روزه اولی هایی که قدرت بر روزه گرفتن ندارند تکلیفشان چیست؟

اگر روزه، موجب ضعفی شده که نمی توان تحمل کرد و برای او مشقت و حرج داشته باشد، روزه نگیرد. ولى بعداً در صورت توانایی، باید قضا کند و اگر تا ماه رمضان سال بعد قضا نکند براى هر روز یک مُد طعام، کفاره تأخیر (تقریباً 750 گرم گندم یا مانند آن) به فقیر بدهد، مگر این‌که در تأخیر نیز معذور باشد.

روحیه تقوا در انسان روزه دار

انسان روزه‏دار روحیه تقوا را در خود زنده می‏کند و این مراقبت ثمربخش در ماه مبارک رمضان و در حال روزه بسیار آسان‏تر است چرا که گرسنگی و تشنگی و دیگر محدودیت‏های روزه شعله‏های سرکش غرایز حیوانی و هوس‏ها را تا حد چشمگیری خاموش می‏سازد و حتی اگر موقت هم باشد گریبان عقل و جان را از چنگال شهوت رها می‏سازد و برای روزه‏دار زمینه آمادگی برای تمرین تقوا و پرهیزگاری فراهم می‏شود و با مراقبت و تمرین پیاپی در یک ماه نیروی بازدارنده از گناه در او به وجود می‏آید و خصلت خودداری در او ریشه می‏گیرد و رشد می‏کند و او با گذراندن این برنامه یک ماهه توفیق می‏یابد که پس از ماه روزه نیز پرهیزگار باقی بماند. بدین ترتیب به مقام پر ارج تقوا که به تعبیر قرآن و فرموده پیشوایان معصوم ما کرامت انسان بدان وابسته است برای همیشه نائل آید.

با این مقدمه کوتاه که در مورد تقوای روزه داران بیان کردیم به طرح چند پرسش و پاسخ در مورد روزه و روزه داری می پردازیم:

جواب: اگر پوست لب را بکند و فرو دهد روزه اش باطل است. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 926، م 1573)

جواب: استفراغ عمدی روزه را باطل می کند و غیر عمدی مبطل روزه نیست. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 957، م 1646)

انسان نمى‌تواند به سبب ضعف بدن، روزه را بخورد، ولى اگر ضعف او به قدرى است که معمولاً نمى‌شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد. (امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ج‌1، ص 895، م 1583) لذا درباره چنین بچه‌ای که به سن تکلیف رسیده باید گفت؛ اگر روزه، موجب ضعفی شده که نمی توان تحمل کرد و برای او مشقت و حرج داشته باشد، روزه نگیرد. ولى بعداً در صورت توانایی، باید قضا کند و اگر تا ماه رمضان سال بعد قضا نکند براى هر روز یک مُد طعام، کفاره تأخیر (تقریباً 750 گرم گندم یا مانند آن) به فقیر بدهد، مگر این‌که در تأخیر نیز معذور باشد. (فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج‌1، ص 151؛ تبریزی، جواد بن علی، استفتاءات جدید، ج‌2، ص 135؛ موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا، مجمع المسائل، ج‌4، ص 182؛ خمینى، سید روح اللّٰه، استفتاءات، ج‌1، ص 333؛ حسینی خامنه‌ای، سید علی، أجوبة الاستفتاءات، ص 152)

البته برخی از مراجع در این‌باره می‌گویند: «دختران پس از تمام شدن 9 سال قمرى بالغ مى‌شوند ولى اگر نتوانند بعضى از وظایف مانند روزه را بر اثر ضعف انجام دهند از آنها ساقط مى‌شود [و قضا ندارد] و به جاى آن براى هر روز یک مد طعام به فقیر ‌دهند». (مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات جدید، ج‌1، ص 89)

جواب: نظر مراجع در این مسأله مختلف است بعضی می فرمایند اگر در ماه رمضان به هیچ نمی تواند بدون کشیدن مواد مخدر روزه بگیرد، لازم است روزه بگیرد و چنانچه به حال اضطرار رسید به مقدار رفع ضرورت اقدام کند و بنابر احتیاط بریا هر روز یک مد طعام (750 گرم گندم، برنج و ..) کفاره به فقیر بپردازد. (استفتائات آیه الله مکارم شیرازی، ج 2، ص 152، س441)

فرآوری: آمنه اسفندیاری  

بخش احکام اسلامی تبیان

منابع:

سایت حوزه

مجله ـ پیام زن ـ شهریور 1388 - شماره 210

سایت اسلام کوئیست

توضیح المسائل (محشى - امام خمینى)؛ ج‌1

توضیح المسائل 12 مرجع، ج1

سایت اندیشه قم