شمیم شعر فلسطین در ادبیات ایران

عبدالرحیم سعیدی‌راد، شاعر و منتقد ادبی، با اشاره به جریان شعر فلسطین در سه دهه انقلاب میان کشورهای اسلامی گفت: فلسطین و موضوعات مرتبط با آن، همیشه یک دغدغه میان شاعران فارسی‌زبان بوده است. این موضوع و جریان را می‌توان در سروده‌های پیش از انقلاب برخی از شاعران هم دید. به عنوان نمونه، سیدمحمد سجادی در سال 49 که هنوز انقلاب به پیروزی نرسیده بود، شعری در خصوص فلسطین دارد. او یکی از اولین‌ کسانی بود که در این زمینه شعر گفت و به این موضوع توجه کرد.

وی با بیان اینکه فلسطین همیشه برای شعرای فارسی‌زبان معاصر موضوع محوری در ادبیات مقاومت بوده است، ادامه داد: با وجود اینکه در سال‌های اخیر شعر مقاومت بین‌الملل و بیداری اسلامی در کشورهای منطقه مطرح شده است، اما شعر فلسطین همچنان به عنوان گل سرسبد شعر مقاومت میان شاعران فارسی‌زبان دیده می شود. در کنگره‌های مختلف ادبی، شعر فلسطین، یکی از بحث‌های اصلی در این رویدادها است.

این شاعر و منتقد ادبی با اشاره به آمار آثار منتشر شده در این زمینه یادآور شد: تلاش شاعران در حوزه مقاومت و بیداری اسلامی نشان می‌دهد که بیشترین آمار و بسامد به شعر فلسطین اختصاص دارد. فلسطین موضوع جناحی و حزبی نیست، مظلومیت یک عده مسلمان است که سال‌ها دارد تکرار می‌شود. همین نگاه فراجناحی باعث شده است تا شاعران مختلف از گروه‌‌های متفاوت به این مقوله بپردازند. مظلومیت یک عده از انسان‌ها طی سال‌های متمادی باعث شده تا شاعران فارسی‌زبان با هر عقیده و باوری، شعر خود را صدای دفاع از مظلوم قرار دهند.

امام(ره) حیاتی دوباره به شعر فلسطین بخشید

سعیدی‌راد با بیان اینکه اگرچه پیش از انقلاب اشعار متعددی راجع به این موضوع به نظم درآمده است، اما سرآغاز این بحث ادبی از آرمان قدس است که توسط حضرت امام(ره) مطرح شد، افزود: اینکه شعر فلسطین هنوز در فضای ادبیات معاصر ایران زنده است و نفس می‌کشد، مدیون آ رمان قدس است که توسط امام(ره) مطرح و بعد از ایشان، توسط مقام معظم رهبری تکرار شده است. شاید اگر این پیام مهم که یکی از اصول انقلاب است، بیان نمی‌شد، موضوع فلسطین به فراموشی سپرده می‌شد. مقام معظم رهبری هم بارها بعد از امام(ره) به این موضوع اشاره کرده‌اند و تأکید داشتند که این موضوع در میان مباحث پایداری و مقاومت جایگاه خودش را حفظ کند. شاعران هم از دیگر اقشار جامعه مستثنی نیستند و طبق وظیفه‌ای که داشتند، گوشه چشمی به این قضیه دارند.

این منتقد ادبی در ادامه به موضوع فلسطین در شعر شاعران عرب‌زبان منطقه اشاره کرد و اظهار داشت: با وجود اینکه فلسطین قضیه‌ای است که در یکی از کشوهای عرب‌زبان رخ داده، اما طی سال‌های اخیر که به مطالعه و تعامل با شاعران عرب‌زبان پرداخته‌ام، موضوع فلسطین و درد مردم این منطقه را جدی ندیدم. آنقدر که محافل ادبی ایران به آن اهتمام دارند، محافل شعر عرب از آن غافل شده‌اند.

غفلت شاعران منطقه از فلسطین

سعیدی‌راد ادامه داد: جالب است بگویم حتی میان شاعران لبنانی و سوری هم این موضوع را کمتر دیده‌ام. در شب شعرهایی که در لبنان حضور داشتم، شاهد بودم که فقط شاعران ایرانی برای فلسطین شعر گفته‌اند و بقیه شاعرانی که از کشورهای منطقه حضور داشتند، به این موضوع اشاره‌ای نکردند. در مجموع باید گفت که شمیم شعر فلسطین از جانب ایران می‌وزد و چقدر خوب است که ما با برنامه‌ریزی بهتری به نسیم حیات‌بخش، جریان جدیدتری بدهیم.

وی تصریح کرد: انسان وقتی مدتی یک درد را تحمل کند، به آن درد عادت می‌کند. متأسفانه دیده می‌شود که اتفاقی در وهله نخست در یکی از کشورهای منطقه می‌افتد که همه را تکان می‌دهد، مثل موج بیداری اسلامی و اعتراضات در بحرین و یا بمب‌گذاری‌ها و شیعه‌کشی‌ها در عراق، اما وقتی تکرار می‌شود، به آن عادت می‌کنیم. از شنیدن آن ناراحت نمی‌شویم و یا وقتی صحنه‌های آن را در تلویزیون می‌بینیم، متأثر نمی‌شویم. همین اتفاق برای شاعران عرب افتاده است. به نظر می‌رسد دیگر آن حساسیت‌ها دارد جای خود را به عدت کردن می‌دهد.

این منتقد ادبی با بیان اینکه شاعران باید شعر گفتن برای فلسطین را رسالت همیشگی خود بدانند، افزود: یکی از موضوعاتی که می‌تواند به این قضیه کمک کند، بهبهود وضعیت ترجمه در کشور است. ما از ابتدای انقلاب تاکنون با این موضوع مواجه هستیم و همین سبب شده است تا جریان ادبی ما کمتر به دیگر کشورهای اسلامی معرفی شود. بارها شاهد ترجمه آثار دیگران به زبان فارسی هستیم، اما کمتر کتابی را می‌بینیم که از طرف شاعران فارسی‌زبان به دیگر زبان‌ها برگردانده شود.

منبع: تسنیم