تعطیلی‌های سرسام‌آور ایران!

تعطیلات رسمی سال 92 نزدیک به 26 روز است که با توجه به 52 روز تعطیلات جمعه و تعطیلات 52 روزه پنج شنبه کارمندان در برخی از ادارات دولتی همچنین 30 روزمرخصی استحقاقی برای آنها، مجموع تعطیلات سالانه کشور برای اغلب کارمندان حتی به 160 روز در سال نیز می رسد.

این در حالی است که فقط چهار روز از تعطیلات رسمی در روز جمعه قرار گرفته است.

بر این اساس تنها 205 روز از 365 روز سال جاری کاری خواهد بود که می‌توان گفت بیش از پنج ماه سال را کارمندان به محل کار خود نمی روند.

یک تقسیم ساده حاکی از تعطیلی نزدیک به 44 درصدی ایام سال برای کارکنان در نظام اداری کشور است. اما معلمان و اساتید اوضاع تعطیلاتشان بهتر از این هم می شود چراکه آنها سه ماه تابستان را نیز بیکارند.

البته افرادی که در کلان شهرهایی نظیر تهران زندگی می کنند گاهی به بهانه آلودگی هوا توفیقی دیگر نصیبشان شده و چند روزی بیشتر از سایرین تعطیل می شوند.

بهره‌وری و تعطیلات

حال با توجه به این میزان ایام تعطیل در کشور که گاهی بسته به شرایط بیشتر هم می‌شود آیا می توان به تحقق افزایش سطح بهره وری کارکنان به عنوان یکی از برنامه‌های اصلی تحول اداری امیدوار بود؟ و یا اینکه آیا رابطه مستقیمی بین میزان کارایی و بهره وری کارمندان با میزان ساعت کاری آنها وجود دارد یا خیر؟

در این رابطه عبدالعلی تاجی-معاون حقوقی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریس جمهور- با بیان اینکه بی شک بالا بودن میزان تعطیلات در کشور بر کاهش بهره وری کارکنان موثر خواهد بود گفت: با توجه به تعطیلات ملی و مذهبی که در کشور وجود دارد همواره نقطه نظرات متفاوتی از سوی قوای مختلف برای کاهش روزهای تعطیل وجود داشته است.

وی با تاکید بر این که باید برای کاهش تعطیلات تدبیری اندیشید افزود: بارها دولت و مجلس درمورد این موضوع بحث کرده اما به نتیجه‌ای نرسیده‌اند از این رو رفع این مساله نیازمند عزم ملی تمام قواست تا بتوانند با هم فکری آن را بررسی و میزان تعطیلات را ساماندهی کنند.

تاجی اضافه کرد:طبق قانون نمی‌توان به کارکنان گفت که روز تعطیل هم سر کار بیایند بنابراین اگر مجلس قانونی را مبنی بر کاهش تعطیلات تصویب کند آن را اجرا خواهیم کرد.

از سویی دیگر احمد بزرگیان - معاون توسعه و تحول اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریس جمهور - با اذعان به بالا بودن میزان تعطیلات و پایین بودن ساعت مفید کاری در کشور گفت: با این وجود نمی‌تواند رابطه مستقیمی بین میزان روز و ساعت کاری کارمندان با کارایی آنها وجود داشته باشد. بهره وری و ساعت کار مفید کارمندان در کشور نسبت به گذشته افزایش قابل توجهی داشته و به طور یقین با توسعه دولت الکترونیک نیز ارتقای بیشتری خواهد یافت.

او با تاکید بر اینکه میزان تعطیلات نمی‌تواند ملاک مناسبی برای سنجش بهره وری کارمندان باشد چرا که اغلب فعالیت آنها فرایندی است بیان کرد:این در حالی است که تعداد روزهای کاری در شرکت‌ها و کارگاه‌های تولیدی از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و در رشد تولید آنها بی تاثیر نیست.

بزرگیان معتقد است که با افزایش دورکاری و کاهش هرچه بیشتر حضور ارباب رجوع در ادارات بی تردید عملکرد و کارایی منابع انسانی توسعه بیشتری خواهد یافت.

اما در حالی که معاونان معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریس جمهور بر تعدد تعطیلات در کشور تاکید دارند هر چند که گاهی معتقدند رابطه مستقیمی با میزان بهره وری کارکنان ندارد، ریس جمهور کشورمان قبلا در اظهار نظری با اشاره به بررسی های انجام شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرده بود که کمترین تعطیلی متعلق به کشوری در خلیج عدن بوده و بعد از آن ایران با 75 روز تعطیلات قرار دارد در حالی که بقیه کشورها بالای 100 روز تعطیلی دارند.

وی همچنین با تاکید بر اینکه باید این نگاه که تعطیلی بطالت وقت است اصلاح شود گفت: می‌گفتند که دولت نهم و دهم زیاد تعطیل می‌کند مگر کار کردن به ساعت طولانی است؟

هرچند که با پیشرفت انسان‌ها در دوره مدرن، نیاز به تعطیلات بیشتر و انجام تفریحات برای رهایی از فشار فعالیت های جسمی و فکری، بیشتر شد اما آیا ایرانی که قرار است با توجه به برنامه سند چشم انداز تا سال 1404به کشور درجه یک خاورمیانه تبدیل شود باید میزان تعطیلات و فعالیت های خود را با کشورهای خلیج عدن مقایسه کند؟

این در حالی است که گاهی مشاهده می شود تعطیلات در برخی از کشورهای توسعه یافته نیز کم نیست اما نباید تفاوت سطح بهره وری در آنها را با ایران مقایسه کرد.

این اظهارات در حالی بیان می شود که که نمی توان به راحتی از کاهش روزهای کاری به عنوان مانعی برای اجرای پیوسته برنامه‌های از پیش تعیین شده در راستای توسعه کشور و تحول نظام اداری گذشت چرا که درخوشبینانه ترین حالت، آمار حاکی از سه ساعت کار مفید روزانه در سازمان‌ها و ادارات کشور است این در حالی است با در نظر گرفتن الزام کارکنان به هشت ساعت کاری در روز هر کارمند باید نزدیک به 1640 ساعت در205روز کاری در طول سال کار کند اما با در نظر گرفتن سه ساعت کار مفید این میزان در نهایت به615 ساعت در سال می رسد.

البته بیش از این "تاجی" با رد بهره وری پایین در نظام اداری اعلام ساعات مفید کار کارمندان دولت مبنی بر دو یا سه ساعت را، بی انصافی عنوان کرده و گفته بود کارهایی که طی سال‌های گذشته در کشور انجام و پیشرفت‌هایی که حاصل شده در بستر نظام اداری بوده است.

با این وجود امروزه اهمیت نیروی انسانی در فرایند تولید و ارایه خدمات در هر جامعه به عنوان عاملی مهم اثبات شده است چرا که پیشرفت تکنولوزی و سطح دانش بدون تحول ساختار اداری و نیروی انسانی کارایی چندانی نخواهد داشت; بنابراین ارتقای بهره وری منابع انسانی که در نهایت به توسعه و تحول جامعه در تمامی حوزه ها بخصوص اقتصاد خواهد انجامید نیازمند برنامه ریزی هدفمند همچنین ساختار و نظام اداری با چارچوب مشخص و کارایی قابل قبول است.

نگاهی به تعطیلات برخی از کشورهای جهان

در کنار بررسی میزان تعطیلات در ایران نگاهی نیز به تعطیلات رسمی در برخی از کشورها در اروپا، آسیا و اقیانوسیه، آفریقای جنوبی و آمریکایی براساس اعلام مرکز اطلاعات فنی ایران در سال 2013، قابل تامل است.