کپی، معضل گرافیک مطبوعاتی

فرشید پارسی‌کیا مدیر هنری نشریاتی چون چیستا و آناهید با اشاره به نبود مواد درسی دانشگاهی در زمینه گرافیک مطبوعات گفت: از آنجا که در رشته‌ گرافیک در دانشگاه‌ها، متاسفانه حتی یک واحد درسی در زمینه گرافیک مطبوعات وجود ندارد، امروز شاهد هستیم که 90 درصد گرافیک مطبوعاتی ما کپی‌برداری است و شاهدیم در زمینه تصویرسازی، نقاشی دیجیتال، چیدمان صفحات و.... شاهد ضعف‌های بی‌شماری هستیم.

وی افزود: این در حالی است که ما در گذشته مدیریت هنری را در زمینه هویت سازمانی نشریات شاهد بودیم و در سال‌های اخیر این موضوع به دست فراموشی سپرده و همین مسأله باعث بروز مشکلات فراوانی شده است.

این در حالی است که وقتی به نشریاتی که هویت سازمانی خود در زمینه مدیریت هنری را حفظ کرده‌اند، نگاه می‌کنیم، کمتر در روند اجرایی خود دچار ضعف شده‌اند.

این طراح و گرافیست همچنین به نقش آموزش در بخش خصوصی اشاره کرد و گفت: در نبود آموزش آکادمیک در مراکز دانشگاهی، آموزشگاه‌های تخصصی می‌توانند در جهت رفع نواقص و کاستی‌ها آموزش کمک کنند.

آموزش‌های تخصصی در کنار اطلاعات عمومی که در دانشگاه‌ها ارائه می‌شود به صورت مکمل عمل می‌کند و می‌تواند شرایط تخصصی شدن گرافیک مطبوعاتی را رقم بزند. زیرا در آموزشگاه‌های هنری تجربیات مختلفی که در زمینه یک تخصص وجود دارد به دانشجویان ارائه می‌شود و هنرجویانی که توانسته‌اند دوره عمومی گرافیک را بگذرانند می‌تواند از تجربیات این حیطه استفاده کنند.

پارسی‌کیا که در حال حاضر آموزش گرافیک مطبوعاتی را در آموزشگاه «ایده» برگزار می‌کند، گفت: باتوجه به اهمیت گرافیک در مطبوعات تصمیم گرفتم که مباحث مورد نیاز را در یک دوره آموزشی ارائه بدهم. بیشتر دوره‌های آموزشی که درباره گرافیک مطبوعاتی برگزار می‌شود مختص به صفحه‌آرایی است و من با توجه به نیاز هنرآموزان و کاربردی کردن دوره سعی کردم تمام سرفصل‌های که برای یک گرافیست که قصد دارد در مطبوعات فعالیت کند، مفید است را آموزش بدهم.

وی افزود: در این دوره سرفصل‌هایی چون مطبوعات و هویت‌سازی مطبوعات، آشنایی با تعریف صفحه‌آرایی در ایران، طراحی نشان‌نوشته مطبوعاتی، طراحی ماکت پایه کار، طراحی صفحات عنوان و اولیه، طراحی صفحات جداگانه، تصویرسازی در مطبوعات، قطع مطبوعات و... به صورت تئوری و عملی آموزش داده می‌شود.

به گفته پارسی کیا ؛ مخاطب اصلی این کلاس گرافیست‌های جوان هستند که قصد دارند به صورت جدی در مطبوعات فعالیت کنند.

فرشید پارسی‌کیا طراح و گرافیست، مدیریت هنری برخی از نشریات از جمله چیستا و آناهید را در کارنامه خود دارد. وی همچنین هنرآموز هنرستان هنرهای زیبا پسران نیز هست.

گرافیك مطبوعاتی چیست؟

گرافیك مطبوعاتی یعنی محدوده ای از آثار گرافیك كه به مطبوعات مربوط می شود و از مهمترین محصولات جامعه صنعتی است. در كشورهای پیشرفته، توده مردم به مطبوعات عادت كرده اند و این نوع مطالعه به صورت نوعی رفتاراجتماعی در آمده است. در قرن ما یكی از شاخصه های توسعه فرهنگی، تیراژ و مقدار مصرف مطبوعات در یك جامعه است كه كمیت رشد فرهنگی را نشان می دهد.

روش هایی كه اكنون در ایران برای تولید مطبوعات رایج است برگرفته از كشورهای پیشرفته صنعتی است. در زمینه گرافیك نیز از روش ها و فن آوری پیشرفته غرب در اجرا زمینه های مختلف استفاده می شود كه گریزی از آن نیست و زیانی هم ندارد، اما در حالی كه از این فن آوری پیشرفته استفاده می كنیم، باید بر حفظ اصالت ها و ارزش های خودی و استفاده مناسب از گنجینه فرهنگی- تصویری كه وارث آن هستیم، تأكید كنیم؛ در ضمن این امر تناقصی با استفاده از فن آوری پیشرفته ندارد.

نشانه در مطبوعات:

وجه اشتراك تمام هنرها این است كه به وسیله  آن ها می توان با دیگران ارتباط برقرار كرد؛ خواه این ارتباط صورتی مشخص داشته باشد، خواه انتزاعی.

ارتباط، مرتبط كردن مادی دو پدیده با یكدیگر نیست، بلكه ایجاد رابطه ای حسی و معنایی است و زمانی برقرار می شود كه پیامی میان آن دو پدیده رد و بدل شود. پیام ممكن است در قالب جمله، فیلم، نقاشی یا... باشد.

تصویر همیشه وسیله مناسبی برای ارتباط بوده است و به تعبیر یونگ اگر متضمن مفهومی در ماورای آشكار و مستقیم خود باشد، یعنی اگر غیر از خودش بر چیز دیگری دلالت كند، نشانه و نماد است. نشانه ممكن است طبیعی باشد یا قراردادی.

از نظرموضوعی نشانه ها را می توان به گروه هایی مانند نشانه های تجاری و بازركانی، نشانه های فرهنگی، نشانه های سیاسی و ... تقسیم كرد؛ به این ترتیب نشانه های مطبوعاتی در گروه نشانه های فرهنگی قرار می گیرد. نشانه ها را از نظر بصری به دو گروه نشانه های تصویری و نشانه های نوشتاری تقسیم می كنند.

نشانه های تصویری معمولاً خلاصه شده تصویرانسان، حیوان، یا اشیا است. در نشانه های نوشتاری فقط از نوشته و حروف برای طراحی استفاده می شود و قابل تقسیم به دو گروه است:

1. نشانه هایی كه با حرف اول نام موضوع یا مۆسسه طراحی شده است.

2. نشانه هایی كه طراحی نام كامل موضوع است.

خوشبختانه در هنرهای تصویری ایران به منبع عظیمی از نقش ها بر می خوریم كه در نهایت استادی و مهارت طراحی شده اند. نقش های مربوط به آجركاری ها، گچ بری ها و كاشی كاری ها، نقاشی ها و حكاكی ها، قالیبافی ها و سایر دستباف ها نمونه های بی نظیر هنرمندانه ای از خلاصه و ساده شدن شكل های طبیعی است كه دستمایه گرانبهایی برای طراحی نشانه و سایر آثار گرافیك معاصر محسوب می شود.

فرآوری: سمیه رمضان ماهی

بخش هنری تبیان

منابع:

ایسنا

افشار مهاجر، كامران، گرافیك مطبوعاتی، چاپ ششم، زمستان 1385، تهران، سازمان مطالعه و تدوین كتب علوم انسانی دانشگاه ها ( سمت)