روزه خواران مجرمان خاص رمضان!

روزه خواری در ملاعام، زیر پا گذاشتن حق شهروندی

اگر ماه رمضان را نمادی از هویت دینی جامعه بدانیم، روزه خواری در ملاعام این هویت را خدشه دار خواهد کرد.

حتی اگر نخواهیم بحث روزه خواری و تظاهر به روزه خواری را از ابعاد معنوی آن بررسی کنیم، باز هم این عمل نوعی هنجارشکنی محسوب و نافرمانی مدنی محسوب می شود و هیچ فرقی با سایر اعمال، که بسیاری از آنها حتی جرم هم نیستند مانند ریختن زباله در خیابان، ندارد.

روزه خواری در قانون

در قانون مجازات اسلامی به صراحت در رابطه با جرم روزه‌خواری صحبت نشده است، اما در ماده 638  این قانون آمده است که تظاهر به هر عمل حرامی در انظار عمومی، جرم است و دادگاه‌ها نیز براساس این ماده قانونی، حکم افراد مرتکب را صادر می‌کنند.

بنا به نظر حقوقدانان عناصر مادی تشکیل دهنده این جرم عبارتند از: انجام عمل حرام، انجام علنی و در انظار عمومی و معابر، تظاهر به انجام عمل حرام و عمل حرام.

آیا استعمال دخانیات روزه‌خواری است؟

استعمال دخانیات طبق فتوای اکثریت علما - بنا به احتیاط واجب- روزه را باطل می‌کند.

نظر مقام معظم رهبری در این باره چنین است: « بنا بر احتیاط واجب جایز نیست در حال روزه سیگار کشیده شود».

به همین دلیل سیگار کشیدن عمل حرام بوده و اگر فردی در کوچه و خیابان قبل از اذان مغرب، انواع دخانیات استعمال کند، جرم مشهود محسوب و مطابق با قانون، مأمورین موظف‌اند با وی برخورد کنند.

هر چند که بر اساس تبصره یک ماده13 « قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات »، نیز مصرف دخانیات در اماکن عمومی یا وسایل نقلیه عمومی جرم بوده و مجازاتی معادل پنجاه تا صد هزار ریال جزای نقدی دارد.

آیا روزه خواری در خودرو جرم است؟

انجام فعل حرام در معابر و انظار عمومی جرم تلقی می شود. حتی اگر خودرو حریم خصوصی تلقی شود باز هم تظاهر به روزه‌خواری (خوردن، آشامیدن، استعمال دخانیات و...) در خودرو شامل این حکم می‌شود چرا که قانونگذار با آوردن عبارت «در انظار عمومی و معابر» در حقیقت خودرو را تحت شمول این حکم درآورده است.

در این‌گونه موارد ضابطان قضایی می‌توانند با مرتکبین این جرم برخورد کنند.

روزه خواری فرد غیرمسلمان ایرانی

روزه‌خواری و در اصل خوردن روزه برای کسی که بر او روزه گرفتن واجب باشد، حرام است. کسی که بر او این عمل واجب نیست جرم روزه خواری هم برای او مطرح نیست.

اما فرد غیر مسلمان نمی تواند در ملاءعام تظاهر به روزه خواری کند. با صراحت ماده‌ 3 قانون مجازات اسلامی که بیان می‌کند « قوانین جزایی درباره‌ی کلیه کسانی که در قلمرو حاکمیت زمینی، دریایی و هوایی جمهوری اسلامی ایران مرتکب جرم شوند اعمال می‌‌شود» ماده 638 قانون مجازات اسلامی مشمول افراد غیر مسلمان هم می شود و این افراد مجاز به روزه‌خواری در ملاءعام نیستند.

مجازات روزه خواری علنی

در کشور ما نیز طبق موازین شرعی و قانونی با کسانی که در ملاء عام مبادرت به روزه خواری و استعمال دخانیات کنند برخورد می گردد .

ماده 638 (141) بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی که می گوید : « هرکس علناً در انظار و اماکن عمومی و معابر ، تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از 10 روز تا 2 ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم می‌گردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نمی‌باشد ولی عفت عمومی را جریحه‌دار نماید، فقط به حبس از 10 روز تا 2 ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد »

طبق تعریف علمای علم لغت «تظاهر» به معنی آشکارا عمل کردن و آشکار نمودن‌، خودنمایی نمودن و وانمود کردن به داشتن صفت یا حالتی می‌باشد و لغت «علناً » نیز به معنای آشکارا انجام دادن فعل یا ترک فعل می‌باشد.

از نظر حقوقی هم هرگاه ارتکاب عملی در منظر عمومی صورت گیرد، خواه کسی ببیند، خواه هیچ‌کس نبیند و یا در اماکن عمومی و یا اماکن مهیا برای پذیرش عموم باشد، آن را علنی گویند.

از آنجا که قانون، برای زندگی بهتر وضع شده، اهمیت به آن هم اوضاع را بهتر خواهد کرد. از آنجا که روزه خواری در ملا عام جرم مشهود است و در قانون برای مقابله با آن مجازات در نظر گرفته شده، مقامات انتظامی موظف به برخورد با آن هستند.

حتی اگر روزه خواری در ملاعام جرم نبود و تعزیر نداشت، باز هم با توجه به کارکردهای روزه و تخریبی که روزه داری در ملا عام از نظر اجتماعی به بار می آورد، توجه به آن اهمیت ویژه ای داشت چرا که روزه خواری به غیر از جرم، زیر پا گذاشتن حق دیگران و نفی حقوق شهروندی است.

منابع : 1- قانون مجازات اسلامی / 2-هیئت رزمندگان اسلام