دست‌های رو به آسمانِ فرزندم!
روش‌های مۆثر در جذب کودک به نماز و آموزه های دینی کدام است؟
دغدغه بسیاری از مادران و مربیان در جامعه امروزی این سوال است و از آنجا که درباره روش‌های موثر در جذب کودک به آموزه‌های دینی سخن فراوان است و بنای ما بر اختصار است، به صورت مختصر چند روش کاربردی که والدین می‌توانند، با به کارگیری آنها اثر مثبت در نهادینه نمودن نماز در فرزند خود به جا بگذارند، توضیح داده می‌شود :
دوست فرزندتان باشید: ضمن تأدیب و تربیت بچه ها در زمان خود ، لازم است که والدین با بچه ها دوست شده و برخورد محبت آمیز با آنان داشته باشند ؛ به گونه اى که آن ها والدین و بزرگ تر هاى خانواده را خیرخواه خود بدانند تا وقتى به آن ها گفته شد نماز بخوانید، بپذیرید که به کار خوبى دعوت مى شوند. تواضع والدین باعث می شود فرزند حس خوبی نسبت به شخصیت والدین پیدا کند و به سمت آن ها و رفتار و کردارشان جذب شود.
الگو دهی: از جمله روش‌های مۆثر و سریعالانتقال مطرح در روانشناسی رشد، روش الگوپذیری است، اگر پدر و مادر، والدین و اولیاء قبل از اینکه بخواهند کودک را با آداب اسلامی آشنا کنند، خود متخلق به اخلاق نبوی و اسلامی باشند و خود عمل کنند، کودک نیز تقلید کرده و عمل خواهد کرد، زیرا از سن 1 تا 7 سال کودک بدون دانستن فلسفه کار صرفاً آن را تکرار می‌کند و این مساله در همه جوامع پذیرفته شده است و حتی نسبت به افراد بزرگسال نیز تاثیرگذار است. پدر یا مادری که امور مادی را مقدم بر نماز می شمرد و نماز را به بعد موکول می کند، الگوی رفتار مذهبی نامناسبی برای فرزندان خود خواهد بود.
فضاسازی معنوی: فرزندی که در خانواده‌ای لبریز از یاد و محبت خدا به دنیا می‌آید، هیچ‌گاه نیازی ندارد که آموزش ویژه برای نماز ببیند، زیرا از همان آغاز تولد در گوشش اذان و اقامه می‌گویند و او را به «صلوه» و «فلاح» و «خیرالعمل» دعوت می‌کنند، در خانه‌ای که والدین به مناجات شبانه بر می‌خیزند و اهل خانه همگی معتقد و مقید به آداب دینی هستند، چگونه ممکن است فرزندشان گریزان و روی گردان از خدا باشد؟
لذا توصیه می شود؛ والدین به نماز در خانه اهمیت دهند . بهتر است نماز را در اوّل وقت بخوانند، با وقار بخوانند، با لباس پاکیزه نماز را ادا کنند و ...
بین «دیدن» و «باور کردن» رابطه مستقیم وجود دارد، باید کاری کنیم که فرزند ما با صحنه‌های گوناگون اقامه نماز و آماده شدن برای اقامه نماز مواجه شود، شرکت در نمازهای جماعت مسجد محله می‌تواند در تقویت روحیه نمازگزاردن فرزندان ما مۆثر باشد
پاسخ به کنجکاوی‌های کودک: کنجکاوی کودک یک ویژگی طبیعی اوست که پاسخ آن ضمن ایجاد آرامش روحی و روانی کودک، فرصت مناسب در اختیار والدین قرار می‌دهد تا بتوانند رفتارهای مناسب و مطلوب در او به وجود آورند، بر این اساس وقتی که فرزندان از مادر در مورد مسائل اعتقادی و نماز می‌پرسند، فرصت مناسب برای ما به وجود آورده‌اند، تا بتوانیم با پاسخ‌های مناسب و یا طرح سۆالات مۆثر در او اثر تربیتی بگذاریم. آثار و فواید نماز براى کودکان بیان کنید، مثل این که نماز محبت و دوستی خدا را برای انسان می آورد. نماز انسان را خوش بخت مى کند. آرامش روح می دهد ، چون یاد خدا است و یاد خدا دل ها را آرام مى کند.
آموزش مستقیم: پدر و مادر باید این را باور کنند که همان گونه که در تامین نیازهای مادی کودک مسئولیت دارند، در قبال تامین نیازهای معنوی نیز موظف هستند، امام باقر علیه‌السلام در یک گفتار حکیمانه مراحل تربیت معنوی فرزندان را شرح داده و چگونگی تربیت آنان را در سنین مختلف بیان می‌دارد، طبق رهنمود آن حضرت، والدین باید در سه سالگی کلمه توحید «لا اله الا الله» را به کودک یاد دهند، در چهار سالگی کلمه رسالت «محمد رسول الله» را به او بیاموزند و در پایان پنج سالگی او را آزمایش کنند، اگر راست و چپ را می‌شناسد، صورتش را به سوی قبله متوجه ساخته و به او بگویند رو به سوی قبله سجده کند، در شش سالگی اجزاء نماز، رکوع و سجده صحیح را یادش دهند تا سن او به آخر سال هفتم برسد، در آن موقع به او بگویند: دست‌ها و صورتش را بشوید و آنگاه به نماز بایستد.
حضور در مجامع و محافل نماز:
مشاهدات انسان یکی از عوامل مۆثر در تربیت انسان است، قرآن در آیات متعدد انسان ها را به «دیدن» و «فکر کردن» دعوت می‌کند، بین «دیدن» و «باور کردن» رابطه مستقیم وجود دارد، باید کاری کنیم که فرزند ما با صحنه‌های گوناگون اقامه نماز و آماده شدن برای اقامه نماز مواجه شود، شرکت در نمازهای جماعت مسجد محله می‌تواند در تقویت روحیه نمازگزاردن فرزندان ما مۆثر باشد.وقتى بچه ها به سنى رسیدند که مزاحمت براى نمازگزاران فراهم نمى کنند، آنان را به مسجد ببرید.
دو روش ذیل نیز، می تواند به شما کمک شایانی کند:
* افراد مۆمن و موفق نمازگزار براى بچه ها معرفى کنید مانند قاریان و حافظان قرآن.
* دوست شدن بچه ها با همسالان نماز خوان.
زیبا سازی نماز: انسان یک موجود زیبا دوست است و به دنبال زیبایی‌ها می‌رود و این ویژگی را خداوند در وجود آدمی قرار داده است، به خصوص کودک و نوجوان که بیش از بزرگسالان زیبایی‌ها را می‌بیند و دوست دارد، با ترتیب دادن یک سجاده زیبا و چادر نمازی قشنگ برای دختران، جانماز و لباس زیبا برای پسران می‌توان رغبت آنها به نماز خواندن و حضور در جمع نمازگزاران را فزونی بخشد، هرقدر والدین بتوانند زیبایی‌ها را با نماز خواندن پیوند بزنند، به همان اندازه موفق‌تر خواهند بود.
تشویق: همان گونه که قرآن انسان‌ها را به انجام اعمال پسندیده ترغیب می‌کند و از ارتکاب اعمال زشت به شدت بر حذر می‌دارد، سخنان پدر، مادر و مربی نیز باید این گونه باشد، جای جای قرآن کریم وعده به بهشت است که نمونه‌ای بارز برای تشویق به عبادت است،پدر و مادر نیز با روش‌های مختلف و وعده برآورده ساختن خواسته هاى مورد علاقه بچه ها و نیازهای فرزند به اسباب بازی و رفتن به سینما، پارک شادی و ... او را به نماز تشویق کنند، مثلا ً گفته شود: "اگر نماز بخوانى فلان چیزى که دوست داری، برایت مى خرم"؛ البته این تشویق نباید به گونه‌ای باشد که فرزند برآورده شدن نیازها را نتیجه نماز بداند که این آسیب جدی در امر تشویق است. در صورتی که با سهل انگاری و اشتباه کودک در نماز خواندن مواجه شویم، اگر با مهربانی او را از غلط خواندن نماز باز داریم، بیشتر موجب تشویق او به خواندن نماز می شویم تا این که متوسل به اجبار شویم.
فرآوری: نسرین صفری
بخش خانواده ایرانی تبیان
منابع:ارم نیوز/مرکزملی پاسخگویی به مسائل دینی/سایت تابش/روزنامه خراسان
مطالب مرتبط:
اهمیت و ضرورت تربیت فرزند در اسلام
