کنکور، تمام زندگی نیست

الان که دارید این مقاله را می خوانید، چند هفته است که شما از مهم ترین هدفی که در طول یک سال یا بیشتر برایش برنامه ریزی کردید، یعنی شرکت در آزمون سراسری امسال فارغ شده اید. قبل از هر چیزی باید به همه شما عزیزان، یک تبریک خاص و ویژه عرض کنیم؛ به خاطر این که با وجود تمام افت و خیزها توانستید این مرحله مهم از تحصیل و زندگی تان را پشت سر بگذارید.

مثل تمام آزمون ها، احتمالاً الان خیلی از شما عزیزان از نتیجه تلاش و زحمت خودتان راضی و خوشحال هستید و بعضی ها هم چندان از جلسه آزمون و نتیجه احتمالی تان راضی نیستند؛ حتی ممکن است عده ای هم وجود داشته باشند که به شدت افسوس بخورند.

ضمن عرض یک تبریک دیگر به گروه اول، امروز روی سخن من با شما عزیزان گروه سوم است؛ یعنی کسانی که به خوبی آزمون نداده اند، ناراحتند و پیوسته با مقصر دانستن همه افراد و موضوعاتی که به ذهنشان می رسد، دنیا را تیره و تار می بینند. ما با داوطلبان زیادی در مقاطع مختلف برخورد داشته ایم که بعد از آزمون احساس می کردند دنیا به  آخر رسیده و زندگی دیگر هیچ زیبایی و مفهومی برای آنان ندارد.

همه ما بارها در طول زندگی مان اشتباهاتی کرده و برای پیامدهای آن افسوس خورده ایم. گاهی نتیجه یک اشتباه تا همیشه گریبان ما را می گیرد و ما را بر آن می دارد تا پیوسته افسوس بخوریم.

افسوس خوردن باعث ایجاد ناامیدی، و نا امیدی، باعث افسردگی و عدم اعتماد به نفس در ما می شود و موجب می شود تا در تمامی شرایط به نداشته ها فکر کنیم و نتوانیم داشته هایمان را ببینیم.

در بیشتر مواقع، دلیل اصلی افسوس خوردن این است که آن طور که باید و شاید تلاش نکرده ایم و موقعیت هایی را از دست داده ایم؛ مثلاً ممکن است افسوس بخوریم که چرا فلان دوره آموزشی را ندیدیم یا وقت بیشتری برای کاری که می بایست انجام می دادیم، نگذاشتیم.

مسایلی که ممکن است خیلی از افراد را از پا در بیاورد، شاید برای بسیاری که از کسانی که از بیرون به ماجرا نگاه می کنند بسیار سطحی و پیش پا افتاده باشد. موفقیت در کنکور نیز یکی از این مسایل است.

درست است که اهداف ما برایمان بسیار مهم است، و از جمله این هدف ها هم یکی قبولی در کنکور است، اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که هر هدف در زندگی ما چقدر ارزش دارد.

آیا یک هدف، آن قدر مهم است که به قیمت افسردگی و اختلال در امور مختلف زندگی ما تمام شود؟

روی سخنم با همه داوطلبان عزیز است؛ آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که واقعاً کنکور چقدر در زندگی شما اهمیت و نقش دارد؟

شاید پاسخ شما این باشد که دوست دارم با کسب یک رتبه خوب در کنکور و تحصیل در رشته پزشکی یا حقوق و ... به یک موقعیت عالی در جامعه دست پیدا کنم.

این دلیل به طور حتم، علت اصلی شرکت تعداد بسیار زیادی از شما عزیزان در کنکور و کسب رتبه خوب است. ممکن است که در میان شما داوطلبان عزیز، کسانی نیز وجود داشته باشند که کنکور را رۆیا و تمام زندگی خود قرار نداده باشند، اما به خاطر اصرار خانواده و توقعات غیر منطقی و بیش از حد والدین، مانند گروه اول به کنکور نگاه کنند؛ در واقع آن ها هم ناچارند تا به خاطر خشنودی و کسب تأیید والدین، موفقیت در این آزمون را جزو آمال و اهداف خود قرار دهند؛ به هر حال، کسب یک رتبه خوب و قبولی در یک دانشگاه عالی، هدف بزرگ گروه زیادی از شما داوطلبان است. در راه تحقق این هدف نیز تلاش و کوشش خوب است؛ اما کسب نکردن یک نتیجه دلخواه نباید به تمام زندگی فرد آسیب بزند.

با خود صادق باشید و به این سۆال ها پاسخ دهید:

آیا رسیدن به یک جایگاه اجتماعی و اقتصادی خوب فقط از راه درس خواندن میسر است؟

آیا در اطراف خود کسانی را نمی شناسید که بدون ادامه تحصیل در یک رشته و دانشگاه خوب به جایگاه مناسبی رسیده باشند و یا در میان مردم قابل احترام و بزرگ باشند؟

در ضمن باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که کنکور نه یک هدف، بلکه وسیله ای برای تحقق اهداف شما است آیا راه های دیگری برای تحقق اهداف شما وجود ندارد؟

آیا حاضرید که به هر قیمتی به اهداف خود، این گونه جامه عمل بپوشانید؟

معمولاً بعد از کنکور دو گروه از آزمون ناراضی هستند:

داوطلبان کوشا و زرنگ که بسیار زحمت کشیده و درس خوانده اند و با توجه به نتایجی که در آزمون های  آزمایشی یا آزمون هایی که خود در منزل انجام می دادند، احساس می کرده اند که کنکور را به خوبی پشت سر خواهند گذاشت و به اهداف و آرزوهای خود خواهند رسید، و

گروه دوم، داوطلبانی هستند که به اندازه کافی، وقت و انرژی خود را برای این آزمون نگذاشته اند و اکنون از عملکرد خود ناراحتند.

روی سخنمان با هر دو گروه است. قبل از هر چیز سعی کنید تا برای آن جه که گذشته و تغییر آن از توان شما خارج است ناراحت نشوید؛ چون این کار، فقط باعث می شود تا انرژی و روحیه خود را از بین برده و از لحظاتی که در پیش رو دارید نیز لذت و استفاده لازم را نبرید.

به قول آن ضرب المثل معروف «گذشته ها گذشته و برای گذشته نباید افسوس خورد».

داوطلبان زرنگ که معمولاً بیشترین ضربه را از نتیجه غیر دلخواه خود در کنکور می گیرند نیز باید توجه داشته باشند که آن چه بیشترین اهمیت را دارد این است که تمام زحمت و توان خود را برای این آزمون گذاشته اند و گرچه از آزمون رضایت کافی ندارند، اما باید بدانند که مهم ترین موضوع در چنین شرایطی این است که به خودشان بدهکار نیستند؛ زیرا تمام تلاش خود را کرده اند و در هر رقابتی، هر چند که گروهی کاملاً آماده نیز باشند، ممکن است که برخی از اتفاقات پیش بینی نشده، در هدف ما اختلال و نقصان ایجاد کند.

گرچه، کمی سخت است، اما شما عزیزان باید با تمرین و ممارست، با افکار منفی مغزتان مبارزه کنید تا بتوانید احساس گناه را از خود دور کنید و دایم با خود تکرار کنید که افسوس خوردن بی فایده است.

 مسأله دیگری که از شما خواهش می کنیم به طور عمیقی به آن فکر کنید، این است که ممکن است در مسیر زندگی ما اتفاقاتی بیفتد که ما در آن لحظه احساس کنیم که زندگی ما را به هم زده و ما را از رسیدن به اهدافمان بازداشته است، اما بعدها و شاید پس از گذشت سال ها متوجه می شویم که آن اتفاق به ظاهر تلخ، به نفع ما بوده است؛ به این دلیل که خداوند همیشه به فکر ماست و حتی در لحظه هایی که احساس ناکامی و شکست می کنیم نیز تدبیر امور را در مسیر خوشبختی و منفعت ما قرار داده است؛ به عنوان نمونه، اگر امسال شما با هدف قبولی در رشته حقوق در یک دانشگاه عالی، زحمت کشیده و مطالعه کرده اید، اما احتمال می دهید که چنین نتیجه ای را نگیرید و در آن رشته پذیرفته نشوید، شاید در کوتاه مدت بسیار ناراحت شده و بر جریان امور افسوس بخورید؛ اما به این نکته فکر کنید که شاید بعدها توانایی لازم برای موفقیت در این رشته را نداشته باشید و مثلا در رشته مدیریت یا روان شناسی از نظر کار و حضور درجامعه موفق تر باشید.

گروه دوم نیز باید توجه داشته باشند که ما در بیشتر مواقع، حتماً نتیجه کار و تلاش خود را می بینیم و وقی تلاشی صورت نگیرد، نتیجه مطلوبی نیز در میان نخواهد بود.

اگر در طول دوره آمادگی برای کنکور، وقت کافی و برنامه مناسبی برای موفقیت در کنکور نداشته اید، اگر با بازیگوشی و درس خواندن های پراکنده به برنامه خود عمل نکرده اید و یا به خاطر تفریحات و علایق خود، کنکور را در حاشیه قرار داده بودید، پس آزمون خوبی هم نداده اید.

حالا که پس از آزمون، متوجه اشتباهات خود شده اید، بدون احساس ناراحتی و گناه و به جای مۆاخذه خود به دنبال دلیل باشید و «باید» و «نباید» ها را نادیده بگیرد و همراه با خود، نگاهی کوتاه به گذشته کرده و از اشتباهات خود درس بگیرید و به خود قول بدهید که دیگر هرگز آن اشتباه را مرتکب نخواهید شد.

مطمئن باشید که به اندازه کافی وقت برای جبران این اشتباهات وجود دارد. باور کنید که با این دیدگاه، یعنی پی بردن به اشتباهات خود و تصمیم به اجرای یک برنامه اصولی و درست برای رسیدن به اهدافی که در پی آن بوده اید، حس شما نسبت به خودتان کاملا عوض خواهد شد و احساس نا امیدی و ناراحتی، جای خود را به فردی خواهد داد که با تجربه های جدید به دنبال اهداف خود می رود.

ممکن است که در میان شما عزیزان، داوطلبان مردی هم وجود داشته باشند که در صورت عدم قبولی در کنکور مجبور باشند به خدمت سربازی روند. حتماً این افراد با خواندن مطالب بالا با خود می گویند «گرچه این مطالب درست است، اما برای ما دیگر وقتی نمانده است.» باید به این نکته اشاره کنیم که سخن شما درست است، اما سربازی، وظیفه ای است که بیشتر آقایان مجبورند این دوره را قبل یا بعد از انجام تحصیلات عالی طی کنند. اگر بعضی از شما داوطلبان در چنین شرایطی هستید، می توانید در دوره سربازی، برنامه ای مناسب برای خود ریخته و دوباره برای کنکور آماده شوید. بسیاری از کسانی که در کنکور، رتبه های خوب و قابل قبولی کسب کرده اند داوطلبانی بوده اند که پس از گذراندن خدمت سربازی در کنکور شرکت کرده اند.

نکته بسیار مهمی که همه شما داوطلبان باید به آن توجه داشته باشید این است که کنکور، یک آزمون جمعی است و نه فردی، و تلاش و نمره شما با تلاش و نمره بقیه داوطلبان در آن سنجیده می شود؛ پس حتی اگر احساس می کنید که به خوبی آزمون نداده اید، به این نکته توجه داشته باشید که از وضعیت داوطلبان دیگر آگاه نیستید و  ممکن است با توجه به نمره بقیه، شما رتبه خوبی را کسب کنید؛ به علاوه این موضوع را نیز فراموش نکنید که ممکن است بسیاری از سۆالاتی که برای شما سخت بوده است، برای گروه زیادی از دواطلبان نیز این گونه باشد؛ پس بدون توجه به افکار منفی و ناراحت کننده، از این اوقات فراغت استفاده کنید و لذت ببرید و منتظر نتیجه باشید.

اجازه ندهید که افکار منفی و ناراحت کننده بر شما غلبه کنند. سعی کنید با افکار و انرژی مثبت به خود نهیب بزنید که احساس خوبی از آزمونی که دادید، دارید و منتظر نتیجه آن می مانید. به فکر کارهایی باشید که می توانید در زمان حال و آینده انجام دهید.

زمانی که در حال افسوس خوردن هستیم به منزله این است که داریم به گذشته ها می اندیشیم. ما تنها زمانی اجازه داریم به گذشته ها فکر کنیم که بخواهیم از آن ها عبرت بگیریم و تجربه کسب نماییم. حال باید با فکر کردن به لحظه ای که در آن هستیم، برای انجام اموری که می خواهیم برنامه ریزی کنیم و با اراده ای مصمم تا سر حد موفقیت پیش برویم.

برای جلوگیری از ناراحتی و افسوس خوردن به خاطر آزمونی که از آن رضایت ندارید، سعی کنید که کارهای زیرا را انجام دهید:

1-  کنکور، آزمونی گروهی است؛ پس تا آمدن نتیجه، خود را دچار تنش و استرس های بی جا نکنید؛ زیرا نتیجه شما در کنار سایر داوطلبان سنجیده می شود.

2-  افسوس خوردن، باعث بازگشتن روزهای قبل از کنکور نمی شود؛ پس به جای شماتت خود و دیگران، از اوقات فراغت خود لذت ببرید و منتظر نتیجه باشید. نگذارید تا افکار منفی به شما غلبه کند و وقتی چنین اتفاقی افتاد با خود بگویید که حتماً نتیجه، بهتر از آن چیزی است که شما تصورش را می کنید.

3-  نیازی نیست که خیلی نگران اشتباهاتمان باشیم؛ فقط مسأله مهم این است به اشتباه عادت نکنید و تا جایی که امکان دارد، رفتارهای غلط را از خود دور نمایید.

4-  اگر به این نتیجه رسیده اید که آزمون سراسری را آن طور که مد نظرتان بوده، نگذرانده اید، خود ار از اشتباه مبرّا ندانید. اولین و اساسی ترین قدم برای این که اشتباهات خود را به حداقل برسانید، همین اصل است. بدانید که هه مردم در بعضی از امور زندگی شان، حتماً یک بار یا بیشتر دچار اشتباه می شوند.

5-  تا حد امکاناز توجیه اشتباهات تان خودداری کنید. تجربه نشان داده است که معمولاً توجیه اشتباهات تأثیر مطلوبی روی کمرنگ جلوه دادن یا بی اثر کردن اشتباهات ندارد و چه بسا اوضاع را از آن چه که هست خراب تر می نماید؛ پس به دنبال توجیه ساختگی برای اشتباه خود نباشید؛ آن را بپذیرید و در صورت لزوم یا در صورت امکان، جبران کنید.

6-  مهم ترین نکته این است که با خود صادق باشید. اگر فکر می کنید که به اندازه کافی برای کنکور زحمت نکشیده اید، از تکرار یک اشتباه بپرهیزید و تجربیات گذشته را از یاد نبرید. این موضوع اهمیت بسیاری دارد. گاهی اوقات، گذشت زمان باعث می شود تا درس هایی را که از اشتباهات گذشته گرفته اید، به نفع شما تمام شود؛ گرچه که یک سال وقت خود را برای آن داده باشید. مطمئن باشید که این تجربه ها، باعث موفقیت بیشتر شما خواهد شد.

7-  همه درها را به روی خود نبندید. گاهی اوقات پیش می آید که دیگر هیچ راهی برای جبران اشتباهات وجود ندارد. این اشتباهات غیر قابل جبران هم،ارزش افسوس خوردن و ناراحتی را ندارند. توجه داشته باشید که نتیجه آزمون از این گروه از اشتباهات نیست و به راحتی قابل جبران است و ناراحتی برای آن، جز به هم زدن لحظه های زیبایی که در پیش رو دارید، نتیجه خاصی نخواهد داشت.

8-  خونسردی خود را حفظ کنید و به این نکته فکر کنید که نتیجه ممکن است با آن چه شما فکر می کنید تفاوت بسیاری داشته باشد.

9-  تلاش کنید که تا رسیدن نتیجه، آرامش خود را حفظ کنید. ضمناً از پیش داوری خود داری کرده و بگویید که پس از دیدن رتبه ام به بقیه موضوع فکر خواهم کرد.

10- اگر داوطلب ضعیفی هستید و از نتیجه آزمون نگرانید، یادتان باشد که ظرفیت دانشگاه ها، افزایش پیدا کرده و احتمال قبولی اکثر داوطلبان در آزمون سراسری بسیار است.

11-  با انرژی مثبت و افکار خوشایند به جنگ افکار منفی و مخرب بروید و وقت خود را برای برنامه هایی صرف کنید که تصمیم داشتید پس از کنکور به آن ها بپردازید؛ مثلاً ورزش کردن، دیدن دوستان و صرف وقت با آن ها، رفتن به مسافرت و ...

12-  فراموش نکنید که کنکور تمام شد و

زندگی زیباتر از هر روز ادامه دارد

و چنین لحظه هایی، هرگز تکرار نخواهد شد؛ پس برای آن چه که از دسترس شما خارج است، افسوس نخورید و از لحظه های زندگی خود لذت ببرید.

13- کنکور، تمام زندگی نیست؛ وسیله ای برای رسیدن به یک هدف در زندگی شماست؛ پس قبل از اعلام نتیجه، ناراحتی و افسوس را مهمان وجودتان نکنید. بدترین نتیجه ممکن نیز نباید افکار شما را به هم بریزد و نگرانتان کند؛ چون دنیا به آخر نرسیده و همه چیز قابل جبران است     

پیک سنجش

مرکز یادگیری سایت تبیان