آسیب‌های شغلی کشاورزان
صنعت کشاورزی در مقایسه با گذشته تغییرات زیادی داشته و این تغییرات بهداشت و ایمنی کشاورزان را تحت تاثیر قرار داده است، اما هنوز هم استفاده از سموم در مزارع کشاورزی ایران رواج بالایی دارد و این موضوع باعث بروز مسمومیت های حاد و مزمن در کشاورزان می شود.
هدف بهداشت حرفه ای در رابطه با کشاورزان، حفظ و ارتقای سطح سلامتی کلیه شاغلین بخش کشاورزی، پیشگیری از بیماری های حرفه ای، مسمومیت های شغلی، حوادث و سوانح ناشی از کار، تطبیق کار با انسان و در صورت عدم امکان، تطبیق انسان با کار و بالاخره تطابق رضایت بخش فیزیولوژیکی و روانی کار با انسان می باشد.
آفت کش ها بلای جان کشاورزان
در صورت مواجهه کشاورزان با سموم و آفت کش ها تحت شرایط کنترل نشده و بدون استفاده از وسایل حفاظت فردی (ماسک، دستکش و...) عوارضی ایجاد خواهد شد که با سردرد، التهاب پوست و چشم، خستگی، علائم ریوی و شبه آنفلوآنزا و علائم گوارشی به همراه تهوع و استفراغ بروز می کند و در صورتی که میزان مواجهه بالا باشد، می تواند به بروز تشنج، اغما، زایمان زودرس، سقط جنین و تولد نوزاد نارس و حتی ناباروری زنان منجر شود؛ بنابراین همه کشاورزان در تماس با آفت کش ها باید نکات ایمنی را رعایت کنند تا دچار این عوارض خطرناک نشوند.
یک مطالعه شیوع نقایص مادرزادی را در کودکان کشاورزانی که آفت کش ها را بکار می بردند (بیشتر قارچ کش ها) نشان داده است.
از جمله نواقص مادرزادی که در مواجهه با آفت کش ها بوجود می آید، شکاف دهان و صورت است.
خطر بیماری های ریوی
به گفته متخصصان، کشاورزان با طیف وسیعی از آلودگی های محیطی مواجهند که از طریق دستگاه تنفس وارد بدن شده و عوارض زیادی را ایجاد می کند؛ به عنوان مثال گرد و غبار موجود در هوا شامل گرده گیاهان، موی حیوانات، قارچ ها، باکتری ها، آفت کش ها، مدفوع حیوانات و حشرات علاوه بر مشکلات پوستی می تواند باعث بروز تنگی نفس، سرفه و التهاب غشای مخاطی چشم، بینی و گلو در کشاورزان شود.
از طرفی مواجهه با گرد و غبارهای غیرآلی (منشاء گرد و غبار غیر آلی عمدتا خاک و با دلایل ناشناخته است) نیز در کشاورزان اثرات نامطلوبی روی ریه خواهد داشت و این خطر بویژه در مناطقی که آب و هوای خشک دارند، بیشتر دیده می شود. در این بین پایش افراد از نظر بروز علائم ریوی و استفاده از وسایل حفاظت تنفسی مثل ماسک های استاندارد، بهترین روش پیشگیری به حساب می آید.
سرطان ها
به گفته متخصصان، سرطان پوست مشکل شایعی است که سلامت کشاورزان را به خطر می اندازد؛ چرا که این افراد ساعت های زیادی را زیر نور خورشید مشغول به کار هستند و درصد بسیار کمی از آنها از کرم ضدآفتاب، کلاه و لباس های پوشیده برای حفاظت از پوست در مقابل آفتاب استفاده می کنند.
یک مطالعه نشان داده که سرطان لب در بین کشاورزان بیش از سایرین می باشد. مطالعه دیگری نشان دهنده افزایش میلوم (سرطان سلول های مغز استخوان) در بین کشاورزان می باشد.
مطالعات دیگر افزایش لنفوم، سرطان پروستات، تومور مغزی و سارکومای اعضای نرم را نشان داده اند.
آسیب های اسکلتی
از طرف دیگر، مشکلات اسکلتی عضلانی در بین کشاورزان شیوع زیادی دارد، زیرا آنها مجبورند ساعت ها در یک حالت فیزیکی مثلا ایستاده، نشسته یا خمیده کار کنند و همین موضوع باعث بروز کمردرد، گردن درد و دردهای مزمن در ناحیه دست و پا می شود.
همچنین واریس و آرتروز از جمله بیماری هایی است که کشاورزان بالای 35 سال را هدف قرار می دهد.
آرتریت لگن و زانو نیز در رانندگان تراکتور دیده شده است.
این در حالی است که استراحت هنگام کار و انجام نرمش های گردن و کمر و همچنین استفاده از کرم ضدآفتاب جلوی بروز بسیاری از مشکلات را می گیرد.
سایر مشکلات سلامتی کشاورزان
افت شنوایی از جمله مشکلاتی است که به دلیل مواجهه با صدای پمپ ها و صدای تراکتور (در رانندگان تراکتور) بروز می کند.
به کارگیری کابین تراکتور تا حد زیادی صدا را کاهش می دهد، ولی استفاده از وسایل حفاظت شنوایی نیز توصیه می شود.
کشاورزان در معرض طیف وسیعی از سایر بیماری های عفونی مثل سل، درماتیت، تب مالت و ... نیز می باشند.
راه های جلوگیری از اثرات عوامل زیان آور در کشاورزی
1- آموزش درباره نحوه استفاده صحیح از وسایل حفاظت فردی و ماشین آلات کشاورزی
2- شستشوی دست ها و زیر ناخن ها بعد از انجام کار و قبل از خوردن غذا
3- استفاده از دستکش در هنگام هرس کردن گیاهان تیغ دار و آماده سازی کودهای حیوانی و شیمیایی
4- استفاده از ماسک تنفسی مناسب جهت جلوگیری از حوادث
5- استفاده از جعبه کمک های اولیه مجهز به وسایل لازم
6- استفاده از کلاه و عینک آفتابی و سایبان مناسب
7- استفاده از لباس کار متناسب با فصل و شرایط محیطی
8- استفاده از کرم های ضدآفتاب هنگام کار زیر نور خورشید
9- تعویض لباس ها و استحمام در پایان عملیات سم پاشی
10- نصب علایم هشداردهنده بر روی ظروف حاوی سموم
11- مراجعه به نزدیک ترین مرکز بهداشتی- درمانی در صورت بروز مسمومیت ناشی از سموم
12- از بین بردن حشرات ناقل بیماری (کنه، حشرات، بید، عقرب و ...)
13- عدم تماس مستقیم با حیوانات، دفن بهداشتی یا سوزاندن لاشه حیوانات و طیور
14- استفاده از تجهیزات ایمن (تراکتور دارای اتاقک مناسب و ...) جهت کاهش صدا و ارتعاش
15- استفاده از کمربند ایمنی یا طناب مهارکننده جهت بالا رفتن از درختان تنومند و بلند
16- پرهیز از انجام کار در وضعیت های نامناسب بدنی
17- استراحت های کوتاه مدت هنگام کار با ماشین آلات کشاورزی ارتعاش زا
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع :
جام جم - اسدالله حبیبی ، متخصص طب کار
مرکز بهداشت استان مرکزی
وبلاگ آتش نشانی
مطالب مرتبط:
چگونه از مسمومیت با مواد شیمیایی جلوگیری کنیم؟
