آینده جهان چگونه است؟
به طور کلی سه نظر متفاوت در زمینه ینده جهان بیان شده است که به طور مختصر عبارتند از: 1ـ ینده تاریک است و هر روز وضع بدتر می‌شود و اصل بر تنازع بقا است. 2ـ ینده روشن است، ولی به دو گونه: یکی نکه گرچه ینده رو به رشد و کمال است، ولی امکان حصول ن محل تردید است. دیگر اینکه شرایطی قطعی الحصول پدید می‌ید و ینده را به سوی صفا، پاکی، عزت و سربلندی سوق می‌دهد. 3ـ ینده با قطعیت روشن است و دنیای امروز واژگون و نظام نخرب ن ویران خواهد شد.: حضرت علی (علیه السلام) ضمن عباراتی نورانی به موضوع ینده جهان پرداخته‌اند که در خطبه 150 نهج البلاغه ورده شده است. ایشان به عاقبت بشر خوش‌بین است و می‌فرمایند که در ینده، خورشید حقیقت و عدالت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) طلوع خواهد کرد.
1ـ آینده تاریک است و هر روز وضع بدتر می‌شود و اصل بر تنازع بقا است.
2ـ آینده روشن است، ولی به دو گونه: یکی آنکه گرچه آینده رو به رشد و کمال است، ولی امکان حصول آن محل تردید است. دیگر اینکه شرایطی قطعی الحصول پدید می‌آید و آینده را به سوی صفا، پاکی، عزت و سربلندی سوق می‌دهد.
3ـ آینده با قطعیت روشن است و دنیای امروز واژگون و نظام نخرب آن ویران خواهد شد. (نظر مذاهب و ادیان)
حضرت علی (علیه السلام) ضمن عباراتی نورانی به موضوع آینده جهان پرداخته‌اند که در خطبه 150 نهج البلاغه آورده شده است. ایشان به عاقبت بشر خوش‌بین است و می‌فرمایند که در آینده، خورشید حقیقت و عدالت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) طلوع خواهد کرد. در این بخش به بررسی این خطبه پرداخته می‌شود.
آینده‌نگری مثبت در نهج البلاغه
«وَ أَخَذُوا یَمِیناً وَ شِمَالًا ظَعْناً فِی مَسَالِكِ الْغَیِّ وَ تَرْكاً لِمَذَاهِبِ الرُّشْدِ فَلَا تَسْتَعْجِلُوا مَا هُوَ كَائِنٌ مُرْصَدٌ وَ لَا تَسْتَبْطِئُوا مَا یَجِیءُ بِهِ الْغَدُ فَكَمْ مِنْ مُسْتَعْجِلٍ بِمَا إِنْ أَدْرَكَهُ وَدَّ أَنَّهُ لَمْ یُدْرِكْهُ وَ مَا أَقْرَبَ الْیَوْمَ مِنْ تَبَاشِیرِ غَدٍ یَا قَوْمِ هَذَا إِبَّانُ وُرُودِ كُلِّ مَوْعُودٍ وَ [دُنُوٌّ] دُنُوٍّ مِنْ طَلْعَةِ مَا لَا تَعْرِفُونَ»؛ «[آن فرقه گراه] به راه‌های چپ و راست رفتند و راه ضلالت و گمراهی را پیمودند و راه روشن هدایت را گذاشتند. پس [شما] درباره آنچه که باید باشد شتاب نکنید و آنچه را که در آینده باید بیاید، دیر مشمارید. چه بسا کسی برای رسیدن به چیزی شتاب می‌کند، اما وقتی به آن رسید، دوست دارد که ای کاش آن را نمی‌دید! و چه نزدیک است امروز ما به فردایی که سپیده آن آشکار شد! ای مردم، اینک ما در آستانه تحقق وعده‌های داده شده، و نزدیکی طلوع آن چیزهایی که بر شما پوشیده و ابهام‌آمیز است، قرار داریم». (نهج البلاغة، ص 208)
امام علی (علیه السلام) در این بخش از کلام مردم را از شتاب‌زدگی و عکس آن یعنی دیر تلقی نمودن آنچه در فردا از راه می‌رسد بازمی‌دارند.
از دیدگاه امام علی (علیه السلام) جهان آینده‌ای مثبت پیش رو دارد و پس از طی دورانی بسیار سخت، نهایت به آسایش و راحتی دست خواهد یافت
هر یک از این دو حالت روانی، نتایجی در بردارد که می‌تواند در برهم زدن نظم حیات، مۆثر باشد. شتاب‌زدگی، ذاتاً فعالیت‌های مغزی و روانی را درباره واقعیات زندگی مختل می‌سازد. دو عامل اصلی شتاب‌زدگی عبارتند از:
1ـ شدت هیجان غرائز مربوط به آن خواسته که برای شتاب‌زده بسیار با اهمیت تلقی شده است.
2ـ آنچه که امیر المۆمنین (علیه السلام) بیان فرموده است: «دیر تلقی کردن آنچه که فردا خواهد رسید».
هیچ کدام از این دو عامل نمی‌توانند مجوزی برای شتاب‌زدگی در امور باشند.
امکان دگرگونی آینده جهان در نهج البلاغه
امام علی (علیه السلام) در حکمت 209، ضمن اشاره به اخبار ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) می‌فرماید: «لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیَا عَلَیْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَى وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِیبَ ذَلِكَ- وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ»؛ «دنیا پس از سرکشی به ما روی می‌کند چونان شتر ماده بدخو که با بچه خود مهربان شود. (و خواستیم بر كسانى كه در آن سرزمین فرو دست شده بودند منّت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم] گردانیم، و ایشان را وارث [زمین] كنیم)». (نهج البلاغة، ص 506)
به طور کلی تاریخ بر اساس دو قطب می‌چرخد:
با توجه به احادیثی که در موضوع مهدی (عجل الله تعالی فرجه) وارد شده است و با توجه به تجربیات گذشته انسان، انقلاب آن حضرت (عجل الله تعالی فرجه) زمانی رخ خواهد داد که اجتماع بشری دارای تمدن اختناق‌آوری است و انحطاط و سقوط، نسل بشر را به نابودی تهدید می‌کند. انسان ماده‌پرست در این زمان در زندگی، منقطع از خداشت و تناقضات بی‌شماری دارد و برای حل این بی‌چارگی، به هر وسیله‌ای متوسل می‌شود و نتیجه نمی‌گیرد.
نتیجه
بر اساس آنچه بیان شد به دست خواهد آمد که از دیدگاه امام علی (علیه السلام) جهان آینده‌ای مثبت پیش رو دارد و پس از طی دورانی بسیار سخت، نهایت به آسایش و راحتی دست خواهد یافت. در احادیث می‌خوانیم که خداوند در آن دوره دست لطف خود را بر سر بندگان می‌گذارد. طبق روایات در آن زمان، عمرها طولانی شده، رعایت بهداشت مردم کامل‌تر می‌شود و امنیت به طور کامل برقرار می‌شود. آینده‌ای که دین ما بدان نوید می‌دهد، یک فضای بسیار روشن است. عدالت به معنی واقعی در آن برقرار است. توحید حقیقی طلوع می‌کند و باعث روشن شدن دنیا می‌گردد.
فرآوری: زینب مجلسی راد
بخش نهج البلاغه تبیان
منبع: مقاله «آینده‌نگری مثبت در نهج البلاغه»، هدایت حسین‌زاده، آموزش معارف اسلامی.
