چهره دیگر دنیا؛ امان از دست شیطان

شیطان با سرگرم كردن انسان به زرق و برق های فریبنده دنیا، آدمی را از یاد حق باز می‏دارد. به همین دلیل خداوند، رسولش را از این ترفند شیطان باخبر ساخته و به او می فرماید : وَلَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَیَاةِ الدُّنیَا لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَیْرٌ وَأَبْقَى (سوره طه، آیه131) و زنهار به سوى آنچه اصنافى از ایشان را از آن برخوردار كردیم [و فقط] زیور زندگى دنیاست تا ایشان را در آن بیازماییم، دیدگان خود مدوز، و [بدان كه‏] روزىِ پروردگار تو بهتر و پایدارتر است.

شیطان و چهره دیگر دنیا

دنیا دو چهره زشت و زیبا دارد. اگر كسی دنیا را به چشم ابزار و وسیله بنگرد، دنیا بیدارش می‏كند؛ ولی اگر به دنیا چشم بدوزد و آن را هدف بداند، وی را كور می‏سازد. دنیا خود، دو روی زشت و زیبای خود را نشان می دهد. ولی وسوسه‏های شیطان، انسان را تحریك می‏كند تا او بُعد اندوه بار دنیا را ندیده و تنها چهره نشاط آورش را ‏ببیند و فریب بخورد.

دو چهره زیبا و زشت دنیا

دنیا پرده از دو روی زیبا و زشتش بر می دارد. اگر باغ و بوستان و قصرها را نشان می‏دهد، بیمارستان و مرگ و گورستان را نیز نشان می‏دهد. اگر جوانی و فربهی و تنومندی و خوشحالی را ارایه می‏كند، فرتوتی و سالمندی و نگرانی را نیز ارایه می‏دهد، هم نشانه‏های نشاط را می‏نمایاند و هم علامت‏های اندوه‏ را.

دنیا وعید می‏دهد و به آن عمل می‏كند. زنگ خطر می‏زند كه چهل سالگی پایان لذایذ است، اگر هم آینده خوبی باشد، تازه مانند گذشته است.

دنیا تهدید می‏كند كه همراه با بالارفتن سن همه نِعَم الهی را از تو باز پس می‏گیرم، دیدی كه گرفته شد؟! می‏گوید كه تمام توان‏ها به ناتوانی، تمام تذكرها به فراموشی، تمام شهرت‏ها به خاموشی و انزوا ختم می‏شود، دیدی كه شد؟!

امان از دست شیطان

یکی از ترفندهای شیطان برای فریب انسان ها، بد را خوب جلوه دادن است. شیطان از ما می خواهد تا فقط روی زیبای دنیا را ببینیم.

او دوست دارد که دنیا هدف ، فکر و ذکرمان باشد. شیطان با سرگرم كردن انسان به زرق و برق های فریبنده دنیا، آدمی را از یاد حق باز می‏دارد. به همین دلیل خداوند، رسولش را از این ترفند شیطان باخبر ساخته و به او می فرماید: وَلَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَیَاةِ الدُّنیَا لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَیْرٌ وَأَبْقَى (سوره طه، آیه131) و زنهار به سوى آنچه اصنافى از ایشان را از آن برخوردار كردیم [و فقط] زیور زندگى دنیاست تا ایشان را در آن بیازماییم، دیدگان خود مدوز، و [بدان كه‏] روزىِ پروردگار تو بهتر و پایدارتر است.

ابزارهای فریب شیطان

شیطان به صورت های زیر ما را فریفته صورت به ظاهر زیبای دنیا می سازد:

1.آرزوهای طول و دراز

اندیشه و خیال، مهمترین شیوه تسلّط شیطان بر انسان است. شیطان خیالاتی را برای انسان مطرح می‏كند و چیزهایی را، در نظر انسان زینت می‏دهد كه زینت زمین است: (... لأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الأَرْضِ ... (سوره حجر، آیه 39): من [هم گناهانشان را] در زمین برایشان مى‏آرایم .) نه زیور قلب و جان انسان.

زینت جان انسان، ایمان به خدای سبحان است: (... وَلَكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْكُمُ الْإِیمَانَ وَزَیَّنَهُ فِی قُلُوبِكُمْ ... (سوره حجرات، آیه 7): لیكن خدا ایمان را براى شما دوست‏داشتنى گردانید و آن را در دلهاى شما بیاراست .) نه خانه و باغ و امكاناتی كه زینت زمین محسوب می‏شود.

(إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِینَةً لَّهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا (سوره کهف، آیه 7): در حقیقت، ما آنچه را كه بر زمین است، زیورى براى آن قرار دادیم، تا آنان را بیازماییم كه كدام یك از ایشان نیكوكارترند.)

اگر كسی خانه خوبی ساخت؛ زمین را مزیّن كرده است؛ نه خود را. شیطان از طریق آرزوهای طول و دراز، زینت های زمین را زینت انسان وانمود می کند.

2.غرور

قرآن، زندگى دنیا را عامل غرور و فریب مى داند و به انسان هشدار مى دهد تا متاع و زرق و برق هاى فریبنده این جهان او را مغرور نسازد. از این رو فرمود: ... وَلَا یَغُرَّنَّكُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ (سوره لقمان، آیه 33): زنهار تا این زندگى دنیا شما را نفریبد، و زنهار تا شیطان شما را مغرور نسازد.

از سوی دیگر شیطان، انسان را به عفو و رحمت الهى مغرور مى كند و با دادن امید توبه و رحمت خداوند، راه گناه را به روی آدمی می گشاید.

برخی از فریب های شیطانی از این قرارند:

شیعه که جهنم نمی رود:

این سخن درست است. اما شیعه واقعی کیست؟

عمر‌بن حنظله نقل می‌کند:‌ لَیْسَ مِنْ شیعتنا مَنْ قَالَ بِلِسَانِهِ وَ خَالَفَنَا فِی أعْمَالِنَا وَ آثَارِنَا؛ کسی که با زبان بگوید من شیعه‌ام، ولی در عمل با ما مخالفت نماید، شیعه ما نیست.» مثلاً‌ کسی که با زبان می‌گوید من شیعه‌ هستم، ولی وقتی رفتارش را نگاه می‌کنیم، می‌بینیم از شیعه بودن خبر نمی‌دهد، یعنی عملش مثل عمل ائمه نیست، شیعه نیست. «وَ لَکِنْ شِیعَتُنَا مَنْ وَافَقَنَا بِلِسَانِهِ وَ قَلْبِهِ وَ اتَّبَعَ آثَارَنَا وَ عَمِلَ بِأعْمَالِنَا أولَئِکَ شِیعَتَنَا؛ شیعه ما کسی است که هم لفظاً، هم قلباً و هم عملاً موافق با ما بوده و از دستورات ما اطاعت نماید.»

در قیامت شفاعت می‌شویم:

یکی دیگر از راه‌های فریب شیطان که در صحبت‌های عده‌ای هم دیده می‌شود، این است که اگر من از دنیا بروم، در آخرت شفاعت شامل حالم می‌شود. اما نمی دانند که پیغمبران شفاعت نمی‌کنند، مگر برای کسی که خدا از او راضی باشد.

ابن‌خالد می‌گوید:‌ به امام هشتم(علیه السلام) عرض کردم: قُلْتُ لِلرِّضَا عَلَیهِ‌السَّلامُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ! فَمَا مَعْنَی قَوْلِ اللَّه عَزَّوَجَلَّ وَ لَا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی؛ ای پسر پیغمبر! این آیه یعنی چه؟ وَ لَا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی، حضرت فرمود: «قَالَ لَا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی اللهُ دیِنَهُ؛ انبیا در روز قیامت جز کسی را که خدا از دینش راضی است، شفاعت نمی‌کنند.

دین‌دار واقعی، کسی است که قیامت را باور داشته و در عمل هم تابع دستورات دین باشد. چنین کسی هیچ وقت فریب شیطان را نمی خورد و مغرور نمی‌شود. زیرا او هر کاری که انجام می دهد؛ خداوند متعال را حاضر و ناظر اعمالش می بیند.

برای شناختن دنیا، صفحه دیگرش را نیز ورقی بزن

قرآن كریم صحنه گفتگوى فریب خوردگان شیطان با مۆمنان را در قیامت این گونه به تصویر مى كشد: (

وْمَ یَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِینَ آمَنُوا انظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِن نُّورِكُمْ قِیلَ ارْجِعُوا وَرَاءكُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا فَضُرِبَ بَیْنَهُم بِسُورٍ لَّهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فِیهِ الرَّحْمَةُ وَظَاهِرُهُ مِن قِبَلِهِ الْعَذَابُ ) (یُنَادُونَهُمْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ قَالُوا بَلَى وَلَكِنَّكُمْ فَتَنتُمْ أَنفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِیُّ حَتَّى جَاء أَمْرُ اللَّهِ وَغَرَّكُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ ) (سوره حدید، آیات 13 و 14)

آن روز، مردان و زنان منافق به كسانى كه ایمان آورده‏اند مى‏گویند: «ما را مهلت دهید تا از نورتان [اندكى‏] برگیریم.» گفته مى‏شود: «بازپس برگردید و نورى درخواست كنید.» آن گاه میان آنها دیوارى زده مى‏شود كه آن را دروازه‏اى است: باطنش رحمت است و ظاهرش روى به عذاب دارد.

[دو رویان،] آنان را ندا درمى‏دهند: «آیا ما با شما نبودیم؟» مى‏گویند: «چرا، ولى شما خودتان را در بلا افكندید و امروز و فردا كردید و تردید آوردید و آرزوها شما را غرّه كرد تا فرمان خدا آمد و [شیطانِ‏] مغروركننده، شما را درباره خدا بفریفت.

بار الها، شیطان از همه سو مرا در بر گرفته و فکر و ذکر مرا از یاد تو خالی کرده است. من آمده ام. سرافکنده ونالان، با کوله باری از گناه؛ مرا از شرّ او نجات بده. بحقّ محمّدٍ و آله الطّاهرین صلوات الله علیهم اجمعین. اللّهمّ صلّ علی محمّدٍ و آل محمّد و عجّل فی فرج مولانا صاحب الزّمان.

 فاطمه سرفرازی    

بخش قرآن تبیان