تبیان، دستیار زندگی
استفاده از نقوش حیوانی در تزئین انواع آثار بدست آمده از هنر ماقبل تاریخ در ایران، آناتولی، هنر تا اسکاندیناوی مشترک است و به همین دلیل به این سبک، سبک جانوری لقب داده اند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

هنر ایرانی و سبک جانوری (1)


استفاده از نقوش حیوانی در تزئین انواع آثار بدست آمده از هنر ماقبل تاریخ در ایران، آناتولی، هنر تا اسکاندیناوی مشترک است و به همین دلیل به این سبک، سبک جانوری لقب داده اند.

هنر ایرانی و سبک جانوری (1)

پارس یا پرشیا یا فلات مرتفع و محصور در میان کوهستان ها در شرق بین النهرین، نامش را از مردمانی گرفته است که در سال 538 پیش از میلاد بابل را تسخیر کردند.

ایران که پیوسته از دوران پیش از تاریخ به بعد ، مسکون بوده است، به نظر می رسد که همواره نقش دروازه ای را برای قبایل مهاجر استپ های آسیایی در شمال و هند در شرق خود داشته است.

تازه واردان مدتی در این سرزمین اقامت می گزیدند، بر جمعیت محلی مسلط می شدند یا با ایشان درمی آمیختند، تا آن که سرانجام و به نوبه ی خود بر اثر فشار موج بعدی مهاجران ، مجبور به مهاجرت به مناطقی چون بین النهرین، آسیای صغیر و یا جنوب روسیه می شدند.

سبک جانوری

اطلاعات چندانی درباره ی مهاجرت های این اقوام کوچنده دردست نیست ؛ اطلاعات کنونی ما نیز گنگ و تردیدآمیز است. چون قبایل کوچنده هیچ ساختمان یا سند مدون دایمی از خود بر جای نمی گذاردند، مسیر حرکت ها و مهاجرت های ایشان را فقط از روی مطالعه ی دقیق اشیایی که همراه مردگان شان دفن می کردند می توان ردیابی کرد.

این گونه اشیای چوبی ، استخوانی یا فلزی معرف نوع خاصی از هنر قابل حمل هستند که بر روی هم با عنوان "ابزار کوچ نشینی" مسخص می شوند:

مانند انواع سلاح، دهنه ی اسب، سگک، سنجاق و دیگر اشیای تزئینی و انواع جام، کاسه و مانند این ها.

این اشیا در منطقه ای وسیع از سیبریه تا اروپای مرکزی و از ایران تا اسکاندیناوی یافت شده اند.

خصوصیت اصلی این سبک، همچنان که از عنوانش بر می آید، کاربرد تزئینی مضامین جانوری به شیوه ای نسبتا انتزاعی و تخیل آمیز است

وجه مشترک این ها نه فقط طراحی تزئینی و مرصع نشان بلکه مجموعه ای از شکل های معروف به "سبک جانوری" نیز هست.

خصوصیت اصلی این سبک، همچنان که از عنوانش بر می آید، کاربرد تزئینی مضامین جانوری به شیوه ای نسبتا انتزاعی و تخیل آمیز است.

یکی از سرچشمه های سبک جانوری ، ظاهرا ایران باستان بوده است، که در آن این سبک، ناگهان و از نو در اشیای مفرغی و کوچک متعلق به سده های نهم تا هفتم پیش از میلاد ظاهر می شود.

با آن که منشاء و تاریخ دقیق اغلب اشیا به هیچ وجه قطعا مشخص نشده است، تکه ای از کمربند زرین در شکل 1 احتمالا به زیویه در شمال غربی ایران تعلق دارد که در سده ی هفتم پیش از میلاد تحت حکومت "مانائیان " بود.

در این جا سبک جانوری به ظریف ترین و حیرت انگیز ترین شکل خود دیده می شود.

  ادامه دارد...

سمیه رمضان ماهی

بخش هنری تبیان


منابع:

تاریخ هنر جانسن

هنر در گذر زمان هلن گاردنر

تاریخ تحلیلی هنر جهان ادوارد میلر آپجان