امروز بدون نایلون خرید کنید!

٢١ تیرماه روز بدون نایلون

می‌دانستی و شرطی شده بودی که همیشه این صدا دست‌های پر پدر را با خودش دارد. تمام حیاط را هم که می‌دویدی باز برای آن بود که این صدا را در دستان خودت تجربه کنی که حتما چیزی برای تو آن ته و توها جا خوش کرده بود و باید دستان کوچک تو آن را کشف می‌کرد. راستی چیزهای باصرفه‌ای بود. تازه بعد از خروج از آشپزخانه تبدیل می‌شد به چیزی در مایه‌های کاغذ نقاشی خواهر کوچکت و کاغذی برای تولید انبوه موشک‌های کاغذی. بعدها فهمیدیم قابل بازیافت در طبیعت هم بوده است، اما امروز نه از آن میوه‌ها خبری هست و نه از آن پاکت‌های کاغذی.

مصرف نایلون‌های پلاستیكی در كلانشهرها و شهرهای ایران رو به افزایش است آن هم در حالی كه حتی خود مردم نیز دلیل این استفاده بی‌رویه را نمی‌دانند و در بسیاری از موارد بدون توجه به نیازهای خود و تنها از سر عادت چنین رفتارهایی از خود نشان می‌دهند! نگاه كردن به شهروندانی كه ده‌ها نایلون را پس از خرید از فروشگاه‌ها با خود حمل می‌كنند یا شهروندانی كه برای خرید یك كبریت از فروشنده تقاضای یك نایلون دارند شاید برای شما خاطره‌ای نه چندان طولانی مدت باشد؛ اتفاقی كه هر روزه در شهرهای مختلف ایران رخ می‌دهد و كمتر كسی حتی فكرش را می‌كند كه سرنوشت این نایلون‌ها در نهایت چه می‌شود؟ با این حال، تمامی این نایلون‌ها در نهایت به دلیل تجزیه نشدن اثرات بسیار مخربی را روی محیط‌زیست می‌گذارند و حجم بالای نایلون‌ها شاید در آینده‌ای دور سبب نابودی بسیاری از انسان‌ها و حتی دیگر موجودات زمینی شود. در چنین شرایطی بسیاری از كشورهای جهان و شهرهای مختلف با طراحی قوانینی خاص سعی كرده‌اند تا به هر نحوی جلوی افزایش مصرف این نایلون‌ها را بگیرند. در سال های گذشته افزایش استفاده از ظروف پلاستیكی باعث شده تا بیشتر كشورهای اروپایی با ایجاد تعرفه های بالای مالیاتی، استفاده از آنها را كاهش دهند و در عوض به مواد تجزیه پذیری همچون كاغذ و شیشه روی آورند.در این میان مسوولان ایتالیا پا را فراتر گذاشته و برای اولین بار در جهان با تصویب قانونی، استفاده از پاكت های پلاستیكی را در كل كشور ممنوع اعلام كرده اند.به این ترتیب بجز برای پلاستیك های قابل تجزیه به مواد بی ضرر، فروش هرگونه پاكت پلاستی كی در ایتالیا ممنوع شده است

هرچند در تهران نیز شورای شهر قوانینی نصف و نیمه را وضع كرده اما همچنان تهران یكی از ركوردداران مصرف نایلون‌هاست.

سلامت شهروندان در خطر است

فاطمه اكبرپور كارشناس محیط‌زیست معتقد است: پیش از هرچیز، كاهش مصرف كیسه‌های نایلونی و ظروف پلاستیكی پلیمری ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. سال‌هاست در كشورهای مختلف با اقدامات نمادین و اختصاص روزهای ویژه، حذف كیسه‌های نایلونی و ظروف پلاستیكی پلیمری در دستور كار قرار گرفته و با این اقدامات مصرف این مواد به‌شدت كاهش یافته است اما در كشور ما در همه فروشگاه‌ها از جمله در میادین تره‌بار و فروشگاه‌های شهروند برای تحویل كالا به مردم از نایلكس و ظروف پلاستیكی پلیمری استفاده می‌كنند.

این در حالی است كه نایلكس و ظروف پلاستیكی یك‌بارمصرف پلیمری از یكسو، ارز قابل توجهی را به‌خود اختصاص می‌دهد و از سوی دیگر قابلیت بازیافت ندارند و در نتیجه هر روز از این طریق حجم بسیار زیادی به زباله‌های شهری اضافه می‌شود.استفاده از نایلكس و ظروف پلاستیكی تجزیه‌ناپذیر سلامت شهروندان را به مخاطره می‌اندازد. خوشبختانه یكی از مصوبات شورای اسلامی شهر تهران به طرح جایگزین كیسه نایلون و ظروف پلاستیكی پلیمری با مواد تجزیه‌پذیر اختصاص دارد. این طرح سبب شد تا اقداماتی برای جایگزین این مواد در دستور كار سازمان میادین و تره‌بار شهرداری و فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند قرار بگیرد اما با این حال همچنان برخی از این میادین این قوانین را كجدار و مریز انجام می‌دهند. از یك سو باید با فرهنگسازی و هشدار نسبت به مضرات استفاده از نایلكس و ظروف پلاستیكی یك‌بارمصرف پلیمری، شهروندان را به استفاده از روش‌های جایگزین نظیر استفاده از سبد خرید كالا، كیسه‌های پارچه‌ای و ظروف ساخته شده از الیاف گیاهی ترغیب كنند، كمااینكه در گذشته هم استفاده از این روش‌ها در بین مردم رایج بود. از سوی دیگر، ضروری است دولتمردان و مسئولان شهری با تمهیدات قانونی از تولیدكنندگانی كه محصولاتی سازگار با محیط‌زیست تولید می‌كنند، حمایت كنند.

اثرات مخرب نایلون و ظروف پلاستیكی باید درك شود

حمزه شكیب عضو شورای شهر تهران نیز شورای شهر را به عنوان اولین ارگان در حمایت از محیط‌زیست و مقابله با نایلون‌های مخرب می‌داند. وی می‌گوید: در این زمینه شورای شهر تهران ابتدا پیشقدم شد و مصوبه صادر كرد، همچنین در فروشگاه‌های شهروند به عنوان اولین فروشگاه، ظروف یكبارمصرف با پلیمر گیاهی عرضه شده است. در این فروشگاه‌ها علاوه بر اینكه ظروف پلاستیكی و نایلون عرضه نمی‌شود بلكه تبلیغات و فرهنگ‌سازی خوبی هم در این زمینه انجام می‌شود تا مردم استفاده كمتری از نایلون‌ها داشته باشند. ورود سازمان محیط‌زیست به این قضیه در شرایط كنونی بسیار ضروری به نظر می‌رسد و شورای شهر به تنهایی نمی‌تواند در این زمینه مۆثر باشد. علاوه بر سازمان محیط‌زیست نهادینه شدن این مسئله نیازمند مصوبه دولت و مجلس است و باید دولت و مجلسی‌ها هرچه زودتر در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهند. مردم در مورد مضرات نایلون‌ها و ظروف یكبارمصرف كمتر اطلاع دارند، بنابراین باید طوری عمل كنیم كه مردم در این زمینه بیشتر آگاه شوند و بدانند كه بازگشت این ظروف یا نایلون‌ها به چرخه طبیعی بسیار زمان می‌برد.

نایلون برای زمین خطرناک است؛ آن‌قدر خطرناک که اگر شما کیسه‌ای را بی‌جهت و شاید هم با هدف روی زمین رها کنید، 500 سال زمان می‌برد تا آثارش از روی زمین پاک شود. در این مدت چه اتفاقی می‌افتد؟ بحرانی ایجاد می‌شود به نام بحران زیست محیطی که اگر مهار نشود فاجعه رخ می‌دهد. این مسئله البته از آن جهت فاجعه نامیده می‌شود که نه فقط خاک را که شما را هم به عنوان یک انسان درگیر می‌کند، حیات شما را به خطر می‌اندازد و با از بین بردن طبیعت و تولید گازهای گلخانه‌ای بلایی به سرتان می‌آورد که از این کیسه‌های به ظاهر سبک و شفاف بعید به نظر می‌رسد. علاوه بر انباشت در طبیعت و جذب نشدن در محیط زیست به مرور با شیرابه‌های سمی ‌و خطرناکش به منابع آبی و خاکی دریاها، رودخانه‌ها و حیات جانداران وگیاهان ضربه‌های جبران ناپذیر وارد و آن‌ها را تهدید و تخریب می‌کند. همه مواد شیمیایی به کار رفته در آن جذب نمی‌شود و بخشی از آن هنگام تماس با مواد غذایی گرم به غذا منتقل و وارد سیستم گوارشی فرد می‌شود. بیماری‌های خطرناکی از جمله سرطان گاه به دلیل استفاده مستمر از ظروف پلاستیکی است. حتی با ورود به دریاها حیوانات آبزی و ماهی‌ها را در معرض خفگی و مرگ قرار می‌دهد و به دلیل تجزیه آرام‌تر از موجود زنده، دوباره از بدن جسد پراکنده می‌شود و از بین بردن حیاتی دیگر را ادامه می‌دهد.

چگونه می‌توان از دست نایلون‌ها خلاص شد

ژیانگ هواری جامعه‌شناس و البته بازاریاب ژاپنی نیز معتقد است راهكارهای زیادی برای رهایی از دست نایلون‌ها وجود دارد: راهكار اول این است كه به جای استفاده از نایلون‌ها در خریدها مردم از سبدهای خرید شخصی استفاده كنند. یا به عنوان مثال می‌توان برای جابه‌جایی زباله‌ها از نایلون‌های موافق با محیط‌زیست استفاده كرد. دولت می‌تواند به جای استفاده از نایلون‌ها كیف‌هایی مخصوص را در بین مردم توزیع كند تا از یك طرف هم مردم همیشه بتوانند آن را با خود حمل كنند و هم دیگر نیازی به صرف هزینه‌های زیاد برای تولید نایلون‌ها نیست.

منابع:

جوان آنلاین/ محسن جعفری

جام جم

روزنامه شهرارا