سوت جان گرفتن دریا به صدا درآمد

هر سال فصل تابستان که می‌رسد و امتحان دانش‌آموزها تمام می‌شود، یکی از برنامه‌های خانواده‌ها مسافرت است و مخصوصا سفر به شهرهایی که خوش آب‌وهوا باشند و برای شنا کردن دریا و دریاچه هم داشته باشند. در عین حال، هر سال در کنار اعلام آمار این که مسافران به کدام شهرها بیشتر سفر کرده‌اند، آمار تلخی هم منتشر می‌شود از این که چه تعدادی بر اثر شنا کردن غرق شده‌ و جانشان را از دست داده‌اند.

به طور کلی همواره در فصل تابستان با آمار بالای مرگ و میر ناشی از غرق‌‌شدگی به ویژه در سه استان مازندران، خوزستان و گیلان مواجه هستیم. در سال گذشته استان های مازندران با 215 فوتی، خوزستان 143 فوتی و گیلان 107 فوتی بیشترین موارد مرگ ناشی از غرق شدگی را داشته اند.

بیش از 90 درصد غرق شدگی ها خارج از محدوده مجاز است

بررسی های انجام شده نشان می دهد، همچنین 91.3 درصد از غرق‌شدگی‌های دریا، خارج از محدوده مجاز شنا اتفاق افتاده. بنابراین با توجه به آغاز سفرهای تابستانی، برنامه ریزی مناسب در زمینه آماده سازی مناطق ایمن برای شنا و اطلاع رسانی مناسب می‌تواند نویدبخش تابستانی فرحبخش و به دور از حوادث ناگوار برای مسافرین این مناطق باشد.

عده ای از مسافران و شناگران که مشخصا کفه ترازو به نفع تعداد آنان سنگینی می کند، کمبود امکانات رفاهی در مناطق طرح سالمسازی دریا را دلیل عدم استقبال از آن می دانند و معتقدند، که طرحهای دریای فعال به دلیل کمبود امکانات پاسخگوی نیازها نیست.

امکاناتی از قبیل آلاچیق، راههای دسترسی توفقگاه خودرو، کمپینگ و استراحتگاه مناسب، عدم کفایت و نیز عدم مطلوبیت امکانات و سرویس های بهداشتی ، دوش حمام، کمد لباس، کمپ، نمازخانه، نجات غریق کافی در تمام طول ساحل، ماموران کافی برای امنیت خانواده ها و گردشگران و... از جمله مواردی است که نبود و در برخی موارد کمبود آنها در سواحل به چشم می خورد.

این فقط دریاها نیستند که جان می‌گیرند بلکه کانال‌های آب، استخرها، رودخانه‌ها، دریاچه‌های مصنوعی و طبیعی هم تعداد زیادی از آمار غرق‌شدگی را شامل می‌شوند.  بر اساس آمارها از کل موارد غرق شدگی در سال گذشته، 335 نفر در دریا، 120 نفر در کانال های آب، 111 نفر در استخر ها، 96 نفر در دریاچه های مصنوعی و اطراف سدها، 41 نفر در دریاچه های طبیعی و 371 نفر در سایر مکان ها که بیشتر رودخانه ها بوده، جان باخته‌اند.

تهرانی‌ها بیشترین غرق شده در دریای مازندران

مدیرکل دفتر بازرسی، مدیریت عملکرد و امور حقوقی استانداری مازندران گفت: تهرانی‌ها با 48 غرقی دارای بیشترین آمار غرق شده امسال در دریای مازندران هستند.

و 99 درصد این اتفاقات در نقاط خارج از طرح سالم‌سازی دریا رخ داده است.

وی با اشاره به مسافرت 21 میلیون نفر به استان مازندران در تابستان امسال گفت: از بین 182 نفر غرق شده در سواحل مازندران، 48 نفر مربوط به استان تهران بوده که این استان بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است.

این مسئول عنوان کرد: 78 نفر از غرق‌شدگان سواحل استان مازندران در سنین 21 تا 30 سال هستند که در مجموع 92 درصد را به خود اختصاص داده و 49 نفر نیز در سن 11 تا 21 سال قرار دارند.

استادیار مرکز ملی اقیانوس شناسی می گوید: آمارهای موجود هر ساله بین 200 تا 300 نفر تلفات انسانی در دوره کوتاه فصل شنا در مناطق ساحلی ثبت می نماید و این تلفات با توجه به ضررهای جانی، باعث هدر دادن هزینه های زیاد مالی برای کشور است. وی در خصوص اینکه چه عاملی باعث ایجاد موج می شود، گفت: امواجی که با چشم در ساحل دیده می شود ناشی از باد است. بادهای شمال، شمال غربی و شمال شرقی در منطقه جنوبی خزر ایجاد موج می کنند و این امواج که به ساحل می آیند شکسته شده و جریان تولید می کنند. عمده تلفات ناشی از شنا مربوط به این جریان های ناشی از موج است و امواج ناشی از باد، جریان هایی تولید می کند که به جریان شکافنده معروف است.

زمانی که موج به ساحل می رسد بعد از مدتی در فاصله نزدیک به ساحل شکسته می شود و این عمل بر اساس موقعیت و شکل بستر و زاویه برخورد موج برای ورود به ناحیه ساحلی، جریان های موازی ساحل را تشکیل می دهد. اگر موج خیلی نسبت به ساحل مورّب باشد معمولا جریان های طولی ساحلی که موازی ساحل است تشکیل می شود که برای شناگران مخاطره ای ندارد ولی باعث انتقال رسوب، مواد آلاینده و غیره می شود. ولی اگر زاویه ورود موج به ساحل تقریبا عمود به ساحل باشد، جریان های که تشکیل می شود جریان های عمود به ساحل است. آب بعد از شکستن موج به ساحل می رسد، ولی زمانی که بر می گردد از دو طرف جمع می شود و در مسیر خاصی بر می گردد.

این مسیر خاص مثل یک دالانی است که آب را می شکافد و به داخل دریا می برد. به همین دلیل به جریان شکافنده موسوم است و به زبان انگلیسی به آن Rip Current گفته می شود. البته برخورد دو جریان موازی ساحل و برگشت آن به سوی دریا نیز موجب ایجاد جریان شکافنده می شود. این جریان های شکافنده بسیار خطرناک است و کسی که در آن قرار می گیرد باید بداند چگونه برخورد کند. شناگر باید سعی کند در داخل این جریان قرار نگیرد و اگر قرار گرفت باید نحوه برخورد را بداند.

افرادی که وارد دریا می شوند اگر می خواهند وارد آب های عمیق با عمق بیشتر از یک و نیم متر شوند نه فقط باید شنا را به خوبی بدانند بلکه باید به توان فیزیکی خودشان هم ایمان داشته باشند.

ضربات امواج دریا، فرد را با خود به این سو و آن سو برده، تمام توان و انرژی وی را‌می گیرد. گل‌آلود بودن آب‌های ساحلی دریای خزر موجب می‌شود که حتی با عینک شنا هم نتوان در زیر آب چیز زیادی مشاهده کرد و مثلاً ناحیه کم‌عمق را از عمیق تشخیص داده یا فرد در حال غرق شدن را در زیر آب یافت.

فردی که در چنین شرایطی به دام افتد، بسیار دشوار بتواند خود را از مهلکه نجات دهد.

اگر درون یک جریان شکافنده گرفتار شدید، قبل از هر چیز آرامش خود را حفظ کنید. دوم اینکه هرگز، هرگز و هرگز بر خلاف جریان شکافنده و به سمت ساحل شنا نکنید. این کار شما را کاملا خسته‌می کند و وقتی از رمق افتادید به راحتی غرق‌می شوید. در عوض خود را بر روی آب نگاه دارید. حالا دو گزینه پیش روی شماست:

1- اگر توان بدنی بالایی برای شنا دارید

به صورت موازی با ساحل حرکت کرده و از مسیر جریان کاملاً خارج شوید و سپس به صورت مورب به سمت ساحل برگردید.

یا اینکه برای خروج از جریان شکافنده، موازی با ساحل در عمق آب شنا کنید. در اعماق زیرین آب، جریان شکافنده قدرت کمتری دارد. لذا می‌توان به این طریق از مسیر جریان فرار کرده، آنگاه از آب عمیق به آرامی و به صورت مورب به سطح بازگشت و به صورت مورب به ساحل برگشت. دقت کنید که این روش نیازمند توانایی حبس نسبتاً طولانی تنفس می‌باشد.

2- اگر توان بدنی معمولی دارید

هم جهت با جریان به سمت دریا حرکت کنید. معمولاً جریان پس از طی چندین متر تا چند ده متر، قدرت خود را از دست می‌دهد. در اینجا می‌توانید با صورت موازی با ساحل از جریان فرار کرده و پس از طی چندین متر و دور شدن از جریان، ابتدا نفس بگیرید، سپس تقاضای کمک کنید و بعد به صورت مورب به سمت ساحل برگردید.

معمولاً دریا در خارج ناحیه شکست امواج آرام‌تر است. ناحیه شکست امواج، ناحیه‌ای است که موج در آنجا فرو ریخته و به رنگ کف سفید دیده می‌شود، و این ناحیه برای شناکردن مناسب نیست. بنابراین شناگری که بتواند خود را در خارج ناحیه شکست امواج روی سطح آب نگاه دارد، از جریان شکافنده در امان خواهد بود (البته به طور کلی فاصله گرفتن زیاد از ساحل برای بیشتر شناگران به هیچ وجه قابل توصیه نیست).

اگر تشخیص دادید که کمکی به شما نخواهد رسید و باید با توان خود به طرف ساحل برگردید، همراه با امواج خود را به ساحل برسانید.

منابع: کلینیک پزشکی ورزشی/عصر ایران/خبرانلاین/پزشکان بدون مرز/سایت الف