روزی که ما میهمان کهریزک بودیم

گفتگو با صوفی نژاد مدیرعامل آسایشگاه خیریه کهریزک

در دوره‌ای که هر روز بر تعداد سالمندان کشور افزوده می‌شود و این افزایش به اندازه‌ای رسیده که جامعه شناسان از آن به عنوان سونامی سالمندی یاد می‌کنند، پای صحبت مدیرعامل آسایشگاه کهریزک نشسته‌ایم تا از حال و هوای این روزهای آسایشگاه و هزینه‌های سالمندان و شرایط پذیرش و راه‌هایی که مردم می‌توانند از این طریق به یاری سالمندان و مددجویان بشتابند، بپرسیم. محمدرضا صوفی نژاد مدیرعامل آسایشگاه خیریه کهریزک با صبر و حوصله فراوان پای صحبت‌هایمان نشست و پرسش‌هایمان را پاسخ گفت و حاصل قسمت ابتدایی این گفت و شنود متنی شد که در ادامه می‌خوانید.

آقای صوفی نژاد! پیش از هر چیز می‌خواستم از تاریخچه‌ی آسایشگاه بگویید. اینکه چه سالی تاسیس شد و بسط و گسترش اش به چه صورت بوده است؟

سال 51 بود که این مجموعه به مدد دکتر حکیم زاده تاسیس شد، دکتر حکیم زاده هم مانند خود من اصالتاً گیلانی بودند، ایشان پیش از تاسیس کهریزک، آسایشگاه سالمندان رشت در استان گیلان را بنیان نهاده بود. دکتر حکیم زاده پس از آمدن به تهران ابتدا ریاست بیمارستان فیروز آبادی تهران را بر عهده گرفتند. ایشان در بیمارستان با سالمندانی مواجه شدند که نیازمند مراقبت بودند اما جایی برای ماندن نداشتند، این استارت اولیه تاسیس آسایشگاه کهریزک شد. او ابتدا ساختمان مخروبه‌ای را پیدا می‌کند و تعداد محدودی سالمند را به آنجا می‌آورد و اسکان می‌دهد و طول چهل و چند سال این مجموعه بسط و گسترش پیدا می‌کند تا اینکه به 180 هزار متر زیربنا ، 40 هزار مساحت امروزی‌اش می‌رسد که تعداد1750 نفر مددجو در آن زندگی می‌کنند.

مددجویان کهریزک به غیر از سالمندان چه کسانی هستند؟

گروه‌های اصلی مددجویان کهریزک هم سالمندان و معلولان جسمی و حرکتی را شامل می‌شوند و هم  بیماران ام‌اس اما به صورت موردی سایر بیماران مانند نابینا و قطع نخاع و ناشنوا هم در این آسایشگاه دیده می‌شوند و بخش بهزیستی هم در این آسایشگاه دیده می‌شود اما غالب مددجویان متعلق به آن سه گروه اصلی هستند و بیماران ام‌اس هم تا به امروز نهاد خاصی را برای نگهداری نداشته‌اند به غیر از آسایشگاه کهریزک.

کارکنان مجموعه چه تعداد هستند؟

حدوداً 900 نفر کارمند موظفی در مجموعه کهریزک داریم. علاوه بر این، ما حدود دو هزار بانوی نیکوکار داریم که خدمات یدی مددجویان را انجام می‌دهند، این افراد خیر با اتوبوس به کهریزک می‌آیند و در این بیست و چهار بخش مددجویان را حمام می‌کنند و ناخن‌هایشان را می‌گیرند و لباس‌هایشان را مرتب می‌کنند. این خانم‌ها بدون چشمداشت مالی و تنها به دلیل اجر معنوی هر هفته این خدمات را ارائه می‌دهند. این افراد کسانی هستند که از لحاظ مالی بی نیاز هستند و می‌خواهند زکات سلامتی‌شان را از طریق کمک به این مددجویان بپردازند. در کنار بانوان نیکوکار، 350 آقای نیکوکار داریم که آن‌ها هم خدمات آقایان را انجام می‌دهند. همین رویه را برای نیروهای متخصص مجموعه کهریزک هم داریم به این معنا که 40 پزشک متخصص هستند که خمس و زکات تخصصشان را با حضور در آسایشگاه و درمان رایگان بیماران پرداخت می‌کنند؛ پزشکان صاحب نامی که یک روز از هفته‌شان را برای توشه آخرت گذاشته‌اند.

شاخص پذیرش سالمندان در کهریزک چیست؟

شاخص پذیرش ما بی کسی و فقر است. اما چون سالمندان معمولاً در سنین سالمندی دچار عوارض سالمندی مانند اختلال رفتار و زوال عقل و بی کنترلی و زخم بستر می‌شوند و این مشکلات برای انسان‌های بی نیاز هم رخ می‌دهد ممکن است برخی از مددجویان سالمند ما از خانواده‌هایی بی نیاز باشند.

هزینه‌های مجموعه کهریزک به چه صورت و از چه منابعی تأمین می‌شود؟ آیا دولت هم به این مجموعه کمک می‌کند؟

مجموعه در تمام این 42 سال با کمک‌های مردمی اداره شده است. در این 42 سال هم زیر نظر هیئت امنا و هیئت مدیره و مدیرعامل و کمک‌های مردمی که 82 درصد از هزینه‌های این محل را برآورده می‌کند. 18 درصد باقی‌مانده  کمک‌های محدود دولتی است که درصد پایینی از هزینه‌های مدد جویانی را که سوی خود بنیادهای دولتی مانند بهزیستی و کمیته امداد به آسایشگاه معرفی شده‌اند ، تأمین می‌کند.

مردم کمک‌هایشان را چگونه در اختیار آسایشگاه کهریزک قرار می‌دهند؟

برخی از خیرین، اموال خود را وقف آسایشگاه می‌کنند. به عنوان مثال یک نفر وصیت می‌کند که پس از مرگش، ملک یا دارایی‌اش به آسایشگاه واگذار شود. آسایشگاه کهریزک از دیر باز به داشتن فضایی  مقدس و روحانی مشهور بوده است و به همین دلیل مردم برای این آسایشگاه نذر می‌کنند و غالب سردرهای این آسایشگاه نذرهای مردمی است. مسئله این است که در کهریزک زندگی کردن مهم است نه زنده ماندن و کهریزک ایستگاه قبل از بهشت زهرا نیست. به همین دلیل ما سعی می‌کنیم همه امتیازهایی که برای زندگی کردن و امید به زندگی است برای سالمندانمان فراهم کنیم مانند برگزاری برنامه‌های شاد و مفرح و سفرهای زیارتی و سیاحتی مددجویان آسایشگاه. متأسفانه در کشور ما تمهیدی برای این مقطع از زندگی اندیشیده نشده است و اصلاً این مقطع از زندگی را کسی نمی‌بینید.

به عنوان مثال زمانی که یک نفر خانه‌ای می خرد همیشه به فکر این است که اتاقی را برای فرزندش در نظر بگیرد اما هیچ زوجی در هنگام خرید خانه به فکر تهیه اتاقی برای سالمند خانواده نمی‌افتند. اما در آسایشگاه این مقطع از زندگی دیده می‌شود و تلاش برای ارتقای کیفیت زندگی در این سن وجود دارد. کلاس تئاتر، موسیقی،حافظ خوانی، آموزش های هنرهای دستی، کلاس‌های ورزشی همه و همه از فعالیت‌هایی است که مددجویان کهریزک است . ما همچنین مددجویان معلولی داریم که در رشته‌های ورزشی معلولین صاحب مقام‌های کشوری و حتی بین‌المللی هم شده‌اند. ما سه سال است که در بسکتبال با ویلچر کل کشور مقام اول را داریم. ما حتی مدرسه هم در کهریزک داریم و همه می‌توانند از نعمت تحصیل در این آسایشگاه بهره ببرند و مدرک دیپلم را هم دریافت کنند.  شاید خیلی‌ها فکر کنند که آسایشگاه جایی است که در آن سالمندان انتظار مرگ را می‌کشند اما ما سعی کردیم خون زندگی را در رگ‌های مددجویان کهریزک به جریان در آوریم.

هزینه نگهداری سالمندان در این مرکز برای خانواده‌هایشان به چه صورت است؟

ما از 80 درصد از مددجویانمان هیچ هزینه‌ای دریافت نمی‌کنیم ، 20 درصد از مددجویان که امکان مالی دارند، به عنوان مثال کارگرانی که بازنشسته شده‌اند و خود حقوق بازنشستگی دارند ، هزینه‌هایشان را پرداخت می‌کنند. اما دریافتی ما در سال گذشته به طور متوسط برای هر مددجو ، 25 هزار تومان بوده است.

شرایطش چیست؟

زمانی که یک سالمند چند فرزند دارد  توانایی نگهداری از او را دارند ، خب ما نمی‌توانیم او را بپذیریم چون شرط اول ما بی کسی و فقر است. با همین فیلترها هم باز ما ده‌ها نفر را در صف نوبت کهریزک داریم. به طور متوسط ما در طول ماه می‌توانیم بیست نفر را پذیرش کنیم در حالی که ماهانه بیش از صد مراجع داریم. با این فضایی که به وجود آمده و هزینه نگهداری سالمند در آسایشگاه‌های خصوصی از 700 هزار تومان تا 3 و نیم میلیون تومان است. خب با توجه به خیریه بودن کهریزک مشخصاً مراجعینش بسیار بیشتر هم شده است. از سوی دیگر این روزها خانواده‌ها از گسترده به هسته‌ای کشیده شده‌اند . در این شرایط اگر خود فرزندان هم بخواهند نمی‌توانند از پس نگهداری سالمندانشان بر بیایند. خانواده چگونه می‌تواند از پس هزینه‌های سالمند بر بیاید. این در حالی است که خب در باورهای دینی ما حضور سالمند در خانه باعث برکت است و در دین ما بسیار این مسئله سفارش شده است.

متشکریم