ایجاد اولین بانک سلولی اجداد اسب‌های دنیا
به نقل از روابط عمومی مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، دکتر سیدابوالحسن شاهزاده فاضلی، رییس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران؛ در خصوص این خبر گفت: امروزه صنعت اسب در بین پنج صنعت اولیه پررونق دنیا قرار دارد و ایران نیز مهد اولیه پرورش اسب در دنیاست. اسب کاسپین از شش هزار سال قبل از میلاد در سواحل دریای مازندران می زیسته و برای اولین بار در سال 1344 (ه.ش) در اطراف شهر آمل در استان مازندران توسط خانم لوئیز فیروز، پرورش دهنده آمریکایی، کشف شد. این اسب که دارای قدی کوتاه و گوشهای کوچک است، با عنوان اسب مینیاتوری خزر نیز معروف است و به عنوان یکی از نژادهای پایه در سطح بین‌المللی شناخته شده است.
تاریخ پرورش این اسب به ایران باستان، حداقل به 3000 سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد و در 500 سال قبل از میلاد مسیح، داریوش شاه کبیر با دلاوری خود در رام کردن این اسب هنگامی که برای شکار شیر رفته بود، کوشید. داریوش با به تصویر کشیدن کاسپین در مهر سلطنتی خود و همچنین سنگ های راه پله های کاخش در پرسپولیس این حیوان را با ارزش شمرده است. کاسپین بین 100 تا 120 سانتی متر است و یک اسب است نه پُنی. رنگی اصلی کاسپین بلوطی، کهر و خاکستری است.
پوشش بدن این حیوان بسیار نازک و ابریشمی است. در زمستان، پوشش بدن می تواند ضخیم تر شود تا کاسپین در مقابل آب و هوای های گوناگوی سازگارپذیر گردد. سم های حیوان، بیضوی است و ساختار استخوانی اش بسیار متراکم است. از آنجا که خاستگاه اصلی کاسپین مناطق کوهستانی ایران است، حرکاتی چابک آهو مانند دارند و پرش کننده های عالی هستند. کاسپین هوش و شجاعت خوبی دارد و خیلی سریع یاد می گیرد.
اسب کاسپین نژاد بومی كشور ایران است. به همین دلیل ذخیره ژنتیکی ارزشمندی محسوب می شود و متاسفانه بدلیل عدم توجه به پرورش و مطالعات مرتبط با این حیوان در موطن اصلی خود در آستانه انقراض قرار دارد.
دکتر فاضلی اذعان کرد: اگر چه سال ها از تاسیس انجمن های مختلف اسب کاسپین در بریتانیا و امریکا و چند کشور دیگر می گذرد و از ذخایر ژنتیکی این اسب بهره برداری صورت گرفته است و صادرات این اسب به یک تجارت پر سود در این کشورها تبدیل شده است ولی بدلیل ایجاد همخونی بالا و یکنواختی گله ها در خارج از کشور، دستیابی به منبع اصلی ذخایر ژنتیکی این گنجینه طبیعی از آرزوهای آنها بشمار می رود، لذا شناسایی و ثبت بین المللی و برنامه ریزی جهت توسعه پرورش و تکثیر این موجود و استفاده از آن در جهت تولید ثروت بسیار ضروری است.
وی خاطر نشان کرد: به عنوان یک اقدام عاجل در جهت ثبت این میراث گرانبهای ملی و جلوگیری از خطر انقراض آن برای اولین بار در سطح جهان از سوی مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران رده های سلولی از جمعیت اسب کاسپین کشور (اسبچه خزر) تهیه گردید. این مجموعه سلولی می تواند زمینه ساز توجه بیشتر برای حفظ این گونه با ارزش به عنوان یكی از اقلام گنجینه تنوع زیستی باشد. نتیجه این پروژه ملی مجموعه سلولی است که علاوه بر ارزش آن در حفظ ذخایر ژنتیکی و جلوگیری از انقراض اسب کاسپین، به عنوان منبعی سهل الوصول و آماده برای تحقیقات ژنتیك، اصلاح نژاد، همانندسازی و... در اختیار محققین علاقمند قراردارد.
فرآوری: سمانه سادات عنایتی
بخش دانش و زندگی تبیان
منابع:
ibrc
The Circle of Ancient Iranian Studies
Firouz, Louise The Caspian Miniature Horse of Iran, Field Research Projects, Florida, USA, 1972
Bonyannews
