مگر نگفتند با دشمنان خدا دشمن باشیم؟!

خداوند در آیه 22 سوره مجادله می فرماید: (هیچ قومی را که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارند نمی یابی که با دشمنان خدا و پیامبرش دوستی کنند، هر چند پدران یا پسران یا برادران یا خویشاوندانشان باشند): «لَا تَجِدُ قَوْمًا یُۆْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءهُمْ أَوْ أَبْنَاءهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِیرَتَهُمْ».

با این حال در آیه 15 سوره لقمان سفارش شده است که اگر پدر و مادر تو مشرک بودند، (با آن دو، در دنیا به طرز شایسته ای رفتار کن): «صَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفًا».

آیا این دو آیه با یکدیگر سازگارند؟

در ابتدا لازم به ذکر است که «یُوَادُّونَ » در آیه اوّل، از مادّه «ودّ» می به اشد. یکی از معانی بیان شده برای این واژه دوست داشتن است. امّا به معنای آرزو داشتن نیز آمده است.

در لسان العرب (1) گفته شده: «وَدِدْتُ الشی‏ءَ أَوَدُّ، و هو من الأُمْنِیَّة»، همچنین عبارت: «وَدِدْتُ لو كانُ كَذا و لو أَنَّك فَعَلْتَ كَذا» چنین ترجمه شده است: (آرزو می‌کنم که چنان بود و یا چنین می‌کردی). (2)

علاوه براین راغب اصفهانی نیز همین معنا را ذکر کرده است. (3)

در نتیجه می‌توان گفت «ودّ» به معنای دوستی همراه با تمایل و آرزوی قلبی می باشد.

به عنوان مثال شخصی کسی را دوست داشته باشد به گونه ای که میل داشته باشد تا در اخلاق، رفتار، عقیده، مقام و ... به مانند او باشد.

بنابراین، در آیه 22 سوره مجادله: «لَا تَجِدُ قَوْمًا یُۆْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ...» بیان شده است که با دشمنان خدا و مشرکان نباید پیوند و دوستی قلبی داشت. علّت آن نیز مشخّص است، زیرا سبب می شود تا ایمان و عقیده شخص مۆمن به خطر بیفتد.

امّا در آیه 15 سوره لقمان، ابتدا توصیه شده است که (هر گاه آن دو ـ والدین مشرک ـ تلاش کن‌اند که تو چیزی را شریک من قرار دهی، ... از ایشان اطاعت مکن)،: «إِن جَاهَدَاكَ عَلى أَن تُشْرِكَ بِی مَا لَیْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا » و پس از این گفته شده (با آن دو، در دنیا به طرز شایسته ای رفتار کن): «وَصَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفًا». یعنی رفتار شایسته با پدر و مادر باید بگونه ای باشد که سبب دگرگونی در عقاید شخص نگردد و محبّت و دوستی آن‌ها باید در حدّ خوش اخلاقی با آن‌ها باشد نه تمایل قلبی به افکار باطلشان.

اگر خوب بنگریم می بینیم در سوره لقمان نیز خداوند به مودّت (پیوند قلبی) با پدر و مادر مشرک امر نکرده است. به همین خاطر لزوم احترام به آنان را با عبارتی دیگر یعنی: (مَعْرُوفًا) بیان کرده است.

در نتیجه هیچ گونه تضادّی بین دو آیه دیده نمی شود و دو آیه کاملا با یکدیگر هماهنگ می باشند.

پی نوشت ها:

(1) - لسان العرب، جلد 3، صفحه 454.

(2) - فرهنگ ابجدی عربی ـ فارسی، جلد 1، صفحه 980.

(3) - ترجمه مفردات، جلد، صفحه 432.

منبع: اسک دین