مفهوم واژه اعتدال در گفتمان رئیس جمهور

دکتر حسن روحانی با شعار گفتمان اعتدال کاندیدای ریاست جمهوری یازدهم شدند و با خلق حماسه ای دیگر توسط ملت ایران به ریاست جمهوری برگزیده شدند. این امر به معنای انتخاب مشی و گفتمان اعتدالی ایشان توسط مردم است. بنابر این سوالی که امروز و در این شرایط به ذهن می رسد این است که به واقع معنای اعتدال در گفتمان ایشان چیست؟

مسلما با نگاهی به واژه اعتدال می توان به ابعاد گسترده این واژه پی برد و مصداقهای فرهنگی ، سیاسی، اجتماعی و ... را برای آن تشخیص داد. واژه اعتدال از عدل می آید و آنچه مهم به نظر می آید این است که مسلما اعتدال تنها مبتنی بر باور و اعتقاد فرد نمی باشد وناظر بر عملکرد، نوع رفتار و رابطه فرد نیز می باشد که مورد اخیر در این گفتمان مهمتر به نظر می رسد. آنچه از طرف اکثر صاحب نظران و گرو ها مطرح می شود این است که اعتدال به معنای عدالت، انصاف و میانه روی  و حد وسط در امور است و مقابل افراط قرار می گیرد که این مسئله در صحبت های انتخاباتی رئیس جمهور منتخب به کرات و با تاکید دیده شده است. اما تمام ماجرا این نیست و گفتمان اعتدال رئیس جمهور و حامیان وی ابعاد وسیعتری دارد.

بی توجهی به نگاه های سیاسی مخالف و مختلف که از عوال کندی امور گوناگون تلقی می شود و به جای آن توجه به خرد جمعی و حرکت بر روی مدار تدبیر، خرد و البته امید از مبانی و معانی گفتمان اعتدال وی محسوب می شود. این امر در حوزه های مختلف مصداق می یابد. همان طور که اشاره شد یکی از این حوزه ها به نوع رابطه و رفتار فرد بر میگردد.

مسلما در گفتمان اعتدال افرادعملکرد و دیدگاه های خود را کامل و بی نقص نمی دانند و به مشورت با دیگران اعتقاد دارند و این امر را سر لوحه عمل و رفتار خود قرار می دهند که این امر هم مورد سفارش قرآن است و هم از رفتار های مستبدانه که می تواند ملتی را به ناکجا بکشاند جلوگیری می کند که صد البته اگر به واقع بدان رفتار شود تاثیراتی به سزایی خواهد گذاشت . همچنین این امر باعث می شود که در امور و مسائل مختلف از افراد منطقی و معتدل بهره گرفته شود. به طور مثال این امر در ارزش ها، امور فرهنگی و سیاست خارجی میتواند بازتاب پیدا کند و اخلاق و احترام دو سویه ، پرهیز و مهمتر از آن مقابله با افراط و تفریط ، جلوگیری از رفتارهای ناپسند و خارج از چارچوب ، دوری از اهداف بلند پروازانه و غیر قابل دسترسی که هزینه و زمان بر است و بهره گیری از نوعی نگاه به اصطلاح خاکستری و بینابینی در مسایل مختلف است که در صورت اجرا و اهتمام به آن می تواند روند رشد و توسعه را در ابعاد مختلف سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی سرعت بخشد و جامعه ، کشور و خواسته های مردم را به دور از جنجال های سیاسی تا حدی به سر منزل مقصود برساند.

در گفتمان اعتدال به نظریات مستقلانه و کارشناسانه باید احترام گذاشته شود و از شعار های تند و غیر معقول که باعث طرد از جانب دیگران  خواهد شد دوری کرد. نکته ای که نباید فراموش کرد این است که تمام انچه مطرح شد و به  واژه اعتدال نسبت داده شد باید و قطعا در چارچوب احکام مسلم دینی و مصلحت نظام و کشورقرا گیرد تا از مرز اعتدال خارج نشود و گفتمان را دچار پارادوکس و تناقض نکند.

دکتر حسن روحانی با مطرح کردن گفتمان اعتدال به نوعی خود را فرا جناحی معرفی کرده و یادمان نرفته که وی در اولین مصاحبه زنده تلویزیونی خود مطرح کرده بود که نه اصولگراست و نه اصلاح طلب! بماند که برخی از اصولگرایان با اشاره به این امر سعی داشتند روحانی را به گونه ای اصولگرا معرفی کنند! اما به هرحال حمایت اصلاح طلبان از وی نکته ای است که نباید نادیده گرفته شود بنابراین خط مشی و دیدگاه های اصلاح طلبی به احتمال زیاد در این گفتمان دیده خواهد شد و در این گفتمان محافظه کاری جایی ندارد و یا جای کمرنگ و حاشیه ای خواهد داشت. بنابراین گفتمان اعتدال رئیس جمهور را نباید به معنای محافظه کاری تلقی کرد و نادیده گرفتن تغییر و میل به عدم تغییر و مطلوب دانستن شرایط موجود در این گفتمان دیده نمی شود اگر هم دیده شود مصلحتی خواهد بود.

در نهایت ذکر این نکته خالی از لطف نیست که  به اذعان حامیان رئیس جمهور منتخب، افراط گرایان و افرادی که با رفتار و سخنان خود به دنبال ساختار شکنی هستند در دولت اعتدال جایی ندارند. به امید آنکه رئیس جمهور و حامیان و اطرافیان او تا آخر دوره خدمت خود به مبانی و معانی گفتمان اعتدالی خود پایبند باشند و به نظر ، انتخاب و خواست ملت ایران احترام گذارند.