گیرنده های موجود در پوست

اهداف:

آشنایی با انواع گیرنده موجود در پوست انسان

کلمات کلیدی: پایانه های آزاد، جسمک مایسنر، دیسک ها مرکل، اندام های انتهایی مو، اندام های انتهایی رافینی، اجسام پاچینی

در طرح درس قبل با انواع گیرنده های موجود در بدن آشنا شدیم و هم چنین نحوه طبقه بندی آن ها را با هم ملاحظه کردیم. در این طرح درس  و طرح درس های بعدی به طور اختصار با گیرنده ها ی موجود در هر اندام آشنا می شویم.

پوست تقریباً دارای 6 نوع گیرنده می باشد که در سطوح مختلف پوست قرار دارند. برخی از حس ها  توسط گیرنده های مشابه ای شناسایی می شوند. مثلاً: حس لمس، حس فشار و حس قلقلک دارای گیرنده های مشابه اند اما قرار گیری این گیرنده ها در پوست با هم متفاوت است.

1) پایانه عصبی آزاد:

این گیرنده در همه جای پوست دیده می شود. حتی در قسمت هایی از چشم مثل قرنیه که به غیر از پایانه های عصبی آزاد هیچ پایانه عصبی دیگری ندارند می تواند حس های لامسه و فشار ایجاد کند.

2) جسمک مایسنر:

گیرنده لامسه بسیار حساس است که به صورت یک پایانه عصبی دراز و کپسولدار، یک فیبر عصبی حسی بزرگ و میلین دار است.

درون کپسول تعداد زیادی فیلامان های عصبی منشعب دیده شده است. این گیرنده در قسمت های بدون موی پوست مشاهده می شود و تعداد آن مخصوصاً در نوک انگشتان، لب ها و برخی دیگر از نواحی پوست که توانایی زیادی برای تشخیص ویژگی های فضایی حس لمس را دارند فراوان است. این گیرنده ها به حرکت اشیا بر روی پوست و نیز ارتعاش کم فرکانس بسیار حساس است.

3) اجسام مایسنر:

گیرنده های لامسه ای نوک پهن در نوک انگشتان دارای اجسام مایسنر است. نوعی از آنها که در پوست نیز مشاهده می شود، دیسک های مرکل نام دارد، و در قسمت های مو دار بدن وجود دارند.

این گیرنده ها مسئول ارسال پیام های دایمی هستند که به فرد اجازه می دهد تا تماس مداوم پوست با اشیاء را تشخیص دهد. این دیسک ها با هم جمع شده و گیرنده گنبدی ایگو را تشکیل می دهند که برجسته می باشد. این تجمعات نقش بسیار مهمی در تعیین محل حس های لمس در نواحی سطحی بدن و تعیین جنس شی ء لمس شده دارند.

4) اندام انتهایی مو:

حرکت جزیی هر یک از مو های بدن باعث تحریک فیبر های عصبی در انتهای هر مو می شود. این گیرنده ها به راحتی سازش می یابند و شبیه اجسام مایسنر عمدتاً حرکت اشیا بر سطح بدن یا تماس اولیه اشیا با بدن را شناسایی می کنند.

5) اندام های رافینی:

در مناطق عمیق تر پوست وجود دارند که چند شاخه و کپسول دار می باشند. به آرامی سازش می یابند و برای اعلام وضعیت تغییر شکل بافت ها همچون پیام های لمس و فشار سنگین دارای اهمیت هستند. برخی از آن ها که در کپسول مفصلی نیز یافت می شوند در چرخش مفصل کمک می کنند.

6) اجسام پاچینی:

بلافاصله در زیر پوست و هم در عمق بافت ها بدن قرار دارند. آن ها فقط توسط فشار موضعی و سریع تحریک می شوند زیرا در طی چند صدم ثانیه سازش می یابند. بنابراین جهت شناسایی ارتعاش بافتی یا سایر تغییرات سریع در وضعیت مکانیکی بافت ها حایز اهمیت می باشند. (فیلم 1).

گیرنده های موجود در پوست_sence skin

برای مشاهده فیلم می توانید اینجا هم کلیک کنید.

اطلاعات حسی از طریق دو مسیر متفاوت از مسیر نخاع وارد مغز می شوند:

از طریق ستون خلفی نخاع:

حس هایی نظیر حس لمس، حس های ارتعاش، حس های مربوط به وضعیت مفاصل، حس های مربوط به حرکت بر روی پوست، حس های فشار  از این طریق به مغز می رسند.

از طریق قدامی طرفی:

حس های درد، حرارت، فشار ولمس غیر دقیق، حس های خرش و قلقلک، حس های جنسی از طریق مسیر قدامی طرفی نخاع به مغز می رسند.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: فاضل سامانی