آیا می دانید كه...

چرا جای زخم بر روی پوست می ماند؟

اثر زخم ( كه به صورت ناحیه ای روشن تر از پوست اطراف دیده می شود) ساختاری است از ریشه های كلاژن(collagen) كه بین دو لبه پوست بریده، تنیده شده و مانند بخیه آنها را به هم متصل می كنند.

این رشته ها، به وسیله سلولهایی كه فیبروبلاست نامیده می شود و در زیراپیدرم قرار دارند، تولید می شوند. ( اپیدرم همان لایه سطحی پوست است كه به طور طبیعی شامل سلول های مرده است.)

ایجاد اثر زخم در سه مرحله جداگانه روی می دهد؛ مرحله التهاب كه طی آن فیبروبلاست ها ایجاد می شوند، چند روز طول می كشد. مرحله بعد سوخت و ساز یا متابولیك است كه در آن فیبروبلاست ها، كلاژن مورد نیاز برای ترمیم زخم را تولید می كنند. پس از چند هفته تا مرحله تغییر شكل شروع می شود و در طول یك  یا دو سال، بعضی رشته های كلاژن اضافی شكسته می شوند و اثر زخم را ناپدید می كنند، از آنجا كه این مرحله در بعضی مواقع به طور كامل اتفاق نمی افتد، اثر زخم پس از مدتها باقی می ماند.

چرا وقتی در نوشابه نمك می ریزیم ، با شدت بیشتری گاز آزاد می كند؟

هر چه دمای آب ، كمتر و فشار بیشتر باشد، ظرفیت پذیرش گاز بیشتری دارد و به عنوان مثال، CO2بیشتری در خود حل می كند. هنگام تولید نوشابه با استفاده از این خاصیت، در دماهای پایین و فشار بالا، نوشیدنی با تزریق گازCO2 به حالت اشباع می رسد.

بنابراین، وقتی در نوشابه باز می شود و نوشابه در دما و فشار معمولی قرار می گیرد، محلولی فوق اشباع است. یعنی مقدارCO2 حل شده در آن بیش از ظرفیت انحلال در آن دما و فشار است.

چنین محلولی در شرایط مساعد، تمایل به آزاد كردنCO2 دارد. برای این كار، گازCO2 محلول باید به صورت حباب درآید، یعنی مولكول هایCO2 حل شده باید در نقطه ای جمع شوند و با به هم پیوستن یك حباب ،  CO2 تشكیل دهند، تا حباب به سطح نوشابه بیاید و از آن خارج شود.

اگر دقت كرده باشید، تشكیل حباب در سطوح تماس خارجی نوشابه اتفاق می افتد، یعنی در سطح نوشابه و دیواره های بطری یا دور نی. در واقع این سطوح و به خصوص ناهمواری های موجود روی آن یا هر نوع ناهمگنی موجود درمحیط نقش جایگاه های تجمع یا مكانهایی برای به هم پیوستن مولكول ها و تشكیل حباب را بازی می كنند.

به عبارت دیگر مولكولها برای ایجاد حباب، دنبال بهانه می گردند و این بهانه را در سطوح پیدا می كنند. در این وضعیت، ریختن نمك در نوشابه باعث خروج سریع تر گاز از محلول می شود، زیرا سطح بیشتری برای تشكیل حباب دراختیار مولكول ها قرار می گیرد( سطح جانبی بلورهای نمك)، چیزی مانند تبلور شكر پس از قرار دادن بلور یا یخ در محلول فوق اشباع آن.

بنابراین چنین اتفاقی اصلاً شیمیایی نیست. هیچ واكنشی هم صورت نمی گیرد و تقریباً هر ماده ای از نمك و شكر گرفته تا شن و ماسه - كه بتواند نوعی ناهمگنی در محیط نوشابه ایجاد كند، یا سطح آزاد در اختیار آن قرار دهد، می تواند این كار را بكند.( این اتفاق را حتماً هنگام واردكردن نی در نوشابه دیده اید) تنها مزیت نمك یا شكر این است كه به دلیل داشتن دانه های ریز، سطح جانبی نسبی بیشتری در مقایسه با مواد درشت تر دارند.