کیمیایی به نام ادب در شخصیت انسان

انسان در پرتو ادب نوعی پیراستگی از خطا و اشتباه در گفتار و رفتار و حفظ حدود موقعیت افراد را بدست می آورد و ادب همچون گوهری روشنی بخش در مسیر زندگی است.

حضور ما در جامعه، آنهم با ارتباطات گوناگون و تاثیرگذار نیاز به ابزارهایی برای حفظ و بالندگی شخصیت انسان دارد. یكی از بهترین ابزارهای این مهم بهره گیری از"ادب" است كه ارمغانی الهی در مسیر بالندگی و بزرگی محسوب می شود.

در پرتو ادب بركات بسیاری نصیب انسان می شود. نوعی عصمت یا پیراستگی از خطا و اشتباه در گفتار و رفتار و حفظ حدود و حریم مقام و موقعیت افراد پدید می آید كه چون گوهری روشنی بخش در مسیر زندگی باعث سعادت آدمی می شود.

آثار بسیار ادب زمینه ساز نگرش اندیشمندانی گردیده كه قرآن را كتاب ادب ساز الهی دانسته اند،"دبستان" را خلاصه "ادبستان" تفسیر كرده اند و "آفرینش" را مدرسه ای گسترده و بیكران برای ادب آفرینی و تربیت آموزی لقب داده اند. برترین معیار عقل گرایی و بهترین همراه و همنشین خردورزی در زندگی، ادب آمیزی و ادب آموزی افراد دانسته شده است.

پروردگار حكیم تاثیر ادب را در پیشروی رسالت رسولان بدان جا می رساند كه موسی و هارون (علیه السلام) را در دعوت فرعون به صراط هدایت به نرمش در گفتار و سنجش در رفتار فرا می خواند و آیه 44 سوره طه می فرماید : با او سخن نرم و مودبانه بگویید، شاید بپذیرد یا بهراسد. همچنین خداوند درباره پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) می فرماید که همانا تو دارای ادب و اخلاق عظیمی هستی.

توجه ویژه امام علی(علیه السلام) نسبت به ادب و ادب آموزی در زندگی موجب گردید كه آن حضرت تاثیر كیمیای ادب در ارزش گذاری شخصیت انسان را در سخنی به فرزند خود این گونه معرفی کند: پسرم ادب باعث رشد و شكوفایی عقل، پاكی و پیراستگی قلب و نشان فضیلت و فروزندگی شخصیت است.

و در سخنی دیگر همراهی "علم و ادب" را "بهای جان" و "نمایشگر شخصیت انسان" معرفی می کند. "ای مومن همانا علم و ادب بهای جان و میزان ارزش وجودی توست پس بكوش در آموختن و دانستن این دو كه همانا قدر دانش و ادب تو افزایش یابد، ارزش شخصیت تو بیشترخواهد شد. به درستی كه با علم به سوی خداوند هدایت شوی و با ادب به گونه ای نیكوتر در خدمت پروردگار خواهی بود و با فراگیری و عمل ادب خدمت، ولایت و قرب به حق برای انسان فراهم می شود.پس این نصیب را فراگیر تا از عذاب نجات یابی".

علاوه بر همراهی"علم و ادب"،همراهی "عقل و ادب" نیز حكایت از سنخیت ادب با نور و روشنایی دارد. گویی جلوه های صفات درونی همانند دانش و درایت، ادب است كه در افعال انسان ها به خوبی نمایان می شود.

امیر المومنین (علیه السلام) می فرماید: صورت و نمایشگر عقل در آدمی ادب اوست. ادب در انسان همانند درختی است كه ریشه آن عقل است و ثمره آن ادب است. با فضیلت ترین نشانه عقل، ادب است و صلاح خرد ،در ادب دیده می شود. هر چیزی نیاز به عقل دارد ولی عقل احتیاج به ادب دارد. بهترین قرین و همنشین عقل ادب است. نیاز صاحبان عقل به ادب در زندگی همانند احتیاج زمین به قطرات باران از آسمان است.

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منبع: خبرگزاری مهر