رفتارهای ویژه‌ی مخصوص ماه ویژه
«خانواده خود را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شكیبا باش! از تو روزى نمىخواهیم (بلكه) ما به تو روزى مىدهیم و عاقبت نیك براى تقواست! (طه،132)
ماه رمضان ، ماه بندگی و عبادت است خدای متعال این ماه رابرای رشد بندگان خود فراهم نموده است او شیاطین را به بند کشیده تا بندگان به تمرین بندگی وتقوا بپردازند . فضای معنوی ماه رمضان فرصت خوبی برای « تربیت معنوی » فرزندان ماست . به عبارت دیگر والدین با بهره گیری از این فضا وفرصت معنوی ماه مبارک رمضان می توانند « فرزند » خود را در تمرین وتربیت عبادت آماده کنند.
از این رو در این مقاله به طور مختصر به تربیت معنوی وعبادی کودکان می پردازیم.
تربیت عبادی و والدین
خوب است قبل از آن که ما به چگونگی تربیت عبادی ومعنوی فرزند بپردازیم مناسب است به سه مطلب توجه کنیم تا به آگاهی بیشتر به تربیت فرزندمان بپردازیم . اولاً مسۆلیت ما ( والدین ) در برابر تربیت دینی فرزندانمان را بدانیم .
در سوره طه خدای متعال مارا امر نموده که خانواده خود را به « صلوه » وادار نماییم ، شاید این کلمه « صلوه » به معنای نماز تنها نباشد بلکه به معنای «عبادت » و عبودیت است . ثانیاً به معنای تربیت عبادی توجه کنیم . تربیت عبادی ، طیف وسیعی از اعمال و رفتار را شامل می شود ؛ از خوردن و آشامیدن گرفته تا نماز و دعا و ذکر وروزه ؛ هر کدام از این اعمال اگر به قصد اطاعت از خدا انجام شوند ، عبادت هستند . با توجه با این معنا باید به فرزندمان آرام آرام القا کنیم که ما از برای « اطاعت خدا» نماز می خوانیم و روزه می گیریم. القای اطاعت از خالق به فرزندمان ، مهم ترین وظیفه والدین و مربیان است . زیرافردی که روحیه « بندگی واطاعت » دراو رشد کرده است ، کمتر اسیر تبلیغات دیگران خواهد شد وگمراه نخواهد شد ثالثاً : این که باید توجه داشته باشیم که برای آن که فرزندمان به عبادت بپردازد ، از سنین قبل از بلوغ می بایست به امر بزرگ توجه کنیم و آنها را با ملایمت به تمرین عبادت وادار نماییم . در ماه رمضان به خاطر ماهیت آن ،فضای تمرین و قرائت قرآن ، ذکر ودعا و نماز برای کودکانمان بهتر و راحتر فراهم می شود. ماه رمضان که بهار قرآن است ، والدین به راحتی می توانند از این فرصت برای عادت دادن فرزندشان به قرائت استفاده کنند
در آیه سوره طه اشاره به تمام اعضای خانواده دارد (وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَوةِ )؛ وهمچنین در روایات فراوانی متذکر این امرمهم شده اند :
امام صادق (ع) از پدرش نقل فرمودند : ما فرزندانمان را وقتی پنج ساله اند ، به نماز امر می کنیم ؛ ولی شما کودکانتان را وقتی هفت ساله شدند ، به نماز امر کنید . ما کودکانمان را وقتی هفت ساله اند ، به روزه امر می کنیم ؛ به اندازه ای که توان دارند ، چه تا نصف روز باشد یا بیشتر یا کمتر و وقتی تشنگی وگرسنگی بر آنان چیره شد ، افطار می کنند تا این که به روزه عادت کنند وتوان آن را بیابند ؛ ولی شما کودکانتان را وقتی نُه ساله شدند ، به اندازه ای که توان دارند ، به روزه وادارید وقتی تشنگی برآنان چیره شد ، افطار کنند. 1
وَ أَمَّا صَوْمُ التَّأْدِیبِ فَأَنْ یُۆْخَذَ الصَّبِیُّ إِذَا رَاهَقَ بِالصَّوْمِ تَأْدِیباً وَ لَیْسَ بِفَرْض (امام زین العابدین (ع) : اما روزه آموزشی ( تأدیبی ) آن است که وقتی کودک نزدیک بلوغ رسید ، برای تربیت ، ونه آن واجب باشد ، به روزه گرفتن واداشته می شود2
معاویه بن وهب گفت از امام صادق (ع) پرسیدم که از چه زمانی از کودک نماز بخواهیم ؟ حضرت فرمود : بین هفت وشش سالگی » 3
بنابراین والدین می بایست از فرصت مبارک ماه رمضان در راستای تربیت عبادی ومعنوی فرزندان حداکثر را بهره ببرند .
تربیت عبادی در ماه رمضان
در ماه رمضان به خاطر ماهیت آن ،فضای تمرین و قرائت قرآن ، ذکر ودعا و نماز برای کودکانمان بهتر و راحتر فراهم می شود .
الف ـ قرائت قرآن : ماه رمضان که بهار قرآن است ، والدین به راحتی می توانند از این فرصت برای عادت دادن فرزندشان به قرائت استفاده کنند.
برای رسیدن به این هدف مقدس توجه به نکات زیر لازم ضروری است :
* توان و سن فرزند خود را درنظر داشته باشیم .
* در ساعت مشخصی که کودکتان آمادگی دارد با هم قرائت قرآن داشته باشید
* بعضی مطالب قرآن که متناسب است با زبان فرزندتان از قول خدا به او توضیح دهید وبگویید « خدای مهربان درقرآن می گوید ...)
* توجه داشته باشید آموزش قرآن « حق » فرزندتان از شماست :
قال رسول الله (ص):أَدِّبوا أَو لادَ کُم عَلی ثَلاثِ خِصالٍ :................وَ عِلَی قِراءَةِ القُرآنِ (پیامبر (ص) فرمود : فرزندنتان را به سه خصلت ادب نمایید ،....... وقرائت قرآن 4
در مقاله ی بعد ، در روز یکشنبه با ما همراه باشید راجع به علاقه مند کردن کودکتان به روزه و نماز ودعا خواندن حرف هایی برای تان داریم.
پی نوشت‌ها:
1- الكافی ،ج3 ، ص : 409
2- الكافی ، ج4 ص : 83
3- حرعاملی ، 1409ه.ق، ج 4، ص23
4- حکمت نامه کودک محمدی ری شهری ، ص 141
غلامعباس سرشور خراسانی بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط:
اهمیت و ضرورت تربیت فرزند در اسلام
