خاک بر سر گودبرداری های غیراصولی!
صدای مهیبی اهالی محل را به خیابان کشاند. ساختمانی دوباره فرو ریخت. کارگری زیر آوار مدفون است و باز هم قصه تکراری ریزشهای پی در پی ساختمان بر اثر گودبرداری غیراصولی ادامه دارد.در چند روز گذشته باز هم خبر ریزش ساختمان در تهران در پی گودبرداری غیراصولی که باعث آسیب به شهروندان شده را شنیدیم.
خانه های قدیمی پشت سر هم فرو می ریزد و در برخی از موارد همراه خود ساختمان های مجاور را پایین می آورد.
شب هنگام وقتی همه در خواب هستند به یک باره ریزش ساختمان باعث وحشت اهالی محل می شود و برای رفع این مشکلات در شهر تاکنون مسئولان مربوطه اقدامی خاصی انجام نداده اند.
خاکبرداری ساختمانها اصولا در شب به دلیل تردد کامیون ها انجام می شود و عموما پیمانکاران و مشاوران در محل حضور ندارند تا نظارت بر نحوه گودبرداری ها انجام شود.
ریزشهای پی در پی ساختمان ها در تهران بر اثر بی توجهی مسئولان به موضوع ساخت و ساز به خصوص در نقاط فرسوده شهر است.
هر چند روز یک بار شاهد این حوادث هستیم و مسئولان مربوطه برای رفع این مشکل اقدام اساسی انجام نمی دهد و توپ وظایف خود را در زمین یکدیگر پاسکاری می کنند.
حسن بیادی نائب رئیس شورای شهر در این باره گفت: ساختوسازهای جدیدی که در بافت فرسوده صورت میگیرد هم، مهار حوادث گودبرداری دشوار است، چراکه اغلب مالکان تمایلی به تجمیع پلاک هنگام ساختوساز ندارند.
به گفته نائب رئیس شورای شهر، بخشی از این اتفاق ناشی از این است که مالک دو پلاک فرسوده، ملک خود را هنگام ساختوساز تجمیع نکرده بودند و هر پلاک به صورت مستقل پروانه ساختمانی دریافت کرده بود. به این ترتیب گودبرداری یک پلاک در زمانی آغاز شد که ساختمان مجاور هنوز ساختوساز خود را آغاز نکرده بود.
همچنین در برخی از موارد مهندس ناظر ساختمان فردی است که اصلا آدرس محل حادثه را ندارد و فقط پای برگه را امضا کرده و پول خود را دریافت کرده است و همین امر باعث بروز مشکلاتی برای مردم می شود.
بیادی نایب رئیس شورای شهر تهران در این باره هم گفت: پدیده امضافروشی در این صنف هم مثل برخی اصناف و تخصصهای دیگر وجود دارد که موجب سوء استفاده میشود.امضافروشی هم خیانت و هم خلاف قانون است و مهندسان ناظر باید در قبال تعهدی که بر عهده میگیرند، نظارت مستمر بر ساختوساز را از اولین مرحله و به دقت انجام دهند.
بر اساس این گزارش، گودبرداری از جمله فعالیتهای است که به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی و نظارتهای دقیق هر از گاهی قربانی میگیرد.
زمانی که شناسنامه فنی صادر شود متضمن موضوع فراموش شده ای به نام عمر ساختمان است وقتی شناسنامه باشد مشخص میشود که یک ساختمان چند سال میتواند عمر کند و از ان چقدر بهرهبرداری نمود و یا حتی تجهیزات آن تا چه زمانی قابل استفاده است و پس از آن چگونه باید ترمیم ، تعمیر و یا تعویض شود
آنچه که در گودبرداری غیراصولی بیشتر به چشم میخورد فعالیت افراد غیر متخصص در این حوزه است.
سال هاست مسئولان وعده صدور شناسنامه فنی را برای ساختمان ها داده اند و تاکنون این امر محقق نشده است. انجام این کار می تواند بخش عمده ای از مشکلات را برطرف کند.
حیدر جهانبخش کارشناس ارشد مسائل شهری در خصوص شناسنامه فنی ساختمان گفت: در تهران از حدود 2.5 میلیون ساختمان تنها یک ساختمان به طور رسمی شناسنامه فنی دارد.
وی ادامه داد: تمامی امکانات و وسایل بشر مصرفی مردم از ریز و درشت دارای شناسنامه است و هویت آن را مشخص میکند اما به نظر میرسد در کشورمان هنوز برخی از مسئولان به این ضرورت توجه نکردهاند که ساختمانها هم نیازمند شناسنامه هستند.
این کارشناس ارشد مسایل شهری با اشاره به اینکه شناسنامه ساختمان هویت اعتباری ساختمان است، گفت: وجود هویت فنی و فرآیند تولید ساختمان در این سرمایه بزرگ و ملی ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
وی به بحث بهرهبرداری از ساختمان نیز اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال وقتی در ساختمانی آسانسور نصب میشود، آسانسور دارای شناسنامه است و باید مۆسسه مربوطه آن را بعد از نصب چک کرده و مجوز بهرهبرداری دهد این در حالی است که در ساختمانها چنین چیزی جاری نبوده و مجوز بهرهبرداری به آنها صادر نمیشود.
عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی استان تهران ادامه داد: به ساختمانها هم از نظر فنی و ملکی بی توجهی می شود چه برسد به اینکه بخواهند به آنها مجوز بهرهبرداری دهند.
جهانبخش ادامه داد: برخی افراد ساختمانی را خریداری می کنند ولی بعد از مدتی متوجه میشوند که باید لوله گاز، دودکشها و ... در آن تعمیر شود و مشکلاتی از این دست در آن زیاد است.
وی با اشاره به اینکه چند سال پیش برای یکی از ساختمانهای شهر به صورت نمادین و طی مراسمی شناسنامه فنی صادر شد گفت: البته این ساختمان کاملاً فنی است و عقبه خوبی هم داشته است.
عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی استان تهران افزود: زمانی که شناسنامه فنی صادر شود متضمن موضوع فراموش شده ای به نام عمر ساختمان است وقتی شناسنامه باشد مشخص میشود که یک ساختمان چند سال میتواند عمر کند و از ان چقدر بهرهبرداری نمود و یا حتی تجهیزات آن تا چه زمانی قابل استفاده است و پس از آن چگونه باید ترمیم ، تعمیر و یا تعویض شود.
وی تأکید کرد: میانگین عمر ساختمان در کشور 25 سال است این در حالی است که میانگین عمر ساختمانها در دنیا 100 سال است.
گودبرداری های غیراصولی در تهران همچنان جان مردم را می گیرد و بیشتر این حوادث در نقاط جنوبی شهر رخ می دهد.
مهدی چمران رئیس شورای شهر معتقد است گودبرداریهای غیراصولی کاملا مشخص است، چراکه اغلب سازه نگهبان ندارد و یا این سازه به درستی اجرا نشده است.در صورتی که شهرداری با این قبیل موارد مواجه شود، کار را متوقف میکند و اگر هم حادثهای در جریان گودبرداری رخ دهد، به دادگاه ارجاع خواهد شد و مهندس ناظر مقصر است.
چمران با بیان اینکه گاهی در جریان گودبرداریهای اصولی هم حوادثی نظیر ریزش ساختمان رخ می دهد و این اتفاق به ویژه در بافتهای فرسوده محتمل است، افزود: در برخی نقاط تهران، درهها با خاک دستی پر و سپس روی آن ساخت و ساز شده است. هنگامی که این پلاک ها تخریب می شود، خانه مجاور که آن هم روی خاک دستی بنا شده نشست می کند.
در هنگام بروز حوادث نه شهرداری مسئولیت میپذیرد و نه سازمان نظام مهندسی و این سازمانها سعی میکنند متولیگری را به نوعی بر گردن دیگری بیندازند و این حوادث همچنان پی در پی جان شهروندان را میگیرد.
پدیده امضافروشی در این صنف هم مثل برخی اصناف و تخصصهای دیگر وجود دارد که موجب سوء استفاده میشود.امضافروشی هم خیانت و هم خلاف قانون است و مهندسان ناظر باید در قبال تعهدی که بر عهده میگیرند، نظارت مستمر بر ساختوساز را از اولین مرحله و به دقت انجام دهند
ریزش ساختمان در آخرین روزهای بهاری
دی ماه پارسال وقتی سازمان نظام مهندسی تهران از اجرای طرح پایش مهندسانناظر برای كنترل سلامت عملیات گودبرداریهای ساختمانی خبر داد، مسوولان این سازمان اظهار امیدواری كردند: «از این بعد، ساكنان ساختمانهای مجاور محل گودبرداری میتوانند با خیال راحت به زندگی خود ادامه دهند چون كه مهندسان ناظر موظف شدهاند 72 ساعت قبل از گودبرداری زمان ایجاد گود را به سازمان اطلاع دهند تا مجوز گودبرداری بعدا از مشاهده محل توسط كارشناسان سازمان و تایید ایمنی گود، صادر شود.»
اما حالا با اعلام تداوم ریزش ساختمانهای مجاور گودبرداری، مشخص شده است، این طرح نیز همچون سایر نظارتهای قبلی، هنوز نتوانسته جلوی تخلفات احتمالی سازنده یا مهندس ساختمان را بگیرد.
سخنگوی سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران روز 26 خرداد از ریزش یک ساختمان سه طبقه در مجاورت یک زمین در حال گودبرداری در خیابان ولیعصر خبرداد.
آتشنشانان پس از حضور در محل مشاهده کردند که ساختمانی سه طبقه در مجاورت یک زمین 300 مترمربعی که به عمق هفت متر گودبرداری شده بود، ناگهان بخشهایی از آن فرو ریخت.
سخنگوی سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره رعایت اصول ایمنی در این زمین گودبرداری شده نیز اظهارکرد: متاسفانه گودبرداری این زمین غیراصولی بوده و شمعبندی مناسبی نیز در آن انجام نشده است.
فرآوری: محسن جندقی
بخش اجتماعی تبیان
منابع: فارس، دنیای اقتصاد