تبیان، دستیار زندگی
ابراز خشم در افراد گوناگون، از اشکال متفاوتى برخوردار است: برخى خشم خود را بیرون‌ می ریزند و برخى آن را سرکوب مى‌کنند و برخى دیگر نیز با آن کنار مى‌آیند و با شرایط ، به نوعى سازگار مى‌شوند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

با دل و جرات باش، نه عصبانی

بررسی تفاوت خشم و جرات ورزی


افرادى که رفتار منفعل - پرخاشگرانه دارند ممکن است در شرایط جارى خشم خود را ابراز نکنند و از این‌که مورد ظلم قرار گرفته‌اند شکایتى ابراز ندارند، اما به محض کم‌رنگ شدن سایه‌ى ظالم، خشم خود را به بدترین وضع ابراز کنند.


با دل و جرات باش، نه عصبانی

ابراز خشم در افراد گوناگون، از اشکال متفاوتى برخوردار است:

برخى خشم خود را بیرون‌ می ریزند و برخى آن را سرکوب مى‌کنند و برخى دیگر نیز با آن کنار مى‌آیند و با شرایط ، به نوعى سازگار مى‌شوند.

شاید براى این سه صورت‌مسئله ، بتوان این توضیح را قایل شد:

1- افرادى که خشم را تجربه یا آن را بیرون‌ریزى مى‌کنند

2- افرادى که خشم را سرکوب مى‌کنند

3- افرادى که خشم را به شکل‌خصومت و احساس دشمنى بروز مى‌دهند.

بر اساس الگوهایى که براى مفهوم خشم ارائه شده‌ است ، سه مۆلفه یا سه جزء براى خشم برشمرده مى‌شود :

اولین مۆلفه «شناخت» است. در واقع شناخت ، به ارزیابى‌ها، انتظارات، نگرش‌ها و باورهاى انسان اشاره دارد. مۆلفه‌ى دیگر، برانگیختگى بدنى یا به عبارت دیگر پاسخ‌هاى بدنى افراد در حالت خشم است. تمام پاسخ‌هاى بدنى از قبیل برافروختگى چهره‌اى، انقباض عضلانى و غیره که در خشم تجربه مى‌شوند، اجزاى این مۆلفه هستند. سومین مۆلفه رفتارهاى پرخاشگرانه است . رفتارهاى پرخاشگرانه ممکن است به‌ صورت کلامى (فحاشى و بددهنى که در وضعیت خشم از فرد سر مى‌زند) یا غیرکلامى (از نزاع فیزیکى تا تخریب اشیا و حتى ارتکاب به قتل) باشد.

تجربه‌ى حالات هیجانىِ مربوط به خشم ممکن است به خصومت یا بروز رفتارهاى پرخاشگرانه بینجامد.

با توجه به مۆلفه‌ى شناختى، روان‌شناسان به چندین مفهوم خشم اشاره داشته‌اند:

اول این‌که براى پردازش‌هاى شناختى در خشم سرنخ‌هایى قایل شده‌اند، یعنى علایمى که مى‌توانند نشانه‌ى آغاز خشم باشند.

دوم این‌که سرنخ‌ها از سوى فرد مورد تفسیر قرار مى‌گیرند. پس از تفسیر این سرنخ‌ها، نوع پاسخى که فرد باید به آن‌ها بدهد مشخص مى‌شود.

مرحله‌ى بعدى اتخاذ یکى از این پاسخ‌ها و سپس ارائه‌ى آن است.

اختلال در هر یک از این فرایندها ، مى‌تواند به خشم و رفتار پرخاشگرانه منتهى شود. این‌گونه اختلال‌ها در مجموع انحرافات شناختى نامیده شده‌اند. در « انحرافات شناختى» گفته مى‌شود که فکر دچار نقصان است، یعنى فرد اساساً از تفکر درباره‌ى عواقب رفتار خود در موقع جست‌وجوى پاسخ و ارائه‌ى آن عاجز است.

با رشد رفتار جرات مندانه ، بیاموزید که بدون خشم یا رفتار پرخاشگرانه و گستاخانه ، حقوق خود را احیا کنید ؛ یا از تضییع آن جلوگیری نمائید

حالا جرات مندى چیست؟

مهارت جرات مندى یا همان رفتار جرات مندانه، رفتار یا مهارتى است که به افراد توانایى مى‌دهد از خودشان در موقعیت‌هاى مختلف محافظت و دفاع کنند. کسانى که این مهارت را دارند، با رفتار جرات مندانه‌ى خود قادرند دیگران را از عقاید و احساسات‌شان مطلع کنند و اجازه ندهند که آن‌ها بنا به میل خود رفتار کنند.

این افراد قادرند دیگران را در موضعى قرار دهند که ضمن احترام به حق خود، به حق آن‌ها نیز احترام بگذارند. این رفتار به این دلیل در جهت مخالف با رفتار پرخاشگرانه یا منفعلانه یا منفعل - پرخاشگر قرار دارد که در آن ، افراد در یک تعامل برنده - برنده قرار مى‌گیرند.

یعنى ضمن احترام و حفظ حقوق دیگران اجازه نمى‌دهند که به آن‌ها بى‌احترامى شود یا نادیده گرفته شوند. چنان‌که ذکر شد در رفتار پرخاشگرانه فرد براى احقاق حقوق خود، حقوق دیگران را زیر پا مى‌گذارد و از آن‌جا که خود مورد بى‌احترامى قرار گرفته، یا تصور مى‌کند که به او بى‌احترامى شده یا خواهد شد، در صدد رفتار متقابل برمى‌آید و ممکن است به‌جاى یک ضربه که متحمل شده، ده‌ها ضربه را به طرف مقابل وارد کند.

برعکس، افراد منفعل و تابع ، به‌رغم این‌که شاهد تضییع حقوق خود و بى‌احترامى دیگران نسبت به خود هستند، از ترس این‌که مبادا با اعتراض اوضاع را بدتر کنند یا خشم طرف مقابل را برانگیزند، سکوت مى‌کنند و حتى در مواردى تن به پست‌ترین کارها مى‌دهند تا مبادا دیگران را از خود ناامید کنند و در نتیجه‌ى آن طرد شوند.

با دل و جرات باش، نه عصبانی

افرادى که رفتار منفعل - پرخاشگرانه دارند ممکن است در شرایط جارى خشم خود را ابراز نکنند و از این‌که مورد ظلم قرار گرفته‌اند شکایتى ابراز ندارند، اما به محض کم‌رنگ شدن سایه‌ى ظالم، خشم خود را به بدترین وضع ابراز کنند.

براى مثال اموال کسانى را که تصور مى‌کنند به آن‌ها ظلم کرده‌اند از بین ببرند یا حتى ممکن است تله‌هایى بر سر راه آن‌ها بگذارند که جان و مال‌شان را به خطر اندازد.

بنابراین، با رشد رفتار جرات مندانه ، بیاموزید که بدون خشم یا رفتار پرخاشگرانه و گستاخانه ، حقوق خود را احیا کنید ؛ یا از تضییع آن جلوگیری نمائید .

فرآوری: سرور حاجی سعید

بخش خانواده ایرانی تبیان


منبع : کتاب فرزندان خجالتی یا پرخاشگر ، نویسنده : دکتر پروانه محمدخانی

مطالب مرتبط:

شادکامی و رو‌ش‌های ایجاد آن

وقتی زمان را کش‌دار می‌کنی

12 راز موفقیت در زندگی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.