تبیان، دستیار زندگی
ملت های افریقایی طی هزاران سال ، مجموعه ای گسترده از شکل های بیان تجسمی آفریده اند. دامنه ی این هنرها که به شکل های گوناگون و با استفاده از مواد و فناوری های بی شمار به اجرا درمی آیند، از تمثال های صخره ای کنده کاری شده در روزگار باستان و...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گستره هنرهای آفریقایی


ملت های افریقایی طی هزاران سال ، مجموعه ای گسترده از شکل های بیان تجسمی آفریده اند. دامنه ی این هنرها که به شکل های گوناگون و با استفاده از مواد و فناوری های بی شمار به اجرا درمی آیند، از تمثال های صخره ای کنده کاری شده در روزگار باستان و تندیس های سفالین ساخته شده در سال های پیش از آغاز مسیحیت گرفته تا تندیس های سیمانی و دیوارنگاره های شهری در عصر حاضر نوسان دارد. در این مقاله نگاهی اجماعی به انواع هنرهای افریقایی خواهیم داشت.

گستره هنرهای آفریقایی

امروزه روز نیز همچنان از منسوجات ، جواهرآلات، نشان های تیغ زنی یا نیشترزنی و رنگ آمیزی ، غالبا برای تزیین افراد استفاده می شود. ملت ها ، سازمان های مذهبی و خاندان ها غالبا ساخت بناهای دارای تزینات ظریف را به معماران سفارش می دهند و هنرمندان رشته هاس گوناگون نیز به ساخت سفالینه ، اثاثیه ی چوبی و اشیای مخصوص زیارتگاه ها ادامه می دهند.

گروه های بزرگی از زنان و مردان و حتی برخی جوامع بزرگ ، هزینه های مالی ساخت زیارت گاه ها و محوطه آرایی آن ها را تامین می کنند.

هنرهای بالماسکه و انواع جشن ها با استفاده از تعداد بی شماری از اشیای ضروری برای آفریدن و بیان کردن معنی در اجراهای همگانی به نمایش در می آیند.

هنر و جهان نگری آفریقایی

هنرهای تجسمی افریقا، اندیشه های اصلی مسلک ها و جهان نگری های افریقاییان را در قالب رمز بیان می کنند. با آن که ملت های کشورهای اسلامی غرب افریقا دست کم از سده ی دوازدهم میلادی به بعد به خط عربی نوشته و به زبان عربی تکلم کرده اند، بسیاری از افریقاییان در سرزمین های واقع در جنوب صحرای افریقا به معنی کلمه، تا چند نسل پیش، بی سواد به شمار می آمده اند.

در میان گروه های بی سواد امروزی، هر شیء هنری، معنی مفهومی سنگین تری دارد، زیرا به جای آنکه فلان متن مکتوب را تکمیل کند جای آن را می گیرد. برخی از کارهای هنری ، به برخی جنبه های حاوی اطلاعات (افشای آن یا پنهان کردن آن) مربوط می شوند و یا به چنین جنبه هایی اشاره می کنند. اما در برخی کارها، خود شیء یک ابزار بیان اندیشه و ارزشی است بدون هیچ گونه معادل واقعی.

تمامی صدها گروه نژادی ساکن افریقا که به تعداد خودشان دارای زبان های متقابلا نامفهوم برای یکدیگر هستند، هنرهایی تجسمی آفریده اند که بر حسب اوضاع اقتصادی و شیوه های زندگی ، مواد و مصالحی که در دسترس شان است و شمایل های خاص و منعکس کننده ی ارزش هاشان ، با هم فرق می کنند

در این صورت هنر به تعیین و آفریدن فرهنگ یاری می رساند. این هنر، جزء لاینفکی از زندگی و تفکر افریقایی است نه وسیله ای برای تزیین.

تمامی صدها گروه نژادی ساکن افریقا که به تعداد خودشان دارای زبان های متقابلا نامفهوم برای یکدیگر هستند، هنرهایی تجسمی آفریده اند که بر حسب اوضاع اقتصادی و شیوه های زندگی ، مواد و مصالحی که در دسترس شان است و شمایل های خاص و منعکس کننده ی ارزش هاشان ، با هم فرق می کنند.

گله داران برای هنرهای تزیینِ شخصی تاکید می کنند. شکارگران و گردآوری کنندگان کهن، انواع "صورت نگاشت" (تصویرهای نماینده ی کلمات یا اندیشه ها) و "صخره نگاشت" (تصویرهای کنده کاری شده بر سطوح سنگ) می آفریدند، که در بسیاری از نقاط این قاره پراکنده و یافت شده اند.

اما در این میان قبایل کشتگر که در جوامع یکجانشین زندگی می کنند همواره سرچشمه ی اصلی سازندگان تندیس های چوبی و سفالی و کارهای فلزی بوده اند که در مقاله بعدی به هنرهای ایشان خواهیم پرداخت.

ادامه دارد....

سمیه رمضان ماهی

بخش هنری تبیان


منابع:

تاریخ هنر جانسن

هنر در گذر زمان هلن گاردنر

تاریخ تحلیلی هنر جهان ادوارد میلر آپجان