می کنند و غذا را به سمت معده می برند.
در این فرآیند، عضلات با حرکت دودی خود، توده دایره ای غذا را می فشارند و رو به سمت جلو می برند.
هنگامی که غذا به قسمت انتهایی مری می رسد، با فشار باعث باز شدن دریچه بین مری و معده می شود و غذا وارد معده می گردد.
معده
بعد از وارد شدن غذا به معده، غذا بیشتر شکسته و تجزیه می شود.
معده دارای عضلات قوی می باشد که با استفاده از آن عضلات، غذا را به قطعات کوچک تر تبدیل می کند.
از غدد پوشاننده دیواره معده، شیره معده ترشح می شود که این شیره معده، غنی از اسید و آنزیم است.
این اسید و آنزیم کمک می کند تا غذا به مایعی کرم رنگ و غلیظ به نام "کایم" تبدیل شود.
هنگامی که کایم به خوبی مخلوط شد، امواج عضلانی به سمت دریچه پیلور (اولین بخش روده کوچک یا دئودونوم) می رود.
دریچه پیلور، کایم را به مقدار کمتر از 3.5 گرم عبور می دهد.
باقیمانده کایم در معده، بیشتر مخلوط می شود.
در دئودنوم، گوارش غذا ادامه می یابد و کایم با مقدار متنوعی از شیره های گوارشی مترشحه از لوزالمعده، کبد و کیسه صفرا مخلوط می شود.
- لوزالمعده
لوزالمعده یا پانکراس دارای آنزیم های گوارشی می باشد که به شکستن و تجزیه پروتئین ها، کربوهیدرات ها و چربی ها کمک می کند.
همچنین، لوزالمعده هورمون های انسولین و گلوکاگون را تولید می کند که این هورمون ها مقدار قند خون را تنظیم می کنند.
- کبد
کبد بیش از 500 عملکرد دارد، از قبیل: ذخیره کردن مواد مغذی، تصفیه و فرایند مواد شیمیایی موجود در غذاها، تولید صفرا برای کمک به هضم چربی ها و دفع مواد زائد بدن.
- کیسه صفرا
کیسه صفرا محل ذخیره و جمع کردن صفرا می باشد.
وقتی غذای چرب در قسمت بالای روده کوچک (دئودنوم) وارد می شود، کیسه صفرا منقبض می شود و صفرا را از طریق مجرای صفرا، وارد روده کوچک می کند.
روده کوچک
همانطور که صفرا و شیره های لوزالمعده با شیره های مترشحه از دیواره روده کوچک مخلوط می شوند، هضم ادامه می یابد.
سپس، غذا به بخش دوم روده کوچک (ژژنوم) می رود.
در این بخش نیز به مولکول های تغذیه ای تبدیل می شود که می توانند جذب گردند.
بعد به قسمت آخر روده کوچک (ایلئوم) می رود. در این قسمت، تمام مواد مغذی باقیمانده از طریق پوشش دیواره ایلئوم جذب می شود.
باقیمانده غذای موجود در ایلئوم، حاوی آب و الکترولیت هایی همانند: سدیم و کلراید و همچنین، مواد دفعی همانند: فیبر گیاهان و سلول های مرده دستگاه گوارش می باشند.
روده بزرگ
همانطور که مواد باقیمانده غذا به کولون (روده بزرگ) می رسد، تقریبا تمام آب آن جذب می شود و به صورت مدفوع از بدن خارج می شود.
عضلات دیواره کولون، مواد دفعی را از اجزای کوچک جدا می کند و به قسمت پایینی کولون و مقعد فشار وارد می آورند.
دیواره مقعد کشیده می شود و اجابت مزاج را باعث می شود.
هنگامی که عضلات اسفنگتر در مقعد شل گردند، دیواره مقعد منقبض می شود و فشار را زیاد می کند.
این انقباضات باعث می شود که مدفوع از بدن خارج شود.
حال که دریافتید یک لقمه غذایی چه مسیر طولانی را طی می کند، بهتر است از لوله گوارش خود محافظت کنید و نگذارید بیمار شود.
در این سایت، خیلی از انواع بیماری ها را بیان کردیم، ولی اول از همه باید بدانیم که دستگاه گوارش ما چه کاری انجام میدهد و از این دستگاه که خداوند به همه ما ارزانی کرده است، به نحو احسنت مراقبت کنیم و نگذاریم هیچ کدام از این دستگاه های گوارش ما بیمار شود و از کار بیفتد و بیمار شویم.
پس بیایید همه از خداوند به خاطر این نعمت شکرگذار باشیم و سعی کنیم امانتدار خوبی باشیم.
مریم سجادپور
بخش سلامت تبیان
مطالب مرتبط:
مطالبی متعد درباره بیماری گوارشی
