راه خدا

تمام کارهای خداوند از روی حکمت است.آفریدگار دانا ماه رمضان را قرار داد تا انسان ها بیاموزند که می توان مقابل هواهای نفسانی ایستاد و می توان با امیال درونی مبارزه نمود و تسلیم آنان نشد.

این که انسان با وجود دسترسی به غذا و آب به خاطر جلب رضایت الهی از خوردن و آشامیدن دوری می گزیند کاری بس بزرگ است.

این که انسان با وجود در اختیار داشتن همسر به خاطر فرمان الهی مقابل خواهش و میل جنسی خود در روزهای ماه رمضان می ایستد کاری عظیم است.

این مبارزه با خواهش های درونی به انسان نیرویی فوق العاده می بخشد که او را برای ایستادگی در برابر وسوسه های ابلیس و نفس یاری می رساند.

رمضان ماهی است برای مهیا نمودن خود جهت شرکت در پیکار جهاد اکبر ،جهادی که به مراتب از پیکار در میدان مبارزه با ظالمان و کافران ارزشش بیشتر است.

رمضان ماهی است که در آن راه خدا به روی مشتاقانش به آسانی گشوده می شود.

پیامبر صلی الله علیه و آله در این باره می فرمایند:«افضل الجهاد ان یجاهد الرجل نفسه و هواه».بهترین جهاد آن است که انسان با نفس و هوس خود پیکار کند.(1)

راه رسیدن به لقای الهی و محبوب حضرت دوست شدن همیشه به روی انسان باز است .انسان جویای تعالی و قرب الهی چاره ای جز مبارزه با هواهای نفسانی خود ندارد و ماه مبارک رمضان بهترین فرصت برای آماده نمودن خویش برای پیروزی در میدان سخت و پر هیاهوی جهاد اکبر است.

مفسر بزرگ قرآن کریم حضرت آیت الله جوادی آملی در این راستا این گونه می فرماید:

كسی که بخواهد سلوك الهی داشته باشد یعنی با تلاش و كوشش و تعلیم كتاب و حكمت و تزكیه نفوس در صراطی باشد كه كادح الی رب باشد (كَدْحاً فَمُلاَقِیهِ) با تلاش و كوششِ خود بخواهد این راه را طی كند به لقاءالله بار یابد این بدون خلافت الهی نمی‌شود، باید سهمی از خلافت الهی داشته باشد و آن مهم‌ترین كاری كه خلیفه خدا در این راه می‌كند آن راه‌سازی و مهندسی است.

ایشان در ادامه این گونه گفتند:

دو قوس در جهان هستی هست یكی قوس نزول است كه فیض از خدای سبحان نازل شده است، این با قوس نزول ترسیم شده است مهندسی را خدا كرده، سالكان این راه را خدا آفریده، سلوك‌شان را خدا رهبری كرده و مانند آن، اما در قوس صعود كه اگر موجودی بخواهد از فرش به عرش برسد این تنها مقدور انسان است چه اینكه از جماد و نبات و حیوان ساخته نیست برای اینكه این ها در نیمه راه‌اند از فرشته هم ساخته نیست برای اینكه این ها نیمه دوم راه را دارند می‌روند این ها از خاك برنخاستند تا به عالم پاك بار یابند.

ایشان با بیان اینکه اگر موجودی بخواهد سلوك الهی داشته باشد باید راه احداث كند و این راه در درون خود او پیدا می‌شود، اظهار داشتند:

اگر موجودی بخواهد سلوك الهی داشته باشد باید مهندس باشد، باید معمار باشد، باید جادّه احداث كند، باید راه احداث كند و این راه در درون خود او پیدا می‌شود؛ راه بیرونی نیست زیرا اگر اعتقاد است در درون اوست و اگر ایمان است در درون اوست و اگر تخلّق است در درون اوست و اگر ملكات عملی است در درون اوست و اگر عمل صالح است در حوزه بدنیِ اوست از او بیرون نیست، بنابراین یك راه بیرونی ندارد. اگر كسی خواست حرم مشرّف بشود یك خیابان و بیابانی را باید طی كند ولی اگر خواست به لقای الهی بار یابد سخن از خیابان و بیابان نیست بیرون از هویّت شخص نیست هر چه هست در درون اوست.

ایشان در ادامه سخنان خویش این گونه می گوید:

 این انسان است كه از مرحله ناسوت به برزخ و از آنجا به نشئه عقلانیت بار می‌یابد و می‌شود كون جامع و همه این مراحل را داراست، منتها جهاد اصغر پلّه‌هایی از این نردبان است، جهاد اوسط پلّه‌هایی از این نردبان است و روی این پلّه‌ها كه پا گذاشت آن‌گاه وارد حوزه جهاد اكبر می‌شود كه بتواند به لقای الهی بار یابد.

ایشان با اشاره به آیات کریمه قرآن که بعضی از انسانها را نورانی معرفی می کند، فرمودند:

خدای سبحان می فرماید: (وَجَعَلْنَا لَهُ نُوراً یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ) آنها كه در جهاد اصغر تلاش و كوشش كردند و می‌كنند حالا یا مجاهد فی سبیل الله‌اند یا شهید فی سبیل‌الله‌اند یا فاتح فی سبیل الله‌اند، اینها بخشی از نورانیّت را در صحنه جهاد اصغر دارا هستند آنها كه برتر از این هستند در حوزه جهاد اوسط می‌كوشند اینها هم با نورانیّتی كه در درون آنهاست هوس را از غیر هوس تشخیص می‌دهند، دشمن را از غیر دشمن تشخیص می‌دهند، و همین نور اگر گسترش پیدا كرد و در حوزه سوم كه جهاد اكبر است بار یافت مخصوصاً در ماه مبارك رمضان در دهه سوم در لیالی قدر و روزهای قدر این كسی است كه با نورانیّت برتر و بالاتر حركت می‌كند.

پی نوشت:

1-نهج الفصاحه/ص234/1207

فرآوری: مهدی صدری

بخش اخلاق و عرفان اسلامی

منابع:

1-نهج الفصاحه/تصحیح و تنظیم پیمانی و شریعتی/خاتم الانبیا/85/اصفهان

2-پایگاه بنیاد بین المللی علوم وحیاین اسرائ