سانتریفیوژ چیست؟

طی سال های گذشته و هم زمان با پیشرفت هایی كه در زمینه استفاده از انرژی هسته ای صورت گرفته است، مجموعه ای از مفاهیم و عبارات نیز وارد زبان روزمره فارسی شده كه اگر چه بارها در رسانه ها شنیده می شوند‌، اما برخی از آن ها برایمان شفافیت چندانی ندارند. یكی از این عبارات"سانتریفیوژ" است.

شاید ساده ترین نوع استفاده از این تكنیك، ریختن سبزی های شسته شده در سبدی مخصوص و چرخاندن آن با استفاده از دستگیره و خارج نمودن آب اضافی از آن ها باشد.

بررسی این فرایند در نوع خود كار ساده ای است. آزمایشی ساده می تواند بسیاری از علامت ها پرسش ها را از میان بردارد:

سطل آبی را برداشته و در حالی كه تا نیمه پر از آب است، با سرعت به دور خود چرخانده و پس از چند دور پرتاب كنید. به خوبی دیده می شود كه به واسطه نیروی گریز از مركز ایجاد شده، آب درون سطل از آن بیرون نمی ریزد. این امر، پایه و اساس سیستم های سانتریفیوژ به حساب می آید.

در یك سانتریفیوژ واقعی نیز فرایند مشابهی روی می دهد. به واسطه ی چرخش بسیار سریع محفظه ای به دور خو دش، هر آن چه در درون آن وجود دارد به سمت بیرون تحت فشار قرار می گیرد.

این دستگاه می تواند در بر گیرنده هر ماده ای باشد، از نمونه های خونی گرفته تا مواد شیمیایی مختلف از این رو نمونه های آن بسیار متنوع است.

به عنوان مثال:

ناسا دارای سانتریفیوژ عظیمی است كه از آن برای قرار دادن فضا نوردان در معرض نیروهای شدید استفاده می شود.

نیروی گریز از مركز تولید شده در این سانتریفیوژ می تواند شبیه سازی بسیار مناسبی از نیروی گرانشی باشد كه در زمان پرتاب فضاپیماها بر بدن هوا نوردان وارد می شود.

هم چنین در فرایند تولید سوخت هسته ای و استفاده از آن در نیروگاه ها، كه با هدف تولید انرژی نظیر الكتریسته صورت می گیرد، سانتریفیوژها نقش اساسی را در غنی سازی اورانیوم ایفا می كنند، به طوری كه در صورت نبود آن ها عملا مانع بزرگی بر سر راه غنی سازی اورانیوم به وجود می آید.

البته روش های مختلفی برای این كار وجود دارد ، اما بررسی ها نشان داده اند كه استفاده از سانتریفیوژ بهترین و موثرترین روش برای غنی سازی اورانیوم است.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی