برای یکدیگر جا باز کنیم!

کسی که برای دیگری جایی باز کند بهشت برای او واجب می شود!

«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قِیلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ »(مجادله/11)؛ای کسانی که ایمان آورده اید وقتی به شما گفته می شود جا باز کنید، جا باز کنید تا خدا برای شما (در بهشت،درمعیشت و...) جا باز کند.

این آیه یکی از آیات بسیار زیبای قرآن است که معنایی بس رفیع دارد و مضمون آن نیز واضح است یعنی کسی که برای دیگری جایی باز کند بهشت برای او واجب می شود!

شاید در ابتدای امر تعجب برانگیز باشد که چگونه جا باز کردن باعث بهشت رفتن می شود مگر این مسئله چقدر مهم است؟ در این باره شهید مطهری می گوید اگر کسی جایی برای دیگری باز کند مصداق بارز «اسلم وجه الله» است. این چنین کسی معلوم است که بهشت نیز برای او کم است.

در توضیح این مطلب بیان داستانی که شهید مطهری نقل می کند مفید است. این داستان می رساند که معنای «جاز باز کردن» یک معنای عام است و هر چیزی را به حسب حال خود شامل می شود:

... مرحوم سید حسین کوه کمری در چنین مرحله ای بود.

یک روز آن مرحوم از جایی- مثلا از دیدن کسی- بر می گشت و نیم ساعت بیشتر به وقت درس باقی نمانده بود، فکر کرد در این وقت کم اگر بخواهد به خانه برود به کاری نمی رسد، بهتر است برود به محل موعود و به انتظار شاگردان بنشیند.

رفت و هنوز کسی نیامده بود، ولی دید در یک گوشه مسجد شیخ ژولیده ای با چند شاگرد نشسته و تدریس می کند. مرحوم سید حسین سخنان او را گوش کرد، با کمال تعجب احساس کرد که این شیخ ژولیده بسیار محققانه بحث می کند.

روز دیگر راغب شد عمداً زودتر بیاید و به سخنان شیخ گوش کند، آمد و گوش کرد و بر اعتقاد روز پیشش افزوده گشت. این عمل چند روز تکرار شد، برای مرحوم سید حسین یقین حاصل شد که این شیخ از خودش فاضل تر است و او از درس این شیخ استفاده می کند و اگر شاگردان خودش به جای درس او به درس این شیخ حاضر شوند بهره بیشتری خواهند برد.

اینجا بود که خود را میان تسلیم و عناد، میان ایمان و کفر، میان آخرت و دنیا مخیر دید.

روز دیگر که شاگردان آمدند و جمع شدند گفت: رفقا امروز می خواهم مطلب تازه ای به شما بگویم، این شیخ که در آن کنار با چند شاگرد نشسته از من برای تدریس شایسته تر است و خود من هم از او استفاده می کنم، همه با هم می رویم به درس او. از آن روز در حلقه شاگردان شیخ ژولیده که چشم هایش اندکی تراخم داشت و آثار فقر در او دیده می شد در آمد. این شیخ ژولیده پوش همان است که بعدها به نام حاج شیخ مرتضی انصاری معروف شد، اهل شوشتر است و «استاد المتاخرین» لقب یافت. شیخ در آن وقت تازه از سفر چند ساله خود به مشهد و اصفهان و کاشان برگشته بود و از این سفر توشه فراوانی بر گرفته بود، مخصوصاً از محضر مرحوم حاج ملا احمد نراقی در کاشان.

چنین حالتی در هر کس موجود باشد مصداق «اسلم وجه لله» است.

پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) نیز می فرمایند: «ان حق المسلم علی المسلم اذا رآه یرید الجلوس الیه ان یتزحزن له»؛ مسلمان اگر مسلمانی را دید می خواهد نزد او بنشیند باید برایش جا باز کند.

باز کردن جا در رانندگی

1- جا باز کنید برای آمبولانس

2- جا باز کنید برای ماشین آتش نشانی؛ گاهی اوقات دیده می شود آمبولانس و آتش نشانی مرتب آژیر خطر می کشند اما بعضی راننده ها سریع به سمت چپ نمی روند. اینان چه فکری می کنند؟ چرا جان انسان هایی را به خطر می اندازند؟

3- جا باز کنید برای ماشین پلیس

4- جا باز کنید برای عابر پیاده

5- جا باز کنید برای سبقت خودروی پشت سر؛ چرا همیشه برعکس نگاه می کنیم؟ از کجا مطمئنیم او کار مهمی ندارد؟ از کجا می دانیم که کار ما واجب تر است که به او راه نمی دهیم؟

6- در هنگام پارک جا باز کنید؛ اگر کمی جلوتر بروید در این فضایی که ماشین را پارک کرده اید جای یک ماشین دیگر هم می شود.

7- وقتی که سوار یک وسیله ی نقلیه ی عمومی شده اید لااقل برای سالخوردگان جا باز کنید.

8- از مصادیق باز کردن جا، باز کردن راه است. باز کردن راه یعنی اگر راه به هر طریق مسدود شده باشد یا حتی مسدود هم نشده ، بلکه سنگ یا میخی وسط جاده است انسان کمک کند این ضرر را از دیگران دور کند.

9- در روایت است: هر کس چیزی که موجب آزار مسلمین است از راه آن ها خارج سازد خداوند به عوض آن خسته می نویسد و هر کس خدا برای او حسنه بنویسد او را وارد بهشت می سازد.

10- گاهی اوقات انسان ممکن است خود توانایی، یا فرصت توقف و باز کردن راه را نداشته باشد، اما حداقل تکلیفی که در این مواقع وجود دارد اطلاع رسانی به مسئولین است (به خصوص با شماره های تلفن و سامانه های پیام کوتاهی که امروزه برای پلیس و شهرداری وجود دارد.)

11- ممکن است کسانی نه تنها خود به باز کردن راه مبادرت نکنند بلکه به این بهانه که مسئولین کوتاهی می کنند از اطلاع رسانی هم دریغ کند. این افراد باید توجه داشته باشد که به تکلیف خود باید عمل کنند ولو اینکه دیگری به تکلیف خود عمل نکند. به عبارت دیگر: کوتاهی دیگران در انجام تکلیف موجب نمی شود ما نیز در انجام تکلیف کوتاهی کنیم.

منبع: سبقت در اخلاق آزاد! ؛ نوشته : محمد قربانی مقدم