سگ های زیبا و تخریب سبک زندگی

در اینکه سگ امروزه کارایی های مختلفی می تواند داشته باشد و بطور کلی حیوان مفیدی است که از دیرباز کمک کار انسان بوده است شکی نیست اما براستی چرا در غرب و فرهنگ غربی و متاسفانه گاهی در کشور ما امروزه جای دوستان و خانواده و انسانها را در کنار بسیاری گرفته است تا جایی که بعضی سگ های خود را از اعضای خانواده شان بیشتر دوست دارند.

کلیتی از دیدگاه دین در باب سگ:

نگهداری سگ در دو شیوه متفاوت آن از نظر اسلام دارای دو حکم متفاوت است به این ترتیب که:

الف: گروهی از سگها دارای منافع واقعی برای انسانها بوده و از آنها برای نگهبانی منازل، دام و یا شکار استفاده می شده که اکنون کاربردهای جدیدی همانند جستجوی مواد منفجره، مواد مخدر و نیز عملیات امداد و نجات در زلزله ها و بلایای طبیعی و موارد مشابه دیگری نیز به کاربردهای قبلی سگ ها اضافه گردیده است .

نظر به اینکه از دیدگاه اسلام، انسان اشرف مخلوقات بوده و سایر موجودات در خدمت انسان می باشند[ سوره اسراء، آیه 70؛ سوره جاثیه ، آیه 13 و نیز موارد بسیار دیگری از قرآن]، سگ ها نیز استثنایی بر این قاعده نبوده و نگهداری آنها در صورت داشتن فایده و کاربردی واقعی، ایرادی ندارد که نمونه ای از آن را در قرآن نیز می یابیم که سگ اصحاب کهف همانند خود آنها به غار رفته و در ورودی غار به استراحت می پرداخته است.[سوره کهف، آیه 18 (و کلبهم باسط ذراعیه بالوصید)]

در جای دیگری از قرآن، به شکار توسط سگ آموزش دیده اشاره شده است[سورة مائده ، آیة 4 (و ما علمتم من الجوارح مکلبین...)] که فقهای بزرگوار از جمله حضرت امام (ره) بر مبنای آن، خوردن حیواناتی که توسط سگ شکار شده را؛ حتی اگر شرایط عادی ذبح شرعی در آن رعایت نشده باشد؛ مجاز شمرده شده اند[ خمینی ، روح الله ، تحریر الوسیله ، دار العلم ، قم ، چاپ دوم ، ج 2 ، ص 135] .

ب: در شیوه ای دیگر، نگهداری سگ توسط انسان، برای استفاده از فواید و منافع آن نبوده بلکه تنها برای سرگرمی و خوشگذرانی می باشد .

دین اسلام از اساس با سرگرمی های بی فایده ای که هیچ منفعتی برای انسانها نداشته بلکه آنان را از یاد خدا و نیز حضور در اجتماع و انجام کارهای مفید و یاری هم نوعان باز می دارد مخالف است، و این مخالفت، اختصاصی هم به نگهداری سگ ندارد بلکه شامل سرگرمی های دیگری از این نوع، همانند قماربازی[سوره مائده ، آیه 90-91]  و گوش فرادادن به افسانه ها[سوره لقمان، آیه 6]  و حتی رفتن به شکار تفریحی نیز می گردد[در ص 478 ج 8 کتاب وسائل الشیعه فصلی با این عنوان بیان شده که اگر شخصی برای خوشگذرانی و زیاده طلبی به شکار رود نماز او تمام است (چون سفرش گناه آلود است) اما اگر برای کسب روزی خود و خانواده اش به شکار رود ایرادی ندارد. در صورت تمایل، می توانید روایات موجود در این فصل را مطالعه فرمایید] .

از سوی دیگر، دین اسلام تمام سگ ها را به هر دلیل نجس دانسته است[ در رساله عملیه تمام مراجع به نجاست سگ اشاره گردیده است و هر چند دلایلی نیز برای آن از سوی برخی متفکرین ارائه شده ولی دلیل اصلی آن، روایات موجود در این زمینه می باشد که ما موظف به قبول آن هستیم چه دلیل آن برای ما مشخص شود یا خیر] و پاک نگاه داشتن منزل و لباس که درستی نماز، وابسته به آن است با نگهداری سگ دشوار خواهد بود .

با نگاهی در تاریخ و بررسی زندگی حکمرانان عیاش و بی توجه به وضعیت مردم ملاحظه می نماییم که بسیاری از آنها، فرصت زیادی را با نگهداری و سرگرم شدن با سگ و میمون و پرندگان شکاری و غیره از دست داده و از رسیدگی به امور مردم که وظیفة اصلی شان بوده باز می ماندند .

از یزید بن معاویه به عنوان نمونه ای از این دست حکمرانان می توان نام برد که سالار شهیدان امام حسین(علیه السلام) در نامه اعتراض خود به معاویه در مورد ولایتعهدی یزید، باده گساری و سگ بازی را از جمله صفات زشت اخلاقی او برشمرده‌اند.[ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، مۆسسه الوفاء، بیروت، 1404 ه ق ، ج 44 ، ص 214]

بعد از مشخص شدن تفاوت میان دو شیوه متفاوتی که بیان شد، باید گفت که پاسخ پرسش شما این است که در فرض اول، نگهداری سگ ایرادی نداشته و به نماز و دعایتان نیز آسیبی وارد نمی نماید و تنها باید مراعات پاکیزگی را برای عبادات از یاد نبرید، اما در فرض دوم، نگهداری سگ به خودی خود موجب رویگردان شدن خداوند و فرشتگان رحمت خداوندی از خانه ای است که در آن، سگ نگهداری می شود و در این زمینه نیز در کتابهای روایی ما فصل مشخصی آورده شده که در آن به بیان روایات نقل شده در این موضوع می پردازد.[مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 80 ، ص 288] که ترجمه بخشی از یک روایت را نگاشته و در صورت علاقمندی می توانید با مراجعه به این کتابها، سایر روایات را نیز ملاحظه نمایید:

امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: در خانه ای که در آن سگ نگهداری می شود، نماز گزارده نمی شود، زیرا فرشتگان داخل خانه ای که در آن سگ نگهداری شود نمی گردند، مگر اینکه سگ شکاری بوده و او را در قسمت جداگانه ای نگهداری نمایند که در این صورت ایرادی ندارد.[حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، مۆسسه آل البیت، قم، 1409 ه ق ، ج 5 ، ص 175 ، روایت 6260]

برای تکمیل پاسخ، بیان دو نکته نیز ضروری است:

اول: اینکه اسلام با اصل سرگرمی مخالف نیست، بلکه پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در وصیت خود خطاب به امیر المۆمنین(علیه السلام) می فرمایند : هر انسان عاقل باید فرصت های زندگی خود را به سه قسمت تقسیم نماید که یک قسمت آن را با عبادت و راز و نیاز با خدا سپری نموده و قسمتی دیگر را به تلاش اقتصادی جهت تأمین هزینه های زندگی اختصاص داده و قسمت سوم را به سرگرمی های حلال بپردازد[ همان ، ج 11، ص 344 ، روایت 14971 .(در روایت 14984 همین جلد ، این مضمون از امیرالمۆمنین ع خطاب به امام حسن ع نقل شده است . )]، و در برخی روایات ، این نوع سرگرمی، کمکی برای انجام بهتر سایر وظایف انسان تلقی شده است[ همان ، ج 17 ، ص 63 ، روایت 21987] .

دوم: اینکه تأکید اسلام بر خودداری از نگهداری سگ در منزل ، منافاتی با برخورد مهربانانه انسانها با این حیوان به عنوان موجودی زنده و بخشی از طبیعت ندارد و روایات فراوانی وجود دارد که محبت به حیوانات را موجب آمرزش گناهان دانسته که به یکی از آنها اشاره می نماییم:

رسول گرامی اسلام فرمودند: بانویی در بیابانی عبور می نمود و برای رفع تشنگی در اطراف چاه آبی توقف کرده و آب نوشید و تصمیم داشت که به راه خود ادامه دهد که ناگاه با سگی روبرو شد که از شدت تشنگی زبان خود را به خاک مرطوب می مالید . آن بانو با خود گفت: این سگ هم همانند خودم تشنه است، سپس چکمه خود را پر آب کرده و با دستان خود آن سگ را سیراب نمود که خداوند به پاسداشت این کار نیک ، گناهان آن بانو را بخشید. یاران پیامبر(صلی الله علیه وآله) به ایشان عرض نمودند که آیا محبت ما به حیوانات نیز موجب اجر و پاداش است؟ رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) در پاسخ فرمودند که در محبت به هر موجود زنده، اجر و پاداشی نهفته است.[مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 62 ، ص 65]

پرسش ما این است که با وجود سرگرمی های سالم و حلالی همانند دیدار با دوستان و بستگان، گفتگو با همسر و فرزندان، عیادت از بیماران و از کار افتادگان، ورزش های سالم و مفید، مسافرت های زیارتی و سیاحتی و موارد بسیاری از این قبیل که علاوه بر سرگرم شدن، تأمین کننده دین و دنیای اشخاص نیز می باشد، آیا سزاوار است که انسان در پی سرگرمی هایی بوده که فایده ای جز اتلاف وقت و هزینه نداشته و مهم تر از آن، ممکن است که ناخشنودی خداوند را نیز در پی داشته باشد.

سخن آخر

محبت و انس سرمایه ای است که خداوند مهربان برای زندگی آن را به انسان بخشیده است و انسان می بایست آن را برای آنهایی خرج کند که می توانند بهترین نقش را در رشد و تعالی او داشته باشند و سبک زندگی دینی به ما می آموزد ، آرامشی که مغز سعادت است در همبستگی عاطفی یک خانواده نهفته است که در مسیر عمل به و وظیفه و اخلاق دینی به دست می آید .

فرآوری: زهرا اجلال            

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع:

خبرآنلاین

اسلام کوئیست

پرسمان

مقاله حسین ابراهیمی در سایت حوزه

مطالب مرتبط :

حیوانات و عالم برزخ

رعایت حقوق حیوانات در نهج البلاغه

ماجرای شتر در نهج البلاغه!