دستگاه لیمبیک
اهداف درس:
آشنایی با دستگاه لیمبیک، اعمال و اجزای مرتبط با آن
واژه لیمبیک به معنی مرز و حاشیه است. در ابتدا برای توصیف تشکیلات حاشیه ای در اطراف نواحی نیمکره ای مغزی به کار می رفت. اما امروزه به تمام مدار های نورونی که رفتار هیجانی و احساسی و اعمال هدف دار را کنترل می کنند، اطلاق می گردد. اما این سیستم به طور عمده با هیپوتالاموس و با ساختار های وابسته به آن کار خود را انجام می دهد.
همان طور که ذکر شد در مرکز سیستم لیمبیک، هیپوتالاموس قرار دارد و با این حال که بسیار کوچک است از نظر فیزولوژیکی یکی از عناصر مرکزی و اصلی می باشد.
اعمال سیستم لیمبیک:
این نواحی علاوه بر نقش خود در کنترل رفتار بسیاری از رفتار های بدن مانند دمای بدن، اسولاریته ی مایعات بدن ، میل به خوردن و آشامیدن ، وزن بدن و تنظیم قلبی – عروقی را کنترل می کنند. کلیه این اعمال درونی را به اعمال نباتی می شناسیم.
اجزای سیستم لیمبیک:
از مهمترین اجزای این سیستم می توان به آمیگدال، هیپوکامپ اشاره کرد.
بخشی از سیستم لیمبیک که سیگنال هایی را از تمام بخش های قشری لیمبیک و لوب های گیجگاهی، آهیانه ای و پس سری دریافت می کند را آمیگدال می گویند. به همین دلیل گاهی با آن پنجره سیستم لیمبیک نیز می گویند. اکثر رفتار های هیجانی از آمیگدال منشأ می شود.
اما اگر آمیگدال به هرترتیبی برداشته شود و یا تخریب گردد اعمال زیر به وفور در فرد دیده می شود:
- تمایل بیش از حد برای آزمایش اشیا با دهان
- از بین رفتن ترس
- کاهش حالت تهاجمی
- رام شدن
- تغییرات عادت تغذیه ای
- میل جنسی بیش از حد
- افزایش و یا کاهش در فشار شریانی
- افزایش و یا کاهش در تعداد ضربان قلب
- افزایش یا کاهش در حرکات و ترشح لوله ی گوارش
- اجابت مزاج و ادرار کردن
- گشاد شدن مردمک
- سیخ شدن مو ها
هیپوکامپ:
هیپوکامپ قسمت دراز شده در قشرمغز است. هیپوکامپ در اصل یک مسیر اضافه است که از طریق آن سیگنال های حسی ورودی می توانند به واکنش های رفتاری برای مقاصد متفاوت عبور کنند.
یکی از اعمال مهم این بخش، یادگیری به کمک قشر بویایی می باشد. در اصل هیپوکامپ تاًمین کننده محرکی برای تبدیل حافظه ی کوتاه مدت به حافظه بلند مدت است. اگر به هرترتیبی هیپوکامپ برداشته شود موجب می شود تا فرد نتواند اطلاعات جدید را به حافظه خود بسپارد ولی در عوض هیچ نقصی در اطلاعاتی که قبل از برداشت هیپوکامپ در حافظه شخص وجود داشته پیش نمی آید.
در اصل هیپوکامپ محل تثبیت حافظه های طولانی مدت و میان مدت است. قسمتی از بیماری آلزایمر مربوط به صدمه به این ناحیه می باشد.
نکته یک نوع دیگر فراموشی نیز وجو دارد که فرد نمی تواند خاطرات گذشته را به خاطر آورد که این نوع فراموشی مربوط به آسیب به تالاموس می باشد. تالاموس مرکز جستجو و بازخوانی حافظه می باشد.
