راهکارهایی برای بهره وری بیشتر از ماه رمضان
ماه مبارک رمضان ماه میهمانی خداوند است. میهمانى خداوند، به معناى اكرام و رحمت خاص الهى بر بندگان است؛ زیرا بندگان - اعم از مۆمن و كافر در سراسر زندگى خود، در سر سفره اكرام و رحمت الهى نشستهاند. اما میهمانى در ماه رمضان، اكرام و رحمت خاص براى روزه داران است.
بر اساس روایات، چند موضوع نشان از میهمانى خداوند است:
1. از شب اول ماه رمضان، درهاى بهشت باز مىشود و تا شب آخر بسته نمىشود. (بحارالانوار، ج 96، ص 344؛ میزانالحكمة، ج 5، ص 2132)
2. از ابتدا تا انتهاى ماه رمضان، درهاى جهنم بسته مىشود (میزانالحكمة، ج 5، ص 2132)
3. شیاطین در بند و زنجیر مىشوند تا نتوانند روزه بندگان را خراب كنند(همان)
4. ماه رمضان، ماهى است كه ابتداى آن رحمت، وسطش آمرزش گناهان و پایان آن، آزادى از آتش جهنم است (همان)؛ یعنى، با رحمت الهى به میهمانى دعوت و آمرزیده مىشویم و در پایان میهمانى به عنوان هدیه، از آتش جهنم آزاد مىگردیم.
5. وجود شب قدر در این ماه است كه ارزش آن، از هزار ماه بیشتر است و عبادت در آن، نتایج بسیارى دارد و سرنوشت یک سال بندگان در آن تعیین مىگردد.(همان)
بدون تردید موفقیت در هر كارى، مستلزم برنامهریزى صحیح است و آن هنگامى میسّر است كه: الف. برنامه ناظر به اهدافى باشد كه انسان، در پیش روى دارد.
ب. اهداف وقتى از شفافیت برخوردار مىشود كه فرصت پیش آمده یا امكانات فراهم شده، به خوبى شناخته و ارزش گذارى گردد.
ج. وقتى انسان ارزش فرصتى را بداند و یا اهمیت نعمتى را درک كند، قدر آن را بهتر مىداند و بیشتر از آن بهره مىبرد. پس باید از این فرصت سرنوشت ساز، بیشترین بهره را ببریم و اگر بخواهیم به این هدف دست یازیم، باید براى لحظه لحظه آن حساب باز كنیم؛ حتى براى ساعاتى كه در حال خواب یا استراحت هستیم.
براى استفاده بهینه از زمان در هنگام رفت و آمد، ذكر بگویید (البته ذكرهاى بدون صدا و آرام تا شائبه ریا به وجود نیاید). بكوشید از مرحله ذكر زبانى، به مرتبه توجّه به معناى ذكر و ذكر قلبى و یاد واقعى خداوند برسید؛ به طورى كه او را حاضر و ناظر بر خود بدانید. بهترین ذكر - به ویژه براى رفع بعضى مشكلات ظاهرى و نیز روحى و روانى ذكر «استغفار» و «لا اله الا الله» است
براى استفاده كامل از ماه رمضان، هر كس باید متناسب با موقعیت شغلى و وضعیت جسمانى و روانى خویش، برنامه ریزى كند. در این صورت باید وقت خود را به چند بخش تقسیم كنیم:
بخش اول. علم و معرفت در این ماه باید با جدیت تمام، در جهت دانش افزایى تخصصى و معرفتیابى بنیادین و اعتقادى بكوشیم. بخش دوم. عبادت و مناجات در ماه رمضان، علاوه بر عبادتهاى معمول - كه در طول سال همیشه بایدانجام دهیم عبادتهاى واجب و مستحب دیگرى نیز اضافه شده است؛ مانند: روزه گرفتن، تلاوت قرآن، خواندن دعاهاى ماه رمضان، احسان و... براى انجام دادن این اعمال، تأكید فراوانى شده است و باید در برنامه ریزى ماه رمضان، در نظر گرفته شود.
بخش سوم. خواب و استراحت لازمه استفاده بهینه از دو بخش گذشته، این است كه خواب و استراحت انسان به مقدار كافى انجام شود. در غیر این صورت در دو بخش اول نیز موفق نخواهد بود. در ماه مبارک رمضان، به دلیل جابهجایى اوقات غذا و تغییراتى دیگر، تا حدودى چرخه خواب و استراحت نیز تغییر مىكند.
توصیه ما این است كه بكوشید میزان خواب خود را خیلى تغییر ندهید و وقت آن را نیز خیلى به هم نزنید. فقط با كمى تغییر در چرخه خواب، برنامه خواب و استراحت خود را ادامه دهید؛ براى مثالاگر هنگام سحر حدود یک ساعت (براى سحرى خوردن و خواندن نماز شب و نماز صبح) بیدار مىمانید؛ این مقدار از خواب را در روز جبران كنید.
بعد از نماز ظهر و عصر - با توجه به اینكه ناهار از برنامه روزانه حذف شده است زمان مناسبى براى استراحت و خواب است. در این صورت مقدارى از شب را مىتوانید بیدار بمانید و از وقتتان استفاده بهترى بكنید.
توصیههاى ماه رمضان علاوه بر آنچه بیان شد، رعایت نكات زیر به كیفیت استفاده از ماه رمضان مىافزاید:
1. بر ترک محرماتى كه بر اعضاى دیگر لازم گردیده - به ویژه محرمات چشم، گوش و زبان و نیز استفاده از غذاى حلال، اهتمام ویژهاى داشته باشید.
2. در شبانه روز چند نوبت قرآن تلاوت كنید؛ براى مثال حدود پانزده دقیقه در روز و پانزده دقیقه در شب.
3. دعاها را تقسیم كنید و آنها را در چند نوبت در شبانه روز بخوانید. روزها به همان مقدار دعایى كه بین نماز یا بعد از نمازهاى یومیه خوانده مىشود، اكتفا كنید. اما شبها وقت بیشترى را صرف خواندن دعا كنید. اگر بعضى از دعاها طولانى است، لازم نیست هر شب همه آن دعا را بخوانید.
4. براى استفاده بهینه از زمان در هنگام رفت و آمد، ذكر بگویید (البته ذكرهاى بدون صدا و آرام تا شائبه ریا به وجود نیاید). بكوشید از مرحله ذكر زبانى، به مرتبه توجّه به معناى ذكر و ذكر قلبى و یاد واقعى خداوند برسید؛ به طورى كه او را حاضر و ناظر بر خود بدانید. بهترین ذكر - به ویژه براى رفع بعضى مشكلات ظاهرى و نیز روحى و روانى ذكر «استغفار» و «لا اله الا الله» است.
از پرخورى هنگام افطار و سحرى جداً بپرهیزید؛ زیرا علاوه براینكه چرخه خواب شما را به هم خواهد زد، از سایر برنامههاى عبادى و درسى نیز بهره كافى نخواهید برد
5. دائم الوضو باشید و حتى قبل از خواب نیز وضو بگیرید و به بستر خواب بروید؛ زیرا در ماه رمضان، خواب نیز عبادت است و نفس كشیدن تسبیح به حساب مىآید.
6. از شب زنده دارى و احیا - به ویژه در شبهایى كه فرداى آن تعطیل است غفلت نكنید. شاید یكى از مهمترین اعمال در این ماه، شب زندهدارى، تهجّد، استغفار و نماز شب در نیمه شبها است.
7. در مجالس بیان احكام و معارف دینى و موعظه، در مساجد یا حسینیهها شركت كنید. بسیارى از علما و مجتهدان نیز مقیدند، به موعظه و ذكر مصیبت واعظان و سخنرانان گوش فرا دهند. به طور كلى شركت در مجالس مذهبى، قرار دادن خود در معرض نفحات و نسیمهاى رحمت الهى است كه نقش مهمى، در حفظ دین و معنویت انسان دارد.
8. از انجام دادن ورزشهاى سنگین، در طول ماه رمضان بپرهیزید و بكوشید ورزشهاى سبك و آرام (مانند پیاده روى یا نرمش) انجام دهید.
9. از غذاهاى قندى و پروتئیندار در رژیم غذایى خود بیشتر استفاده كنید (مانند خرما و لبنیات).
10. از پرخورى هنگام افطار و سحرى جداً بپرهیزید؛ زیرا علاوه براینكه چرخه خواب شما را به هم خواهد زد، از سایر برنامههاى عبادى و درسى نیز بهره كافى نخواهید برد.
11. از هدر دادن انرژى بىجا و بىمورد اجتناب كنید؛ براى مثال از حرف زدنهاى بىمورد و تماشاى برنامههاى تلویزیونى غیرضرورى بپرهیزید.
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع :سایت پرسمان
